«Κάθε τι που υπονομεύει την Δημοκρατία δρα, κατ' αναλογία υπονομευτικώς και για τον ευρωπαϊκό και δυτικό πολιτισμό γενικότερα - Η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ένα πολύτιμο, πλην όμως, εύθραυστο αγαθό»
Στους «εχθρούς» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας στις ημέρες μας και στην ανάγκη αδιάλειπτης υπεράσπισής της, αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, κατά την ομιλία του στην έναρξη των εργασιών του 4ου Ετήσιου «Αthens Democracy Forum» με θέμα «Religion, Migration Power and Money», στο Προεδρικό Μέγαρο.
Εστιάζοντας στις σύγχρονες προκλήσεις ο πρόεδρος τόνισε πως κάθε τι που υπονομεύει την Δημοκρατία δρα, κατ' αναλογία υπονομευτικώς και για τον ευρωπαϊκό και δυτικό πολιτισμό γενικότερα και υπογράμμισε ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ένα πολύτιμο, πλην όμως, εύθραυστο αγαθό.
Όπως τόνισε, ουδείς μπορεί ν' αμφισβητήσει, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, σήμερα κινδυνεύει, και μάλιστα όχι μόνο στις υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες αλλ' ακόμη και στις πολύ αναπτυγμένες χώρες.
Περιγράφοντας τους κινδύνους αυτούς, χαρακτήρισε πιο υπονομευτικούς:
- Πρώτον, τον «κυβερνητικό δεσποτισμό», ήτοι την αυθαίρετη ή και
καταχρηστική επιβολή της εκτελεστικής εξουσίας έναντι των δύο άλλων εξουσιών, δηλαδή της νομοθετικής και της δικαστικής.
- Δεύτερον, τα μεγάλα εμπόδια που συναντά ο άνθρωπος όταν επιχειρεί να υπερασπισθεί τα δικαιώματά του μέσω της δικαστικής εξουσίας, με κύριο αρνητικό σύμπτωμα την καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης, η οποία φθάνει στα όρια της αρνησιδικίας. «Αυτή η μειωμένη εμβέλεια του δικαιώματος αίτησης και παροχής δικαστικής προστασίας συνιστά επιπλέον και καταστροφικό πλήγμα στο «μαλακό υπογάστριο» του Κράτους Δικαίου», παρατήρησε ο Παυλόπουλος.
- Τρίτον, την επικυριαρχία του «οικονομικού» επί του «θεσμικού», η οποία εκδηλώνεται, κατά βάση, μέσω της χωρίς φραγμούς επέμβασης των «αγορών» και των «οίκων αξιολόγησης» στον πυρήνα της κυριαρχίας των κρατών. Έτσι - όπως σημείωσε - οντότητες χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση αδρανοποιούν τα κρατικά όργανα, τα οποία έχουν γνήσια δημοκρατική νομιμοποίηση. Επισήμανε, επίσης, ότι η προαναφερόμενη επικυριαρχία του «οικονομικού» επί του «θεσμικού» επιχειρεί να βρει προσχηματικό έρεισμα στο νεοφιλελεύθερο «μύθο» της δήθεν νομοτελειακής «αυτορρύθμισης της αγοράς» και, συνακόλουθα, της ανάγκης «απορρύθμισης», δηλαδή της σταδιακής κατάργησης των κανόνων δικαίου που προβλέπουν παρεμβατική αρμοδιότητα κρατικών οργάνων. «Κάτι τέτοιο, όμως, είναι ουτοπικό κι επικίνδυνο, διότι ακόμη και η νεοκλασική οικονομική θεωρία κρίνει απαραίτητη την υπό την οπτική γωνία του δημόσιου συμφέροντος κρατική παρέμβαση (public interest approach) για την εξάλειψη κραυγαλέων αστοχιών της αγοράς (market failures)» υπογράμμισε ο πρόεδρος, για να προσθέσει, ότι «τέτοιες αστοχίες είναι ιδίως η πληροφοριακή ασυμμετρία μεταξύ των επιχειρήσεων και των πελατών τους, καθώς και η επέλευση 'αρνητικών εξωτερικοτήτων' (negative externalities) που απειλούν τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τόσο στο σύνολό του όσο και σε επιμέρους πεδία του, με ιδιαίτερη έμφαση στο τραπεζικό πεδίο».
- Τέταρτον, την παρακμιακή πορεία του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου. «Ειδικότερα, ο νεοφιλελεύθερος 'μύθος' περί της ανάγκης κατάργησης των παρεμβατικών αρμοδιοτήτων του κράτους οδηγεί και στην απομείωση ή και εξαφάνιση και των αρμοδιοτήτων εκείνων, οι οποίες διασφαλίζουν την προστασία των οικονομικώς ασθενέστερων» ανέφερε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και παρατήρησε ότι «Έτσι όμως, αφενός, διευρύνονται οι ήδη μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και, αφετέρου, απειλείται με ρήξη ο κοινωνικός ιστός, ενώ παραλλήλως δυναμιτίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Και τούτο διότι το δικαίωμα αυτό προϋποθέτει ότι κατά την άσκησή του διασφαλίζονται οι όροι του υγιούς ανταγωνισμού, συνακόλουθα δε οι εγγυήσεις με βάση τις οποίες καθένας πρέπει, στο πλαίσιο ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, να τελεί υπό όρους ισότητας ευκαιριών και ισότητας στην αφετηρία».
Παράλληλα, ο Παυλόπουλος έκανε λόγο και για τη διεύρυνση των ανισοτήτων και, ακόμη περισσότερο, την προοπτική ρήξης του κοινωνικού ιστού, υπογραμμίζοντας, ότι εκτρέφουν τον πιο επικίνδυνο «εχθρό» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που είναι, κυρίως, «πολιτικά μορφώματα αναβίωσης του εφιάλτη του φασισμού και του ναζισμού», με όποια «λεοντή» και αν αυτά εμφανίζονται.
Σχετικά με την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι υπερέχει της Άμεσης Δημοκρατίας, κυρίως διότι στο πλαίσιο της τελευταίας δεν νοείται, ουσιαστικώς, αντιπολίτευση και σεβασμός των δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Βεβαίως, παρατήρησε, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία μπορεί να εμπλουτισθεί ευεργετικώς με θεσμούς Άμεσης Δημοκρατίας, όπως είναι κυρίως το δημοψήφισμα, ιδίως δε το νομοθετικό δημοψήφισμα και το δημοψήφισμα για κρίσιμα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα.
Σημείωσε, επίσης, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία υπερέχει της Άμεσης Δημοκρατίας πρωτίστως στα εξής σημεία:
- Προϋποθέτει την λειτουργία «θεσμικών αντιβάρων (checks and
balances), δια των οποίων ελέγχεται η εκάστοτε εξουσία. Βασικός μηχανισμός ελέγχου στο πλαίσιο της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας είναι το Κράτος Δικαίου, ήτοι η μέσω κυρώσεων επιβολή, στα όργανα άσκησης της εξουσίας, της υποχρέωσης τήρησης της αρχής της νομιμότητας.
- Η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία εγγυάται, έναντι των κρατικών οργάνων και όχι μόνον, αποτελεσματικά την άσκηση των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την αποφυγή του υπερβολικού περιορισμού τους, ενώ παραλλήλως ενεργοποιεί τους κατάλληλους μηχανισμούς οι οποίοι αποτρέπουν την καταχρηστική άσκηση των Δικαιωμάτων τούτων.
Καταλήγοντας, ο πρόεδρος υπογράμμισε ότι «η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ένα πολύτιμο, πλην όμως εύθραυστο, αγαθό, το οποίο οφείλουμε να το υπερασπιζόμαστε αδιαλείπτως έναντι των 'εχθρών' του, διαφορετικά κινδυνεύει η ίδια η Δημοκρατία, επέκεινα δε ο ίδιος ο Ευρωπαϊκός και, εν γένει, ο Δυτικός Πολιτισμός».
www.bankingnews.gr
Εστιάζοντας στις σύγχρονες προκλήσεις ο πρόεδρος τόνισε πως κάθε τι που υπονομεύει την Δημοκρατία δρα, κατ' αναλογία υπονομευτικώς και για τον ευρωπαϊκό και δυτικό πολιτισμό γενικότερα και υπογράμμισε ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ένα πολύτιμο, πλην όμως, εύθραυστο αγαθό.
Όπως τόνισε, ουδείς μπορεί ν' αμφισβητήσει, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, σήμερα κινδυνεύει, και μάλιστα όχι μόνο στις υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες αλλ' ακόμη και στις πολύ αναπτυγμένες χώρες.
Περιγράφοντας τους κινδύνους αυτούς, χαρακτήρισε πιο υπονομευτικούς:
- Πρώτον, τον «κυβερνητικό δεσποτισμό», ήτοι την αυθαίρετη ή και
καταχρηστική επιβολή της εκτελεστικής εξουσίας έναντι των δύο άλλων εξουσιών, δηλαδή της νομοθετικής και της δικαστικής.
- Δεύτερον, τα μεγάλα εμπόδια που συναντά ο άνθρωπος όταν επιχειρεί να υπερασπισθεί τα δικαιώματά του μέσω της δικαστικής εξουσίας, με κύριο αρνητικό σύμπτωμα την καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης, η οποία φθάνει στα όρια της αρνησιδικίας. «Αυτή η μειωμένη εμβέλεια του δικαιώματος αίτησης και παροχής δικαστικής προστασίας συνιστά επιπλέον και καταστροφικό πλήγμα στο «μαλακό υπογάστριο» του Κράτους Δικαίου», παρατήρησε ο Παυλόπουλος.
- Τρίτον, την επικυριαρχία του «οικονομικού» επί του «θεσμικού», η οποία εκδηλώνεται, κατά βάση, μέσω της χωρίς φραγμούς επέμβασης των «αγορών» και των «οίκων αξιολόγησης» στον πυρήνα της κυριαρχίας των κρατών. Έτσι - όπως σημείωσε - οντότητες χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση αδρανοποιούν τα κρατικά όργανα, τα οποία έχουν γνήσια δημοκρατική νομιμοποίηση. Επισήμανε, επίσης, ότι η προαναφερόμενη επικυριαρχία του «οικονομικού» επί του «θεσμικού» επιχειρεί να βρει προσχηματικό έρεισμα στο νεοφιλελεύθερο «μύθο» της δήθεν νομοτελειακής «αυτορρύθμισης της αγοράς» και, συνακόλουθα, της ανάγκης «απορρύθμισης», δηλαδή της σταδιακής κατάργησης των κανόνων δικαίου που προβλέπουν παρεμβατική αρμοδιότητα κρατικών οργάνων. «Κάτι τέτοιο, όμως, είναι ουτοπικό κι επικίνδυνο, διότι ακόμη και η νεοκλασική οικονομική θεωρία κρίνει απαραίτητη την υπό την οπτική γωνία του δημόσιου συμφέροντος κρατική παρέμβαση (public interest approach) για την εξάλειψη κραυγαλέων αστοχιών της αγοράς (market failures)» υπογράμμισε ο πρόεδρος, για να προσθέσει, ότι «τέτοιες αστοχίες είναι ιδίως η πληροφοριακή ασυμμετρία μεταξύ των επιχειρήσεων και των πελατών τους, καθώς και η επέλευση 'αρνητικών εξωτερικοτήτων' (negative externalities) που απειλούν τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τόσο στο σύνολό του όσο και σε επιμέρους πεδία του, με ιδιαίτερη έμφαση στο τραπεζικό πεδίο».
- Τέταρτον, την παρακμιακή πορεία του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου. «Ειδικότερα, ο νεοφιλελεύθερος 'μύθος' περί της ανάγκης κατάργησης των παρεμβατικών αρμοδιοτήτων του κράτους οδηγεί και στην απομείωση ή και εξαφάνιση και των αρμοδιοτήτων εκείνων, οι οποίες διασφαλίζουν την προστασία των οικονομικώς ασθενέστερων» ανέφερε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και παρατήρησε ότι «Έτσι όμως, αφενός, διευρύνονται οι ήδη μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και, αφετέρου, απειλείται με ρήξη ο κοινωνικός ιστός, ενώ παραλλήλως δυναμιτίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Και τούτο διότι το δικαίωμα αυτό προϋποθέτει ότι κατά την άσκησή του διασφαλίζονται οι όροι του υγιούς ανταγωνισμού, συνακόλουθα δε οι εγγυήσεις με βάση τις οποίες καθένας πρέπει, στο πλαίσιο ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, να τελεί υπό όρους ισότητας ευκαιριών και ισότητας στην αφετηρία».
Παράλληλα, ο Παυλόπουλος έκανε λόγο και για τη διεύρυνση των ανισοτήτων και, ακόμη περισσότερο, την προοπτική ρήξης του κοινωνικού ιστού, υπογραμμίζοντας, ότι εκτρέφουν τον πιο επικίνδυνο «εχθρό» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας που είναι, κυρίως, «πολιτικά μορφώματα αναβίωσης του εφιάλτη του φασισμού και του ναζισμού», με όποια «λεοντή» και αν αυτά εμφανίζονται.
Σχετικά με την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι υπερέχει της Άμεσης Δημοκρατίας, κυρίως διότι στο πλαίσιο της τελευταίας δεν νοείται, ουσιαστικώς, αντιπολίτευση και σεβασμός των δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Βεβαίως, παρατήρησε, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία μπορεί να εμπλουτισθεί ευεργετικώς με θεσμούς Άμεσης Δημοκρατίας, όπως είναι κυρίως το δημοψήφισμα, ιδίως δε το νομοθετικό δημοψήφισμα και το δημοψήφισμα για κρίσιμα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα.
Σημείωσε, επίσης, ότι η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία υπερέχει της Άμεσης Δημοκρατίας πρωτίστως στα εξής σημεία:
- Προϋποθέτει την λειτουργία «θεσμικών αντιβάρων (checks and
balances), δια των οποίων ελέγχεται η εκάστοτε εξουσία. Βασικός μηχανισμός ελέγχου στο πλαίσιο της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας είναι το Κράτος Δικαίου, ήτοι η μέσω κυρώσεων επιβολή, στα όργανα άσκησης της εξουσίας, της υποχρέωσης τήρησης της αρχής της νομιμότητας.
- Η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία εγγυάται, έναντι των κρατικών οργάνων και όχι μόνον, αποτελεσματικά την άσκηση των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την αποφυγή του υπερβολικού περιορισμού τους, ενώ παραλλήλως ενεργοποιεί τους κατάλληλους μηχανισμούς οι οποίοι αποτρέπουν την καταχρηστική άσκηση των Δικαιωμάτων τούτων.
Καταλήγοντας, ο πρόεδρος υπογράμμισε ότι «η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία είναι ένα πολύτιμο, πλην όμως εύθραυστο, αγαθό, το οποίο οφείλουμε να το υπερασπιζόμαστε αδιαλείπτως έναντι των 'εχθρών' του, διαφορετικά κινδυνεύει η ίδια η Δημοκρατία, επέκεινα δε ο ίδιος ο Ευρωπαϊκός και, εν γένει, ο Δυτικός Πολιτισμός».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών