γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
Τα πραγματικά προβληματικά δάνεια στο σύστημα δηλαδή σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών προσεγγίζουν τα 100 δισεκ.
Μια ανατρεπτική πρόταση, έχουν εξετάσει τραπεζικά στελέχη, που εκτιμούν ότι θα αντιμετωπίσει δομικά το πρόβλημα των κόκκινων δανείων ή κατά το ορθότερο μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Τα κόκκινα δάνεια αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα θα προκαλέσουν σοκ στο τραπεζικό σύστημα αφενός λόγω των stress tests αφετέρου λόγω του μεγέθους του προβλήματος 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων είναι μη διαχειρίσιμο πρόβλημα σε μεμονωμένη βάση.
(Ως μη εξυπηρετούμενα δάνεια θεωρούνται όσα είναι σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ενώ κόκκινα δάνεια όσα είναι σε οριστική καθυστέρηση.
Ένα δάνειο NPLs μη εξυπηρετούμενο μπορεί υπό κάποιους όρους να καταστεί εξυπηρετούμενο ένα κόκκινο δάνειο είναι έως αδύνατο να καταστεί εξυπηρετούμενο)
Σύμφωνα με έμπειρα τραπεζικά στελέχη χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης 3 σημείων ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το μείζον πρόβλημα των NPLs των προβληματικών δανείων ή κατά άλλους κόκκινων δανείων.
Τα προβληματικά ή κόκκινα δάνεια φθάνουν σύμφωνα με εκτιμήσεις σε πραγματικούς όρους τα 100 δισεκ. ευρώ σε επίπεδο τραπεζικών ομίλων έναντι 114 δισεκ. που είναι τα καθαρά υγιή και εξυπηρετούμενα δάνεια εντός της Ελλάδος.
Η πρόταση 3 σημείων που έχει μελετηθεί είναι η εξής.
Να δημιουργηθεί Κοινωνικό Ταμείο
Α)Να δημιουργηθεί ένα Ταμείο ειδικού σκοπού ένα Κοινωνικό Ταμείο δηλαδή για τους αντικειμενικά άπορους, ανέργους, όσοι δεν μπορούν να πληρώσουν την δόση τους στεγαστικού τους δανείου για 3 χρόνια το κοινωνικό Ταμείο που θα είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου θα πληρώνει τις δόσεις στις τράπεζες.
Έτσι τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια θα καταστούν βιώσιμα και οι τράπεζες δάνεια που θεωρούσαν «τελειωμένη ιστορία» θα τα αντιμετωπίζουν ως εξυπηρετούμενα.
Οι δανειολήπτες που θα καταφύγουν στο κοινωνικό Ταμείο θα υπογράφουν μια σύμβαση δέσμευσης μεταξύ Ταμείου και δανειολήπτη, ότι μετά από 3 χρόνια θα ξεκινήσει η αποπληρωμή της υποχρέωσης που θα έχει ο δανειολήπτης στο Ταμείο.
Προφανώς το στεγαστικό δάνειο που θα υπαχθεί - όχι με την έννοια της νομικής κυριότητας - προσωρινά στο κοινωνικό Ταμείο θα μεταβληθεί ώστε ο δανειολήπτης μετά την 3ετία να συνεχίσει να πληρώνει τις δόσεις του δανείου του στην τράπεζα.
Η λύση αυτή είναι πολύ καλύτερη από την λύση της μετατροπής της δόσης σε ενοίκιο.
Γιατί να πληρώνει ο δανειολήπτης ενοίκιο στην τράπεζα σημαίνει ότι έχει να πληρώσει άρα γιατί να πληρώσει ενοίκιο και όχι την δόση του στεγαστικού του δανείου;
Το κοινωνικό Ταμείο είναι μια πολύ ορθή λύση για όσους είναι αδύνατο να πληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο.
Μόνο όμως για όσους αντικειμενικά δεν έχουν να πληρώσουν.
Π.χ. αν κάποιος έχασε την δουλειά του αλλά έχει 4 σπίτια στην κατοχή του δεν θα μπορεί να ενταχθεί στο Ταμείο αλλά ένας άλλος πολίτης που έχασε την δουλειά του και κατέχει μόνο το σπίτι που διαμένει και το χρωστάει στην τράπεζα θα μπορεί να ενταχθεί στο κοινωνικό Ταμείο.
Οι μετοχοποιήσεις εταιριών από τις τράπεζες λύση ρίσκου
Β)Η λύση της μετοχοποίησης δυνητικών NPLs και κόκκινων επιχειρηματικών δανείων μπορεί να αποτελέσει παγίδα για τις τράπεζες οι οποίες κινδυνεύουν να μετατραπούν σε εταιρίες holding αντί τράπεζες που χορηγούν δάνεια και διακρατούν καταθέσεις.
Οι μετοχοποιήσεις πρέπει να αποτελούν λύσεις μόνο για πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, θα ήταν καταστροφή να λάβει η όλη διαδικασία καθολικό χαρακτήρα.
Τα NPLs δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών και κόκκινα δάνεια δηλαδή όσα βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση χρειάζονται συλλογική λύση και όχι μεμονωμένες λύσεις αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.
Στο τραπέζι υπάρχει η λύση των μετοχοποιήσεων εκείνων των εταιριών που έχουν συνάψει δάνεια και αντιμετωπίζουν προβλήματα στην αποπληρωμή.
Προφανώς θα έχουν προηγηθεί αναδιαρθρώσεις έως και αναχρηματοδοτήσεις για να καταλήξει η τράπεζα να θεωρήσει ένα επιχειρηματικό δάνειο NPLs επιλέγοντας την τελική λύση της μετοχοποίησης.
Γιατί η λύση της μετοχοποίησης είναι υψηλού ρίσκου;
1)Γιατί θα μετατραπούν οι τράπεζες σε εταιρίες holding εξέλιξη που δεν συνάδει με το αντικείμενο τους.
Ο θεσμικός ρόλος των τραπεζών δεν είναι να εξυγιαίνουν τις εταιρίες αλλά να ανακυκλώνουν τις καταθέσεις μέσω της χορήγησης δανείων.
2)Στα stress tests που θα επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο οι συμμετοχές σε εταιρίες….αποτελούν περιουσιακό στοιχείο των τραπεζών….που θα τιμωρείται από τις εποπτικές αρχές.
Τα ομόλογα και οι συμμετοχές σχεδόν τιμωρούνται από τα stress tests.
3)Ακόμη και αν εξυγιανθεί μια εταιρία δεν είναι βέβαιο ότι κατά την πώληση της θα καταφέρει να δημιουργήσει τέτοια αξία που θα καλύψει τουλάχιστον το 50% του δανείου άπαξ και οι συντελεστές κάλυψης δανείων με προβλέψεις (coverage ratio) κινούνται μεταξύ 49% με 55%.
4)Πολλές εταιρίες έχουν συνάψει είτε κοινοπρακτικά δάνεια, είτε δάνεια από πολλές τράπεζες.
Ποια τράπεζα και με ποια διαδικασία θα καταστεί μέτοχος και πως θα διασφαλιστούν τα συμφέροντα των άλλων τραπεζών;
Η βιασύνη είναι ο χειρότερος σύμμαχος και όπως διαφαίνεται η διοίκηση της ΤτΕ πιέζει για άμεση λύση που ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί στρατηγικά λάθος αν δεν διευθετηθούν πολλές εκκρεμότητες.
Απαραίτητη η συλλογική λύση NAMA τύπου bad bank
Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Τράπεζες συμφωνούν στην συλλογική λύση της δημιουργίας μιας bad bank τύπου NAMA National Asset Management Agency ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβληματικά δάνεια στο ελληνικό banking που φθάνουν σε επίπεδο ομίλων τα 84 δισεκ.
Το ΤΧΣ θα υποστηρίξει ενεργά την λύση της NAMA καθώς θεωρεί ότι χρειάζεται ριζοσπαστική λύση για να αντιμετωπιστεί το κεφαλαιώδες ζήτημα των NPLs των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το ΤΧΣ μάλιστα είναι διατεθειμένο να χρηματοδοτήσει την NAMA συνδυαστικά με ιδιώτες ώστε να αγοράσει μέρος των προβληματικών δανείων των τραπεζών τα οποία και θα υπαχθούν στην NAMA.
Στην NAMA (bad bank) θα μπορούσαν να μεταφερθούν 30-35 δισ. προβληματικά δάνεια στεγαστικά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις τράπεζες μειώνοντας με αυτό τον τρόπο το ρίσκο στους ισολογισμούς τους και ταυτόχρονα μειώνοντας το ενεργητικό θα αυξήσουν την κεφαλαιακή.
Παράλληλα το ΤΧΣ με τα 11 δισεκ. κεφαλαιακό απόθεμα που διαθέτει θα καλύψει μέρος της χρηματοδότησης της NAMA σε συνδυασμό με ιδιώτες.
Αν υποτεθεί ότι θα ενταχθούν στην NAMA 30-35 δισεκ. προβληματικά δάνεια η bad bank θα αγόραζε τα δάνεια αυτά από τις τράπεζες σε μια τιμή π.χ. στο 30% ή 40% της εναπομείνασας αξίας μείον τις προβλέψεις που έχουν διενεργηθεί για το δάνειο.
Π.χ. ένα αρχικό στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ που είναι πλέον NPLs με τρέχον υπόλοιπο 90.000 ευρώ θα μπορούσε το ΤΧΣ να το αγοράσει με 30 χιλιάδες ευρώ άρα θα έπρεπε να καταβάλλει 30 χιλιάδες ευρώ κεφάλαιο στην τράπεζα.
Για προβληματικά δάνεια π.χ. 30 δισεκ. και τιμή αγοράς το 30% της αξίας των δανείων χρειάζονται 9 δισεκ.
Με 9 δισεκ. το ΤΧΣ και ενδεχομένως με συμμετοχή ιδιωτών θα μπορούσαν να αγοράσουν 30 δισεκ. προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες.
Το ΤΧΣ ωστόσο δεν θα καλύψει όλο το κόστος της αγοράς των προβληματικών δανείων θα μπορούσε αυτό το κόστος να επιμεριστεί σε ιδιώτες δηλαδή funds που θα ήθελαν να αποκτήσουν….ελληνικά προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες.
Συνήθως distress funds εκδηλώνουν ενδιαφέρον για προβληματικά δάνεια αλλά σίγουρα ο κύριος χρηματοδότης θα είναι το ΤΧΣ.
Η Τρόικα δεν έχει καταλήξει αν πρέπει να προχωρήσει η λύση της NAMA, καθώς στο παρελθόν είχε απορρίψει μια τέτοια πρόταση ως μη βιώσιμη.
Ωστόσο αναγνωρίζει η Τρόικα ότι για τα ελληνικά NPLs τα ελληνικά προβληματικά δάνεια δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με μεμονωμένες λύσεις αλλά χρειάζεται στρατηγική και συλλογική λύση.
Η συλλογική λύση – Η σύσταση ΝΑΜΑ
Η σύσταση ΝΑΜΑ ειδική εταιρία τύπου Ιρλανδίας (National Asset Management Agency) με ρόλο bad bank δηλαδή κακής τράπεζας αποτελεί καθαρή συλλογική λύση για να αντιμετωπιστούν τα NPLs τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν εκτιναχθεί στα 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων.
Η σύσταση ΝΑΜΑ ωστόσο δεν είναι νέα ιδέα στην Ελλάδα.
Στην Ιρλανδία είχε συσταθεί NAMA όπου οι ιρλανδικές τράπεζες τοποθέτησαν 72 δισεκ. στεγαστικά δάνεια πριν περίπου 4 χρόνια.
Το 2012 εξετάστηκε στην Ελλάδα το ενδεχόμενο σύστασης ΝΑΜΑ αλλά η Τρόικα το είχε απορρίψει καθώς πρόβαλε το επιχείρημα ότι το μοντέλο ΝΑΜΑ τύπου Ιρλανδίας είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Η ΝΑΜΑ είναι ένα είδος bad bank.
Το θέμα των NPLs δηλαδή non performing loan των μη εξυπηρετούμενων δανείων άνω των 90 ημερών αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για το ελληνικό banking.
Το 2007 με 210 δισεκ. δάνεια οι τράπεζες είχαν 6,5% NPLs ή 14 δισεκ. ευρώ και το 2014 με 214 δισεκ. δάνεια εμφανίζουν NPLs σε επίπεδο ομίλων 84 δισεκ. ή σε επίπεδο Ελλάδος πλην τις θυγατρικές του εξωτερικού 77 δισεκ.
Η ιδέα που προτείνουν ορισμένες τράπεζες – και κυρίως η Πειραιώς - είναι η εξής.
Να δημιουργηθεί μια bad bank στην Ελλάδα τύπου NAMA όπου θα υπαχθούν μόνο τα στεγαστικά προβληματικά δάνεια και τα προβληματικά δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Θα μπορούσαν να υπαχθούν 30 με 35 δισεκ. ευρώ προβληματικά χωρίς τα εταιρικά δάνεια που αποτελούν σύνθετες περιπτώσεις και δεν εξετάζεται η τοποθέτηση τους σε bad bank.
Τα προβληματικά δάνεια που θα μπορούσαν να υπαχθούν στην ΝΑΜΑ – bad bank θα λάμβαναν υπόψη το εξής κριτήριο.
Το δάνειο μείον η πρόβλεψη και με ένα discount.
Δηλαδή η ΝΑΜΑ ένα προβληματικό δάνειο 1 εκατ ευρώ και με πρόβλεψη π.χ. 500 χιλ ευρώ θα μπορούσε να το αποκτήσει με 400 χιλιάδες ευρώ.
Η ΝΑΜΑ είτε μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είτε συνδυαστικά το ΤΧΣ με κεφάλαια ιδιωτών θα μπορούσαν να επενδύσουν στην αξιοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αγοράζοντας τα δάνεια από τις τράπεζες.
Με την λύση αυτές οι τράπεζες θα μηδένιζαν όποιες κεφαλαιακές ανάγκες θα προέκυπταν από τα stress tests της ΕΚΤ.
Είναι πολλά τα distress funds αλλά και γενικώς funds που θα έδειχναν ενδιαφέρον σε ένα τέτοιο σχεδιασμό.
Το πρόβλημα των προβληματικών δανείων σε αριθμούς
1)Ποιο είναι το ύψος των πραγματικών προβληματικών δανείων;
2)Πόσο επαρκείς είναι οι προβλέψεις που έχουν διενεργήσει οι τράπεζες και πόσο επαρκής είναι ο δείκτης coverage ratio;
Πόσα είναι τα κόκκινα δάνεια;
Με βάση συγκλίνουσες εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών τα NPLs ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων άνω των 90 ημερών – που κακώς αναφέρεται ως κόκκινα δάνεια – φθάνει τα 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων ή 77 δισεκ. στην Ελλάδα.
Όμως το πραγματικό μέγεθος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξάνεται σημαντικά αν προσμετρηθούν και πολλά αναχρηματοδοτούμενα δάνεια τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα είχαν καταλήξει σε NPLs.
Κατά ορισμένες εκτιμήσεις τα πραγματικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια φθάνουν τα 100 δισεκ. ευρώ δηλαδή φθάνουν το 46% των δανείων και όχι το 36% που είναι η επίσημη εκδοχή των προβληματικών δανείων.
Το παράδοξο είναι ότι αν τα προβληματικά δάνεια φθάνουν τα 100 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων τότε τα υγιή δάνεια είναι 114 δισεκ. σε σύνολο 214 δισεκ. που είναι το συνολικά υπόλοιπα δανείων.
Πόσο επαρκείς είναι οι προβλέψεις και το coverage ratio;
Οι τράπεζες για 84 δισεκ. προβληματικών δανείων έχουν διενεργήσει περίπου 45 δισεκ. προβλέψεων δηλαδή ο δείκτης κάλυψης δανείων έναντι προβλέψεων φθάνει το 55%.
O δείκτης αυτός με βάση την διεθνή τραπεζική εμπειρία είναι ικανοποιητικός.
Ωστόσο υπάρχει κίνδυνος, σοβαρός κίνδυνος η ΕΚΤ να ζητήσει από τις τράπεζες να αυξήσουν το coverage ratio.
Αυξάνοντας τον δείκτη κάλυψης δανείων, αυξάνονται οι απαιτήσεις σε προβλέψεις, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να διενεργήσουν νέες προβλέψεις και η εξέλιξη αυτή θα εκτοξεύσει τις κεφαλαιακές ανάγκες.
Αν το coverage ratio φθάσει το 60% ή 62% αυτό σημαίνει 4 με 5 δισεκ. νέες προβλέψεις δηλαδή κεφαλαιακή καταστροφή για τις τράπεζες.
Πορεία NPLs τραπεζών σε επίπεδο ομίλων
Ποσά σε δισ. ευρώ
Επεξεργασία στοιχείων www.bankingnews.gr
www.bankingnews.gr
Τα κόκκινα δάνεια αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα θα προκαλέσουν σοκ στο τραπεζικό σύστημα αφενός λόγω των stress tests αφετέρου λόγω του μεγέθους του προβλήματος 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων είναι μη διαχειρίσιμο πρόβλημα σε μεμονωμένη βάση.
(Ως μη εξυπηρετούμενα δάνεια θεωρούνται όσα είναι σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ενώ κόκκινα δάνεια όσα είναι σε οριστική καθυστέρηση.
Ένα δάνειο NPLs μη εξυπηρετούμενο μπορεί υπό κάποιους όρους να καταστεί εξυπηρετούμενο ένα κόκκινο δάνειο είναι έως αδύνατο να καταστεί εξυπηρετούμενο)
Σύμφωνα με έμπειρα τραπεζικά στελέχη χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης 3 σημείων ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το μείζον πρόβλημα των NPLs των προβληματικών δανείων ή κατά άλλους κόκκινων δανείων.
Τα προβληματικά ή κόκκινα δάνεια φθάνουν σύμφωνα με εκτιμήσεις σε πραγματικούς όρους τα 100 δισεκ. ευρώ σε επίπεδο τραπεζικών ομίλων έναντι 114 δισεκ. που είναι τα καθαρά υγιή και εξυπηρετούμενα δάνεια εντός της Ελλάδος.
Η πρόταση 3 σημείων που έχει μελετηθεί είναι η εξής.
Να δημιουργηθεί Κοινωνικό Ταμείο
Α)Να δημιουργηθεί ένα Ταμείο ειδικού σκοπού ένα Κοινωνικό Ταμείο δηλαδή για τους αντικειμενικά άπορους, ανέργους, όσοι δεν μπορούν να πληρώσουν την δόση τους στεγαστικού τους δανείου για 3 χρόνια το κοινωνικό Ταμείο που θα είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου θα πληρώνει τις δόσεις στις τράπεζες.
Έτσι τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια θα καταστούν βιώσιμα και οι τράπεζες δάνεια που θεωρούσαν «τελειωμένη ιστορία» θα τα αντιμετωπίζουν ως εξυπηρετούμενα.
Οι δανειολήπτες που θα καταφύγουν στο κοινωνικό Ταμείο θα υπογράφουν μια σύμβαση δέσμευσης μεταξύ Ταμείου και δανειολήπτη, ότι μετά από 3 χρόνια θα ξεκινήσει η αποπληρωμή της υποχρέωσης που θα έχει ο δανειολήπτης στο Ταμείο.
Προφανώς το στεγαστικό δάνειο που θα υπαχθεί - όχι με την έννοια της νομικής κυριότητας - προσωρινά στο κοινωνικό Ταμείο θα μεταβληθεί ώστε ο δανειολήπτης μετά την 3ετία να συνεχίσει να πληρώνει τις δόσεις του δανείου του στην τράπεζα.
Η λύση αυτή είναι πολύ καλύτερη από την λύση της μετατροπής της δόσης σε ενοίκιο.
Γιατί να πληρώνει ο δανειολήπτης ενοίκιο στην τράπεζα σημαίνει ότι έχει να πληρώσει άρα γιατί να πληρώσει ενοίκιο και όχι την δόση του στεγαστικού του δανείου;
Το κοινωνικό Ταμείο είναι μια πολύ ορθή λύση για όσους είναι αδύνατο να πληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο.
Μόνο όμως για όσους αντικειμενικά δεν έχουν να πληρώσουν.
Π.χ. αν κάποιος έχασε την δουλειά του αλλά έχει 4 σπίτια στην κατοχή του δεν θα μπορεί να ενταχθεί στο Ταμείο αλλά ένας άλλος πολίτης που έχασε την δουλειά του και κατέχει μόνο το σπίτι που διαμένει και το χρωστάει στην τράπεζα θα μπορεί να ενταχθεί στο κοινωνικό Ταμείο.
Οι μετοχοποιήσεις εταιριών από τις τράπεζες λύση ρίσκου
Β)Η λύση της μετοχοποίησης δυνητικών NPLs και κόκκινων επιχειρηματικών δανείων μπορεί να αποτελέσει παγίδα για τις τράπεζες οι οποίες κινδυνεύουν να μετατραπούν σε εταιρίες holding αντί τράπεζες που χορηγούν δάνεια και διακρατούν καταθέσεις.
Οι μετοχοποιήσεις πρέπει να αποτελούν λύσεις μόνο για πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις, θα ήταν καταστροφή να λάβει η όλη διαδικασία καθολικό χαρακτήρα.
Τα NPLs δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών και κόκκινα δάνεια δηλαδή όσα βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση χρειάζονται συλλογική λύση και όχι μεμονωμένες λύσεις αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.
Στο τραπέζι υπάρχει η λύση των μετοχοποιήσεων εκείνων των εταιριών που έχουν συνάψει δάνεια και αντιμετωπίζουν προβλήματα στην αποπληρωμή.
Προφανώς θα έχουν προηγηθεί αναδιαρθρώσεις έως και αναχρηματοδοτήσεις για να καταλήξει η τράπεζα να θεωρήσει ένα επιχειρηματικό δάνειο NPLs επιλέγοντας την τελική λύση της μετοχοποίησης.
Γιατί η λύση της μετοχοποίησης είναι υψηλού ρίσκου;
1)Γιατί θα μετατραπούν οι τράπεζες σε εταιρίες holding εξέλιξη που δεν συνάδει με το αντικείμενο τους.
Ο θεσμικός ρόλος των τραπεζών δεν είναι να εξυγιαίνουν τις εταιρίες αλλά να ανακυκλώνουν τις καταθέσεις μέσω της χορήγησης δανείων.
2)Στα stress tests που θα επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο οι συμμετοχές σε εταιρίες….αποτελούν περιουσιακό στοιχείο των τραπεζών….που θα τιμωρείται από τις εποπτικές αρχές.
Τα ομόλογα και οι συμμετοχές σχεδόν τιμωρούνται από τα stress tests.
3)Ακόμη και αν εξυγιανθεί μια εταιρία δεν είναι βέβαιο ότι κατά την πώληση της θα καταφέρει να δημιουργήσει τέτοια αξία που θα καλύψει τουλάχιστον το 50% του δανείου άπαξ και οι συντελεστές κάλυψης δανείων με προβλέψεις (coverage ratio) κινούνται μεταξύ 49% με 55%.
4)Πολλές εταιρίες έχουν συνάψει είτε κοινοπρακτικά δάνεια, είτε δάνεια από πολλές τράπεζες.
Ποια τράπεζα και με ποια διαδικασία θα καταστεί μέτοχος και πως θα διασφαλιστούν τα συμφέροντα των άλλων τραπεζών;
Η βιασύνη είναι ο χειρότερος σύμμαχος και όπως διαφαίνεται η διοίκηση της ΤτΕ πιέζει για άμεση λύση που ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί στρατηγικά λάθος αν δεν διευθετηθούν πολλές εκκρεμότητες.
Απαραίτητη η συλλογική λύση NAMA τύπου bad bank
Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Τράπεζες συμφωνούν στην συλλογική λύση της δημιουργίας μιας bad bank τύπου NAMA National Asset Management Agency ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβληματικά δάνεια στο ελληνικό banking που φθάνουν σε επίπεδο ομίλων τα 84 δισεκ.
Το ΤΧΣ θα υποστηρίξει ενεργά την λύση της NAMA καθώς θεωρεί ότι χρειάζεται ριζοσπαστική λύση για να αντιμετωπιστεί το κεφαλαιώδες ζήτημα των NPLs των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το ΤΧΣ μάλιστα είναι διατεθειμένο να χρηματοδοτήσει την NAMA συνδυαστικά με ιδιώτες ώστε να αγοράσει μέρος των προβληματικών δανείων των τραπεζών τα οποία και θα υπαχθούν στην NAMA.
Στην NAMA (bad bank) θα μπορούσαν να μεταφερθούν 30-35 δισ. προβληματικά δάνεια στεγαστικά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις τράπεζες μειώνοντας με αυτό τον τρόπο το ρίσκο στους ισολογισμούς τους και ταυτόχρονα μειώνοντας το ενεργητικό θα αυξήσουν την κεφαλαιακή.
Παράλληλα το ΤΧΣ με τα 11 δισεκ. κεφαλαιακό απόθεμα που διαθέτει θα καλύψει μέρος της χρηματοδότησης της NAMA σε συνδυασμό με ιδιώτες.
Αν υποτεθεί ότι θα ενταχθούν στην NAMA 30-35 δισεκ. προβληματικά δάνεια η bad bank θα αγόραζε τα δάνεια αυτά από τις τράπεζες σε μια τιμή π.χ. στο 30% ή 40% της εναπομείνασας αξίας μείον τις προβλέψεις που έχουν διενεργηθεί για το δάνειο.
Π.χ. ένα αρχικό στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ που είναι πλέον NPLs με τρέχον υπόλοιπο 90.000 ευρώ θα μπορούσε το ΤΧΣ να το αγοράσει με 30 χιλιάδες ευρώ άρα θα έπρεπε να καταβάλλει 30 χιλιάδες ευρώ κεφάλαιο στην τράπεζα.
Για προβληματικά δάνεια π.χ. 30 δισεκ. και τιμή αγοράς το 30% της αξίας των δανείων χρειάζονται 9 δισεκ.
Με 9 δισεκ. το ΤΧΣ και ενδεχομένως με συμμετοχή ιδιωτών θα μπορούσαν να αγοράσουν 30 δισεκ. προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες.
Το ΤΧΣ ωστόσο δεν θα καλύψει όλο το κόστος της αγοράς των προβληματικών δανείων θα μπορούσε αυτό το κόστος να επιμεριστεί σε ιδιώτες δηλαδή funds που θα ήθελαν να αποκτήσουν….ελληνικά προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες.
Συνήθως distress funds εκδηλώνουν ενδιαφέρον για προβληματικά δάνεια αλλά σίγουρα ο κύριος χρηματοδότης θα είναι το ΤΧΣ.
Η Τρόικα δεν έχει καταλήξει αν πρέπει να προχωρήσει η λύση της NAMA, καθώς στο παρελθόν είχε απορρίψει μια τέτοια πρόταση ως μη βιώσιμη.
Ωστόσο αναγνωρίζει η Τρόικα ότι για τα ελληνικά NPLs τα ελληνικά προβληματικά δάνεια δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με μεμονωμένες λύσεις αλλά χρειάζεται στρατηγική και συλλογική λύση.
Η συλλογική λύση – Η σύσταση ΝΑΜΑ
Η σύσταση ΝΑΜΑ ειδική εταιρία τύπου Ιρλανδίας (National Asset Management Agency) με ρόλο bad bank δηλαδή κακής τράπεζας αποτελεί καθαρή συλλογική λύση για να αντιμετωπιστούν τα NPLs τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν εκτιναχθεί στα 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων.
Η σύσταση ΝΑΜΑ ωστόσο δεν είναι νέα ιδέα στην Ελλάδα.
Στην Ιρλανδία είχε συσταθεί NAMA όπου οι ιρλανδικές τράπεζες τοποθέτησαν 72 δισεκ. στεγαστικά δάνεια πριν περίπου 4 χρόνια.
Το 2012 εξετάστηκε στην Ελλάδα το ενδεχόμενο σύστασης ΝΑΜΑ αλλά η Τρόικα το είχε απορρίψει καθώς πρόβαλε το επιχείρημα ότι το μοντέλο ΝΑΜΑ τύπου Ιρλανδίας είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Η ΝΑΜΑ είναι ένα είδος bad bank.
Το θέμα των NPLs δηλαδή non performing loan των μη εξυπηρετούμενων δανείων άνω των 90 ημερών αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για το ελληνικό banking.
Το 2007 με 210 δισεκ. δάνεια οι τράπεζες είχαν 6,5% NPLs ή 14 δισεκ. ευρώ και το 2014 με 214 δισεκ. δάνεια εμφανίζουν NPLs σε επίπεδο ομίλων 84 δισεκ. ή σε επίπεδο Ελλάδος πλην τις θυγατρικές του εξωτερικού 77 δισεκ.
Η ιδέα που προτείνουν ορισμένες τράπεζες – και κυρίως η Πειραιώς - είναι η εξής.
Να δημιουργηθεί μια bad bank στην Ελλάδα τύπου NAMA όπου θα υπαχθούν μόνο τα στεγαστικά προβληματικά δάνεια και τα προβληματικά δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Θα μπορούσαν να υπαχθούν 30 με 35 δισεκ. ευρώ προβληματικά χωρίς τα εταιρικά δάνεια που αποτελούν σύνθετες περιπτώσεις και δεν εξετάζεται η τοποθέτηση τους σε bad bank.
Τα προβληματικά δάνεια που θα μπορούσαν να υπαχθούν στην ΝΑΜΑ – bad bank θα λάμβαναν υπόψη το εξής κριτήριο.
Το δάνειο μείον η πρόβλεψη και με ένα discount.
Δηλαδή η ΝΑΜΑ ένα προβληματικό δάνειο 1 εκατ ευρώ και με πρόβλεψη π.χ. 500 χιλ ευρώ θα μπορούσε να το αποκτήσει με 400 χιλιάδες ευρώ.
Η ΝΑΜΑ είτε μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είτε συνδυαστικά το ΤΧΣ με κεφάλαια ιδιωτών θα μπορούσαν να επενδύσουν στην αξιοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αγοράζοντας τα δάνεια από τις τράπεζες.
Με την λύση αυτές οι τράπεζες θα μηδένιζαν όποιες κεφαλαιακές ανάγκες θα προέκυπταν από τα stress tests της ΕΚΤ.
Είναι πολλά τα distress funds αλλά και γενικώς funds που θα έδειχναν ενδιαφέρον σε ένα τέτοιο σχεδιασμό.
Το πρόβλημα των προβληματικών δανείων σε αριθμούς
1)Ποιο είναι το ύψος των πραγματικών προβληματικών δανείων;
2)Πόσο επαρκείς είναι οι προβλέψεις που έχουν διενεργήσει οι τράπεζες και πόσο επαρκής είναι ο δείκτης coverage ratio;
Πόσα είναι τα κόκκινα δάνεια;
Με βάση συγκλίνουσες εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών τα NPLs ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων άνω των 90 ημερών – που κακώς αναφέρεται ως κόκκινα δάνεια – φθάνει τα 84 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων ή 77 δισεκ. στην Ελλάδα.
Όμως το πραγματικό μέγεθος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξάνεται σημαντικά αν προσμετρηθούν και πολλά αναχρηματοδοτούμενα δάνεια τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα είχαν καταλήξει σε NPLs.
Κατά ορισμένες εκτιμήσεις τα πραγματικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια φθάνουν τα 100 δισεκ. ευρώ δηλαδή φθάνουν το 46% των δανείων και όχι το 36% που είναι η επίσημη εκδοχή των προβληματικών δανείων.
Το παράδοξο είναι ότι αν τα προβληματικά δάνεια φθάνουν τα 100 δισεκ. σε επίπεδο ομίλων τότε τα υγιή δάνεια είναι 114 δισεκ. σε σύνολο 214 δισεκ. που είναι το συνολικά υπόλοιπα δανείων.
Πόσο επαρκείς είναι οι προβλέψεις και το coverage ratio;
Οι τράπεζες για 84 δισεκ. προβληματικών δανείων έχουν διενεργήσει περίπου 45 δισεκ. προβλέψεων δηλαδή ο δείκτης κάλυψης δανείων έναντι προβλέψεων φθάνει το 55%.
O δείκτης αυτός με βάση την διεθνή τραπεζική εμπειρία είναι ικανοποιητικός.
Ωστόσο υπάρχει κίνδυνος, σοβαρός κίνδυνος η ΕΚΤ να ζητήσει από τις τράπεζες να αυξήσουν το coverage ratio.
Αυξάνοντας τον δείκτη κάλυψης δανείων, αυξάνονται οι απαιτήσεις σε προβλέψεις, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να διενεργήσουν νέες προβλέψεις και η εξέλιξη αυτή θα εκτοξεύσει τις κεφαλαιακές ανάγκες.
Αν το coverage ratio φθάσει το 60% ή 62% αυτό σημαίνει 4 με 5 δισεκ. νέες προβλέψεις δηλαδή κεφαλαιακή καταστροφή για τις τράπεζες.
Πορεία NPLs τραπεζών σε επίπεδο ομίλων
Ποσά σε δισ. ευρώ
| Τράπεζες |
NPLs α΄ τρίμηνο 2014 |
NPLs α΄ τρίμηνο 2014 |
Προβλέψεις α΄ τρίμηνο 2014 |
Coverage ratio α΄ τριμ. 2014 |
| Εθνική |
16,2 |
23% - Ελλάδα 28,4% |
0,362 |
56% |
| Πειραιώς |
27,89 |
37,9% |
0,481 |
51% |
| Eurobank |
16,2 |
30,9% |
0,479 |
50,3% |
| Alpha |
20,7 |
33,3% |
0,395 |
56% |
| Attica bank |
0,914 |
24,6% |
0,019 |
49,2% |
| Geniki |
1,29 |
67% |
0,0029 |
42% |
| Κύπρου |
14,4 |
49% |
0,146 |
35% |
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών