ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ & ΑΓΟΡΕΣ: Περί φόρων (από Άρης Οικονόμου)

Κακώς νομίζουν οι ιθαγενείς ότι, τα ευρώ τους στα στρώματα, στις θυρίδες ή στο εξωτερικό είναι ασφαλή – πόσο μάλλον όταν προωθείται από τις δυνάμεις κατοχής το περιουσιολόγιο, μέσω του οποίου είτε θα χαρακτηρισθούν παράνομοι φοροφυγάδες, είτε θα λεηλατηθούν εξ ολοκλήρου.

Η διαφορά μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσομένων (υποανάπτυκτων κατά κάποιους άλλους) χωρών, όσον αφορά τη φοροδιαφυγή, είναι ουσιαστικά τυπική – έχει σχέση δηλαδή αφενός μεν με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται, αφετέρου με τα εισοδηματικά «στρώματα» που επωφελούνται.

Ειδικότερα, στις ανεπτυγμένες χώρες οι μέθοδοι είναι αρκετά εκλεπτυσμένοι, ενώ επωφελούνται τα ανώτατα κυρίως εισοδηματικά στρώματα – ενώ στις αναπτυσσόμενες οι μέθοδοι είναι «χονδροειδείς», χρησιμοποιούμενες από τα μεσαία και κατώτερα εισοδηματικά στρώματα.

Έτσι, η φοροδιαφυγή στις ανεπτυγμένες οικονομίες αποκαλείται «φοροαποφυγή» και δεν κατηγορείται/διώκεται από κανέναν – επειδή, με τη βοήθεια της πολιτικής που υπηρετεί έμμισθα τα ανώτατα εισοδηματικά στρώματα, έχουν δημιουργηθεί ειδικές φορολογικές «οάσεις», οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από αυτά (λόγω κόστους, εξειδίκευσης κοκ.).

Στις συγκεκριμένες χώρες τα μεσαία και κατώτερα εισοδηματικά στρώματα σπάνια φοροδιαφεύγουν – όχι επειδή είναι πιο ηθικά, αλλά λόγω του ότι οι νόμοι είναι πολύ αυστηροί, ενώ οι φορολογικές Αρχές εξαιρετικά οργανωμένες, αφού οι φόροι που λείπουν επειδή αποφεύγουν «νόμιμα» να πληρώσουν οι ελίτ, πρέπει να συμπληρωθούν από αυτά.

Αντίθετα, στις αναπτυσσόμενες κυρίως οικονομίες, οι νόμοι είναι λιγότερο αυστηροί, οι φορολογικές Αρχές δεν είναι οργανωμένες, ενώ δεν αποφεύγεται η πληρωμή φόρων από τους ελίτ σε τόσο μεγάλη έκταση, όπως στις ανεπτυγμένες – οπότε η φοροδιαφυγή είναι μεγαλύτερη και η φοροαποφυγή μικρότερη, με αποτέλεσμα να επωφελούνται περισσότερο τα μεσαία και κατώτερα εισοδηματικά στρώματα.

Εν προκειμένω δεν πρόκειται να ασχοληθούμε με ποιό από τα δύο αυτά συστήματα είναι δικαιότερο, αφού κατά την άποψη μας είναι εξ ίσου παράνομα – με την έννοια ότι αφαιρούν πόρους από το κράτος, με αποτέλεσμα είτε την υπερβολική φορολόγηση των έντιμων ή/και αυτών που είναι αδύνατον να αποκρύψουν τα εισοδήματα τους, είτε τον περιορισμό του κοινωνικού κράτους, είτε την υπερχρέωση του δημοσίου, είτε όλα μαζί.

ANALYST.GR

Το παράδειγμα της Ινδίας

Περαιτέρω, ένα από τα παραδείγματα μίας αναπτυσσόμενης οικονομίας, στην οποία οργιάζει κυριολεκτικά η φοροδιαφυγή, είναι ασφαλώς η Ινδία – μία πάμπτωχη χώρα που αντιμετωπίζει σήμερα πολύ μεγάλα τραπεζικά προβλήματα, ενώ έχει ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια χρέη μεταξύ των αναπτυσσομένων χωρών (αν και μειώθηκε τα τελευταία χρόνια, λόγω κυρίως των ιδιωτικοποιήσεων, αφού συνεχίζει να είναι ελλειμματική). Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι, οι χώρες αυτού του είδους έχουν συνήθως χαμηλά χρέη, επειδή δεν διαθέτουν αντίστοιχες υποδομές με τις ανεπτυγμένες – οπότε δεν είναι συγκρίσιμες με αυτές.

Όπως έχουμε τώρα αναφέρει, ο πρωθυπουργός της Ινδίας ανακοίνωσε πρόσφατα (08.11.16) ότι, καταργούνται αμέσως τα χαρτονομίσματα των 500 και 1.000 ρουπιών (7,5 $ και 15 $) – ενώ στα ΑΤΜ οι Πολίτες μπορούν να παίρνουν μόνο έως 3.000 ρουπίες (30 $). Τα παραπάνω χαρτονομίσματα έχασαν από αμέσως την αξία τους, ενώ οι τράπεζες παρέμειναν κλειστές την επομένη, για να προετοιμασθούν ανάλογα.

Επέβαλλε δηλαδή ελέγχους κεφαλαίων, αναφέροντας επί πλέον πως η κεντρική τράπεζα θα εκδώσει νέα χαρτονομίσματα αξίας 2.000 και 500 ρουπιών – οπότε οι Ινδοί θα έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τα χρήματα τους, δηλώνοντας υποχρεωτικά αυτά που δεν έχουν φορολογήσει ή που διατηρούν κρυφά κάτω από τα στρώματα και στις τραπεζικές θυρίδες. Το τι θα συμβεί μετά, κανένας δεν το γνωρίζει.

Ως αιτία της απόφασης του, ο Ινδός ανέφερε τη διαφθορά, τη φοροδιαφυγή, το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας – αν και φάνηκε καθαρά πως η χώρα έχει μεγάλα τραπεζικά προβλήματα, οπότε φοβήθηκε τις επιθέσεις των καταθετών της (Bank run). Ο πρωθυπουργός πάντως ισχυρίσθηκε πως η οικονομία της Ινδίας υποφέρει, λόγω των απατεώνων και φοροφυγάδων – ζητώντας από τους Πολίτες συγνώμη για τις δραστικές ενέργειες του. Βέβαια, είναι παράδοξο να θεωρούνται απατεώνες και φοροφυγάδες αυτοί που έχουν χαρτονομίσματα των 7,5 $ ή 15 $, πόσο μάλλον υπαίτιοι των οικονομικών προβλημάτων της χώρας – κάτι που όμως συναντάται πολύ συχνά στον πλανήτη.

Το παράδειγμα της Γερμανίας

Όσον αφορά τώρα τις ανεπτυγμένες οικονομίες, οι οποίες είναι κατ’ επίφαση έντιμες, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Γερμανίας – στην οποία οργιάζει κυριολεκτικά η φοροαποφυγή, ενώ η φοροδιαφυγή δεν είναι καθόλου εύκολη. Μία από τις πολλές περιπτώσεις είναι η BASF – την οποία λίγοι γνωρίζουν, παρά το ότι χρησιμοποιούν τα προϊόντα της σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Ειδικότερα, η γερμανική εταιρεία είναι μία από τις μεγαλύτερες χημικές πολυεθνικές στον πλανήτη – με τζίρο 70,4 δις €, με 112.000 εργαζομένους, καθώς επίσης με εργοστάσια παραγωγής σε πάνω από 80 χώρες, στους κλάδους των χημικών, των κατασκευών, των προϊόντων διατροφής και υγείας, των φαρμακευτικών προϊόντων, των φυτοφαρμάκων, της ενέργειας κοκ.

Όταν πριν από εννέα περίπου μήνες τώρα αποκαλύφθηκε πως η ΙΚΕΑ απέφυγε την πληρωμή φόρων ύψους 1 δις € μεταξύ των ετών 2010 και 2014, χρησιμοποιώντας τα εθνικά φορολογικά συστήματα και τις νομοθετικές αναντιστοιχίες μεταξύ τους (άρθρο), η ΕΕ προσπάθησε να θεσπίσει μέτρα που θα εμπόδιζαν αντίστοιχες καταστάσεις στο μέλλον – κάτι που όμως, κρίνοντας από την BASF, δεν συνέβη καθόλου.

Εν προκειμένω η γερμανική εταιρεία κατάφερε να αποφύγει την πληρωμή φόρων ύψους 923 εκ. € (πηγή), χρησιμοποιώντας χώρες όπως το Βέλγιο, τη Μάλτα, την Ολλανδία και την Ελβετία – οι οποίες της παρείχαν τη βοήθεια που χρειαζόταν. Ειδικά όσον αφορά την Ολλανδία, η BASF έχει ιδρύσει θυγατρικές ταχυδρομικής θυρίδας σε μία μικρή πόλη στα σύνορα της με τη Γερμανία, πληρώνοντας φόρους ύψους μόλις 0,035% των εισοδημάτων της – λίγο περισσότερα δηλαδή από την Apple στην Ιρλανδία, η οποία πληρώνει 0,005%.

Σύμφωνα τώρα με τη διοίκηση της εταιρείας, οι φόροι αποτελούν έναν συντελεστή κόστους – οπότε είναι υποχρεωμένη να τους μειώνει όσο μπορεί, αφού έτσι ωφελεί τους μετόχους της. Εάν βέβαια αναλύσει κανείς τον Ισολογισμό της BASF θα διαπιστώσει ότι, από την κανονική της δραστηριότητα κέρδισε μόλις 77 εκ. € το 2015 – ενώ από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές της συναλλαγές (χρηματιστήρια) το κέρδος της έφτασε στα 1.123 εκ. € (1,12 δις).

Επίλογος

Ασφαλώς η Ελλάδα δεν διαθέτει εταιρείες του μεγέθους της BASF, αλλά υποκαταστήματα τους που φυσικά απομυζούν τους φορολογικούς της πόρους όσο το δυνατόν περισσότερο – έτσι ώστε να μειώνουν το κόστος προς όφελος των μετόχων τους. Εάν τώρα εξαγορασθούν οι όποιες μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις της με τη βοήθεια των μνημονίων, καθώς επίσης οι κοινωφελείς και οι υπόλοιπες δημόσιες, τα φορολογικά έσοδα του δημοσίου θα περιορισθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό – οπότε θα κληθούν τα μεσαία και ανώτερα κυρίως εισοδηματικά της στρώματα να τους αναπληρώσουν, αφού τα κατώτερα έχουν πλέον εξαϋλωθεί, ενώ τα ανώτατα έχουν άλλους τρόπους άμυνας στη διάθεση τους.

Έτσι η κυβέρνηση θα «αναγκασθεί» να συμπεριφερθεί όπως η Ινδία, εφευρίσκοντας ανάλογες  μεθόδους δίωξης των απατεώνων και των φοροφυγάδων – όπου όμως, εφόσον δεν έχει το δικό της νόμισμα, θα είναι πολύ δύσκολο. Ως εκ τούτου, η μοναδική της δυνατότητα θα είναι το παράλληλο νόμισμα ή η δραχμή – γεγονός που σημαίνει ότι, οι κατ’ επίφαση δανειστές της έχουν ακόμη ένα λόγο για να το επιδιώξουν, εκτός από αυτούς που έχουμε αναφέρει στο παρελθόν (άρθρο).

Κακώς λοιπόν νομίζουν οι ιθαγενείς ότι, τα ευρώ τους στα στρώματα, στις θυρίδες ή στο εξωτερικό είναι ασφαλή – πόσο μάλλον όταν προωθείται από τις δυνάμεις κατοχής το περιουσιολόγιο, μέσω του οποίου οι Έλληνες είτε θα χαρακτηρισθούν παράνομοι φοροφυγάδες, εάν αποκρύψουν κάποια περιουσιακά τους στοιχεία, είτε θα λεηλατηθούν εξ ολοκλήρου.

Λογικά λοιπόν η σιωπή των αμνών και η συλλογική αποχαύνωση που διαπιστώνεται δεν είναι προς το συμφέρον τους, ούτε προς το συμφέρον της Πολιτείας – αφού τα «λάφυρα» θα οδηγηθούν στους δανειστές, ενώ το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει την ανοδική του πορεία, έτσι ώστε να μην υπάρχει φόβος να απελευθερωθούν από τα δεσμά τους οι σκλάβοι χρέους.