γράφει : ΜΑΡΙΝΑ ΦΟΥΝΤΑ
Ανάμεσα σε συμπληγάδες βρίσκεται η ευρωζώνη για την επίλυση της κρίσης χρέους, καθώς όποια λύση έχει προταθεί μέχρι τώρα βρίσκει πάνω σε διαδικαστικά προσκόμματα ή αντιδράσεις από τους ισχυρούς, την ώρα μάλιστα που τα ομόλογα της πλειονότητας των χωρών μελών δεν είναι μηδενικού πλέον ρίσκου.
Αυτό επισημαίνει μεταξύ άλλων στη νέα της 5σέλιδη έκθεση της η ελβετική Julius Baer, υπό τον τίτλο “Euro: The quick fix - Possibilities and probabilities for solving the crisis” (Ευρώ: μία γρήγορη λύση – Πιθανότητες για την επίλυση της κρίσης).
Ευρωομόλογα: Ένας για όλους, όλοι για έναν
Ο πιο ριζοσπαστικός τρόπος για να ανοίξει εκ νέου η αγορά κεφαλαίων για όλες τις χώρες της ευρωζώνης θα ήταν η δημιουργία μιας κοινής έκδοσης ομολόγων που θα διαθέτει τις εγγυήσεις στο ακέραιο από κάθε κράτος μέλος. Τόσο, η Ισπανία και η Ιταλία, όσο και η Πορτογαλία και η Ελλάδα θα ήταν σε θέση να αντλούν κεφάλαια από την αγορά μέσω της πώλησης ομολόγων που διασφαλίζονται από τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της από κοινού εγγύησης ευρωομολόγων θα είναι να σταματήσει το καθοδικό σπιράλ της εμπιστοσύνης των αγορών μέσω της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης και του εκτροχιασμού των κρατικών προϋπολογισμών για τα ασθενέστερα μέλη της ευρωζώνης.
Επιπλέον, το ευρωομόλογο θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία ενίσχυσης της δημοσιονομικής προσαρμογής και της μεγαλύτερης οικονομικής σύγκλισης. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Julius Baer θεωρεί ότι η δημοσιονομική κατάσταση της ευρωζώνης είναι πραγματικά αρκετά υγιής σχέση με αυτή των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Μεγάλης Βρετανίας.
Το κύριο μειονέκτημα όμως της λύσης του ευρωομολόγου είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή στη συνθήκη της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει και την επικύρωση αυτής από κάθε χώρα μέλος της ΕΕ. Ακόμη και αν επρόκειτο για μία μικρή αλλαγή στις ισχύουσες συνθήκες, οι εγγυητικές ρήτρες της Συνθήκης του Μάαστριχτ, καθιστούν περίπλοκο την αρχή της έκδοσης κοινών ομολόγων. Αυτό το διαδικαστικό εμπόδιο από μόνο του αποκλείει ήδη την εισαγωγή ευρωομολόγων που μπορούν να αποτελέσουν μία άμεση λύση για την κρίση χρέους της ευρωζώνης.
Επιπλέον, η εισαγωγή των ευρωομολόγων δημιουργεί ένα τεράστιο ηθικό δίλημμα, όπως η συλλογική χρηματοδότηση και η δημιουργία ελλειμμάτων, ενώ θέτει σε κίνδυνο οποιοδήποτε κίνητρο για τη δημοσιονομική πειθαρχία. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να επιλυθεί με την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας, τη μεγαλύτερη εποπτεία των εθνικών προϋπολογισμών ή την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό επιβολής κυρώσεων.
Συμπέρασμα: Τα ευρωομόλογα είναι ένας τρόπος για να επιλύσουν οι Ευρωπαίοι την κρίση πιο γρήγορα από ό, τι η δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά η αντίσταση των κυριότερων παραγόντων και τα διαδικαστικά εμπόδια μειώνουν την πιθανότητα να εγκριθεί στους επόμενους εννέα μήνες.
ΕΚΤ: Το μονοπάτι προς την νομισματοποίηση του χρέους
Μια άλλη δυνατότητα διασφάλισης της χρηματοδότησης των κρατών μελών της ευρωζώνης, είναι η έκδοση κρατικών ομολόγων υπό την εγγύηση της ΕΚΤ. Το τρέχον πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ ωστόσο είναι ένας “προθάλαμος” προς αυτή την κατεύθυνση.
Η Julius Baer επισημαίνει ότι πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαγορεύει ρητά τη νομισματοποίηση του δημόσιου χρέους από την ΕΚΤ, δηλαδή από την απευθείας χρηματοδότηση ελλειμμάτων.
Η σημερινή νομική ρύθμιση της κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ φαίνεται να αντιμετωπίζει χαμηλό διαδικαστικό εμπόδιο, τουλάχιστον μέχρι ενός σημείου. Μια μαζική όμως αύξηση του όγκου θα αμφισβητήσει την τρέχουσα εκτίμηση ότι η ΕΚΤ δεν παραβιάζει τις Συνθήκες της ΕΕ που απαγορεύουν ρητά στην κεντρική τράπεζα να χρηματοδοτεί τις κυβερνήσεις.
Όπως και με το Ευρωομόλογο το σημαντικό μειονέκτημα της ΕΚΤ είναι ο ηθικός κίνδυνος και τα προβλήματα που δημιουργούνται. Ήδη έχουν εκφραστεί σημαντικές αντιρρήσεις από την γερμανική πλευρά, ενώ έχουν αρχίσει οι αμφισβητήσεις για την αξιοπιστία της ΕΚΤ.
Συμπέρασμα: Η ΕΚΤ αγοράζει ή εγγυάται για τα κρατικά ομόλογα μέχρι ορισμένου σημείου, γεγονός που δεν έχει διαδικαστικά εμπόδια αλλά η αντίσταση από σημαντικούς παράγοντες δημιουργεί ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο. Η πιθανότητα να εγκριθεί ένα τέτοιο μέτρο είναι 30% για τους επόμενους έξι μήνες.
EFSF: Η μικτή προσέγγιση
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) είναι επί του παρόντος μεταμορφώνεται και διευρύνεται, με στόχο να δώσει μια γρήγορη λύση για την ευρωπαϊκή κρίση του χρέους. Το EFSF θα είναι σε θέση να αγοράσει και να εγγυηθεί τα κρατικά ομόλογα.
Η διαφορά από τα ευρωομόλογα, τα οποία είναι εγγυημένα στο σύνολό τους από κάθε κράτος μέλος, είναι ότι τα κεφάλαια του EFSF είναι εγγυημένα από την ευρωζώνη και δεν σχετίζεται με την εφαρμοζόμενη δημοσιονομική πολιτική για την αξιολόγηση του Ταμείου. Έτσι, η αξιολόγηση μπορεί να είναι ο σταθμισμένος μέσος όρος των χωρών μελών, γεγονός που πιθανό να οδηγήσει σε χαμηλότερη ή υψηλότερη βαθμολογία.
Η διαφορά με το πρόγραμμα της ΕΚΤ, είναι ότι οι πόροι του EFSF είναι περιορισμένοι, ενώ η ΕΚΤ διαθέτει απεριόριστα κεφάλαια, καθώς μπορεί να τυπώσει χρήματα. Παρά το γεγονός ότι η δύναμη του EFSF αυξήθηκε στα 440 δισ. ευρώ από 350 δισ. ευρώ προηγουμένως, το δυναμικό του φαίνεται ακόμα μικρό σε σχέση με το συνολικό χρέος των αδυνάτων της ευρωζώνης, δηλαδή της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας που φτάνει τα 3,3 τρισ. ευρώ. Αυτή η αναντιστοιχία αυτή μπορεί να υπονομεύσει τη συνολική εμπιστοσύνη στην ικανότητα του EFSF να εξασφαλίσει μια γρήγορη λύση για την κρίση.
Και πάλι, το ηθικό δίλημμα και η συνακόλουθη αντίσταση των μεγάλων κρατών εντάσσονται στα μειονεκτήματα. Περισσότερο από ότι στην περίπτωση του προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, αλλά λιγότερο από ό, τι στην περίπτωση των ευρωομολόγων, τίθενται διαδικαστικά εμπόδια, όπως η συμφωνία από τα εθνικά κοινοβούλια.
Συμπέρασμα: Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός επί του παρόντος δεν είναι σε θέση να δώσει μία γρήγορη λύση, αλλά επιβαρύνεται με χαμηλότερα διαδικαστικά εμπόδια από τα ευρωομόλογα. Τους επόμενους έξι με εννέα μήνες η πιθανότητα να τεθεί υπό λειτουργία είναι 10%.
www.bankingnews.gr
Ευρωομόλογα: Ένας για όλους, όλοι για έναν
Ο πιο ριζοσπαστικός τρόπος για να ανοίξει εκ νέου η αγορά κεφαλαίων για όλες τις χώρες της ευρωζώνης θα ήταν η δημιουργία μιας κοινής έκδοσης ομολόγων που θα διαθέτει τις εγγυήσεις στο ακέραιο από κάθε κράτος μέλος. Τόσο, η Ισπανία και η Ιταλία, όσο και η Πορτογαλία και η Ελλάδα θα ήταν σε θέση να αντλούν κεφάλαια από την αγορά μέσω της πώλησης ομολόγων που διασφαλίζονται από τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της από κοινού εγγύησης ευρωομολόγων θα είναι να σταματήσει το καθοδικό σπιράλ της εμπιστοσύνης των αγορών μέσω της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης και του εκτροχιασμού των κρατικών προϋπολογισμών για τα ασθενέστερα μέλη της ευρωζώνης.
Επιπλέον, το ευρωομόλογο θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία ενίσχυσης της δημοσιονομικής προσαρμογής και της μεγαλύτερης οικονομικής σύγκλισης. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Julius Baer θεωρεί ότι η δημοσιονομική κατάσταση της ευρωζώνης είναι πραγματικά αρκετά υγιής σχέση με αυτή των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Μεγάλης Βρετανίας.
Το κύριο μειονέκτημα όμως της λύσης του ευρωομολόγου είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή στη συνθήκη της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει και την επικύρωση αυτής από κάθε χώρα μέλος της ΕΕ. Ακόμη και αν επρόκειτο για μία μικρή αλλαγή στις ισχύουσες συνθήκες, οι εγγυητικές ρήτρες της Συνθήκης του Μάαστριχτ, καθιστούν περίπλοκο την αρχή της έκδοσης κοινών ομολόγων. Αυτό το διαδικαστικό εμπόδιο από μόνο του αποκλείει ήδη την εισαγωγή ευρωομολόγων που μπορούν να αποτελέσουν μία άμεση λύση για την κρίση χρέους της ευρωζώνης.
Επιπλέον, η εισαγωγή των ευρωομολόγων δημιουργεί ένα τεράστιο ηθικό δίλημμα, όπως η συλλογική χρηματοδότηση και η δημιουργία ελλειμμάτων, ενώ θέτει σε κίνδυνο οποιοδήποτε κίνητρο για τη δημοσιονομική πειθαρχία. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να επιλυθεί με την ενίσχυση του Συμφώνου Σταθερότητας, τη μεγαλύτερη εποπτεία των εθνικών προϋπολογισμών ή την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό επιβολής κυρώσεων.
Συμπέρασμα: Τα ευρωομόλογα είναι ένας τρόπος για να επιλύσουν οι Ευρωπαίοι την κρίση πιο γρήγορα από ό, τι η δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά η αντίσταση των κυριότερων παραγόντων και τα διαδικαστικά εμπόδια μειώνουν την πιθανότητα να εγκριθεί στους επόμενους εννέα μήνες.
ΕΚΤ: Το μονοπάτι προς την νομισματοποίηση του χρέους
Μια άλλη δυνατότητα διασφάλισης της χρηματοδότησης των κρατών μελών της ευρωζώνης, είναι η έκδοση κρατικών ομολόγων υπό την εγγύηση της ΕΚΤ. Το τρέχον πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ ωστόσο είναι ένας “προθάλαμος” προς αυτή την κατεύθυνση.
Η Julius Baer επισημαίνει ότι πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαγορεύει ρητά τη νομισματοποίηση του δημόσιου χρέους από την ΕΚΤ, δηλαδή από την απευθείας χρηματοδότηση ελλειμμάτων.
Η σημερινή νομική ρύθμιση της κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ φαίνεται να αντιμετωπίζει χαμηλό διαδικαστικό εμπόδιο, τουλάχιστον μέχρι ενός σημείου. Μια μαζική όμως αύξηση του όγκου θα αμφισβητήσει την τρέχουσα εκτίμηση ότι η ΕΚΤ δεν παραβιάζει τις Συνθήκες της ΕΕ που απαγορεύουν ρητά στην κεντρική τράπεζα να χρηματοδοτεί τις κυβερνήσεις.
Όπως και με το Ευρωομόλογο το σημαντικό μειονέκτημα της ΕΚΤ είναι ο ηθικός κίνδυνος και τα προβλήματα που δημιουργούνται. Ήδη έχουν εκφραστεί σημαντικές αντιρρήσεις από την γερμανική πλευρά, ενώ έχουν αρχίσει οι αμφισβητήσεις για την αξιοπιστία της ΕΚΤ.
Συμπέρασμα: Η ΕΚΤ αγοράζει ή εγγυάται για τα κρατικά ομόλογα μέχρι ορισμένου σημείου, γεγονός που δεν έχει διαδικαστικά εμπόδια αλλά η αντίσταση από σημαντικούς παράγοντες δημιουργεί ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο. Η πιθανότητα να εγκριθεί ένα τέτοιο μέτρο είναι 30% για τους επόμενους έξι μήνες.
EFSF: Η μικτή προσέγγιση
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) είναι επί του παρόντος μεταμορφώνεται και διευρύνεται, με στόχο να δώσει μια γρήγορη λύση για την ευρωπαϊκή κρίση του χρέους. Το EFSF θα είναι σε θέση να αγοράσει και να εγγυηθεί τα κρατικά ομόλογα.
Η διαφορά από τα ευρωομόλογα, τα οποία είναι εγγυημένα στο σύνολό τους από κάθε κράτος μέλος, είναι ότι τα κεφάλαια του EFSF είναι εγγυημένα από την ευρωζώνη και δεν σχετίζεται με την εφαρμοζόμενη δημοσιονομική πολιτική για την αξιολόγηση του Ταμείου. Έτσι, η αξιολόγηση μπορεί να είναι ο σταθμισμένος μέσος όρος των χωρών μελών, γεγονός που πιθανό να οδηγήσει σε χαμηλότερη ή υψηλότερη βαθμολογία.
Η διαφορά με το πρόγραμμα της ΕΚΤ, είναι ότι οι πόροι του EFSF είναι περιορισμένοι, ενώ η ΕΚΤ διαθέτει απεριόριστα κεφάλαια, καθώς μπορεί να τυπώσει χρήματα. Παρά το γεγονός ότι η δύναμη του EFSF αυξήθηκε στα 440 δισ. ευρώ από 350 δισ. ευρώ προηγουμένως, το δυναμικό του φαίνεται ακόμα μικρό σε σχέση με το συνολικό χρέος των αδυνάτων της ευρωζώνης, δηλαδή της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας που φτάνει τα 3,3 τρισ. ευρώ. Αυτή η αναντιστοιχία αυτή μπορεί να υπονομεύσει τη συνολική εμπιστοσύνη στην ικανότητα του EFSF να εξασφαλίσει μια γρήγορη λύση για την κρίση.
Και πάλι, το ηθικό δίλημμα και η συνακόλουθη αντίσταση των μεγάλων κρατών εντάσσονται στα μειονεκτήματα. Περισσότερο από ότι στην περίπτωση του προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, αλλά λιγότερο από ό, τι στην περίπτωση των ευρωομολόγων, τίθενται διαδικαστικά εμπόδια, όπως η συμφωνία από τα εθνικά κοινοβούλια.
Συμπέρασμα: Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός επί του παρόντος δεν είναι σε θέση να δώσει μία γρήγορη λύση, αλλά επιβαρύνεται με χαμηλότερα διαδικαστικά εμπόδια από τα ευρωομόλογα. Τους επόμενους έξι με εννέα μήνες η πιθανότητα να τεθεί υπό λειτουργία είναι 10%.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών