Τι προτείνεται για την πρώτη κατοικία - Προκρίνεται το Ιταλικό μοντέλο - Μελέτη της νομικής εταιρίας Ζέπος Γιαννόπουλος
Ένας Ενιαίος Κώδικας Αφερεγγυότητας, μια ενιαία πλατφόρμα που θα διαχειρίζεται όλα τα σχετικά θέματα και τις διαδικασίες, αρχές διαφάνειας κατά τα πρότυπα του Ιταλικού μοντέλου προτείνει η συμβουλευτική μελέτη που παρέλαβε η Κομμισιόν στο πλαίσιο των διαδικασιών που έχουν ήδη κινηθεί για την εναρμόνιση του Ελληνικού δικαίου με το αντίστοιχο ενωσιακό δίκαιο.
Ας σημειωθεί πως το θέμα αυτό πολύ σύντομα θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης κυβέρνησης και θεσμών ενώ τα τεχνικά κλιμάκια με τις τράπεζες και τους άλλους αρμόδιους φορείς θα συζητήσουν τις επικείμενες αλλαγές σε συνάντηση στις 16 Ιανουαρίου.
Χαρακτηριστικά της Ελλάδας η περιπτωσιακή πολυνομία και ο μεγάλος χρόνος εξέτασης των υποθέσεων που καταλήγουν στα δικαστήρια.
Τι έκανε μέχρι στιγμής η χώρα μας, πως τα θέματα αυτά αντιμετωπίζονται σε άλλες ευρωπαίκές χώρες που βίωσαν την οικονομική κρίση και στις πιο εύρωστες οικονομίες της Ευρώπης, τι πρέπει να αλλάξει στο εθνικό μας δίκαιο και τι προτείνεται;
Το ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο που αφορά το πτωχευτικό δίκαιο ενόψει εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με την κοινοτική οδηγία για τη 2η ευκαιρία μελέτησε η εταιρία Ζέπος & Γιαννόπουλος.
Τη μελέτη η οποία διευκολύνει πολύ να γίνει κατανοητό πως μεγάλες χώρες της Ευρώπης διαχειρίζονται την πτώχευση ιδιωτών και επαγγελματικών - εταιριών ανέθεσε η Υπηρεσία Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων SRRS της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα θέματα που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν την πτώχευση τις προπτωχευτικές διαδικασίες τςι εξωδικαστικές διαδικασίες αφερεγγυότητας για τις επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα, την προστασία της πρώτης κατοικίας την αντιμετώπιση των δανειοληπτών ως καταναλωτών, τους διαχειριστές αφερεγγυότητας και τις εταιρίες διαχείρισης δανείων.
Το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας εξετάζεται σε σύγκριση με την Γαλλία, Ιταλία Ισπανία και σε ορισμένες περιπτώσεις με Γερμανία και Πορτογαλία.
Η συγκριτική μελέτη της νομικής εταιρίας επιβεβαίωσε ότι οι υπο εξέταση χώρες τείνουν να εναρμονίσουν το νομοθετικό πλαίσιο για την αφερετγυότητα προς την κατεύθυνησ της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (οδηγία 2019/1023) για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα
Ολα αυτά πρέπει να έχουν περάσει στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών μέχρι τις 17 Ιουλίου του 2021.
Ας σημειωθεί πως η χώρα μας έχει ήδη αναλάβει τη δέσμευση κατάργησης της προστασίας της α κατοικίας με τη μορφή που τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα στο τέλος του Απριλίου
Δικαστήριο ή εξωδικαστικός συμβιβασμός;
Το κάθε υπό εξέταση κράτος μέλος έχει σε διαφορετικό βαθμό οργανώσει την εφαρμογή των νόμων για την αφερεγγυότητα.
Σε κάποια από τα κράτη μέλη η αίτηση πτώχευσης απευθύνεται κατ' αρχήν σε δικαστήρια ενώ κάποιες άλλες χώρες επιδεικνύουν αξιοσημείωτη προτίμηση στις εξωδικαστικές διαδιασίες και τα περισσότερα από αυτα΄έχουν ψηφιοποιήσει τις σχετικές διαδικασίες ή έχουν επιβάλει υποχρεώσεις δημοσιότητας.
Σε όλες τις υπό εξέταση χώρες υπάρχουν περίου ίδιες διαδικασίες για την αφερεγγυότητα που διέπονται από τις ίδιες αρχές:
- Διάκριση μεταξύ εμπορικών και προσωπικών χρεών αν και δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη θεσμοθετήσει διαδιασία αφερεγγυότητας για φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους
- Την σύμμετρη ικανοποίηση των πιστωτών με εξαίρεση των εμπραγμάτως διασφαλισμένων
- Την ευθύνη του εμπόρου που πτωχεύει είτε είναι εταιρία είτε φυσικό πρόσωπο για τις συνθήκες που οδήγησαν στην πτώχευση και την καλόπιστη συνεργασία του
- Την προσπάθεια να διατηρηθεί η υπό πτώχευση επιχείρηση ως σύνολο εν λειτουργία και να διασωθούν θέσεις εργασίας
- Την προσπάθεια να αντιμετωπιστούν χρονίζουσες διαστικές διαδικασίες
Και μπορεί η Γαλλία, η Ιταλία η Ισπανία και η Γερμανία να έχουν περιλάβει το σύνολο της νομοθεσίας για την αφερεγγυότητα σε έναν ή δύο νόμους κώδικες, στην Ελλάδα ωστόσο αλλά και στην Πορτογαλία οι διατάξεις βρίσκονται διάσπαρτες σε νόμους που είχαν ως στόχο τη συμπτωματική αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων στον τομέα του ιδιωτικού χρέους.
Στην Ιταλία το δίκαιο μεταξύ άλλων επιχείρησε να αποκρούσει το κοινωνικό στίγμα της πτώχευσης και έτσι δίνει έμφαση σε ταχείες εξωδικαστικές διαδικασίες, προωθεί ένα ομοιόμορφο σύστημα έναρξης προπτωχευτικών και πτωχευτικών διαδικασιών και ενσωματώνει όλους τους διαθέσιμους κανώνες για την υπερχρέωση των καταναλωτών.
Η πραγματικότητα της πρόσφατης οικονομικής κρίσης αντανακλάται στην υιοθέτηση προβλέψεων που αντιμετωπίζουν τις ιδιαιτερότητες καθενός από τα υπό εξέταση κράτη μέλη.
Τυπικό παράδειγμα είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας με την έννοια της κύριας οικογενειακής κατοικίας του οφειλέτη.
Στην Ελλάδα που το ποσοστό ιδιοκατοίκησης είναι σημαντικό μεγαλύτερο του μέσου ευρωπαίκού όρου η προστασία εισήχθη το 2010 με το νόμο Κατσέλη και ισχύει μέρι σήμερα.
Στην Ισπανία η οποία αντιμετώπισε ένα κύμα εξώσεων δανειοληπτών που προκάλεσε αναταραχή προβλέπεται επίσης προστασία πρώτης κατοικίας αν και μόνον για ευάλωτες οικογέλειες.
Σε άλλα κράτη μέλη οι έννοιες πρώτη κατοίκία και προστασία αυτής είναι άγνωστες επισημαίνει η έκθεση.
11 βήματα που μπορούν να αλλάξουν το θεσμικό πλαίσιο της αφερεγγυότητας στη χώρα μας
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν τομείς προς βελτίωση και βήματα στα οποία θα μπορούσαν να προχωρήσουν οι ελληνικές Αρχές για τον εκσυγχρονισμό και την αναμόρφωση του δικαίου αφερεγγυότητας, όπως:
(α) Να εγκαταλείψουν την πρακτική ψήφισης αποσπασματικών και συχνά αλληλεπικαλυπτόμενων νόμων και να υιοθετήσουν θεσμική νομοθεσία διαρκούς ισχύος (αντί της ψήφισης νόμων που σκοπό έχουν την προσωρινή αντιμετώπιση προβλημάτων)
(β) Να εισάγουν ολοκληρωμένη νομοθεσία αφερεγγυότητας για φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους που θα στοχεύει στο να δώσει στα πρόσωπα αυτά μια δεύτερη ευκαιρία
(γ) Να ενοποιήσουν διάσπαρτες νομοθετικές ρυθμίσεις για το ιδιωτικό χρέος σε δύο βασικά νομοθετήματα: (i) πτωχευτικό κώδικα για εμπόρους, φυσικά και νομικά πρόσωπα και (ii) κώδικα αφερεγγυότητας για φυσικά πρόσωπα - μη εμπόρους
(δ) Να υιοθετήσουν για όλες τις μορφές αφερεγγυότητας μία ηλεκτρονική πλατφόρμα συνδεδεμένη με πηγές πληροφόρησης π.χ. Taxis, δικαστήρια, ΕΦΚΑ, Τειρεσίας, Κτηματολόγιο κλπ.
(ε) Να υιοθετήσουν ηλεκτρονικό πτωχευτικό μητρώο για εταιρείες και φυσικά πρόσωπα
(στ) Να μειώσουν (ή και εξαλείψουν) τις διαδικασίες που απαιτούν αυτοπρόσωπη παρουσία και να εισάγουν ψηφιακές διαδικασίες σε όλο το φάσμα διαχείρισης της αφερεγγυότητας, ώστε να διευκολύνουν την ανταλλαγή εγγράφων και τη λήψη αποφάσεων
(ζ) Να διευκολύνουν την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών π.χ. ορίζοντας ως αρμόδια μονομελή δικαστήρια (λαμβάνοντας υπόψη στατιστικές για τον δικαστηριακό φόρτο) και εφαρμόζοντας
ηλεκτρονική επικοινωνία στις δικαστικές διαδικασίες
(η) Να εισάγουν θεσμικά ειδικό σώμα για την αξιολόγηση της υπερχρέωσης φυσικών προσώπων, για να μειώσουν τoν φόρτο των δικαστηρίων
(θ) Να ενισχύσουν τη διαρκή επιμόρφωση δικαστών, διαχειριστών αφερεγγυότητας και δικηγόρων σχετικά με τα θέματα αφερεγγυότητας και ανάκαμψης επιχειρήσεων
(ι) Να εισάγουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2019/1023 για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα, π.χ. προσφέροντας δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις
(ια) Να ενισχύσουν τα Κέντρα Ενημέρωσης & Υποστήριξης Δανειοληπτών της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους
Συμπέρασμα
Συνοπτικά, προτείνεται η εισαγωγή στην εθνική έννομη τάξη ενός νέου διευρυμένου «Κώδικα Αφερεγγυότητας», στο πλαίσιο του οποίου θα εντάσσονται όλες οι διαδικασίες για τη διαχείριση της
αφερεγγυότητας, είτε πρόκειται για διαδικασίες που αφορούν υπερχρεωμένους καταναλωτές είτε για εξωδικαστικές διαδικασίες, ακολουθώντας το παράδειγμα του ιταλικού μοντέλου.
Κεφαλαιώδους σημασίας είναι η χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη διαχείριση της γραφειοκρατίας σε όλες τις διαδικασίες, καθώς και η ενίσχυση των ΚΕΥΔ της ΕΓΔΙΧ για την παροχή συμβουλευτικής, σύμφωνα με την ήδη υφιστάμενη νομοθεσία, προς καταναλωτές και σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τόσο για την πρόληψη της υπερχρέωσης όσο για την αναδιάρθρωση των οφειλών.
www.bankingnews.gr
Ας σημειωθεί πως το θέμα αυτό πολύ σύντομα θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης κυβέρνησης και θεσμών ενώ τα τεχνικά κλιμάκια με τις τράπεζες και τους άλλους αρμόδιους φορείς θα συζητήσουν τις επικείμενες αλλαγές σε συνάντηση στις 16 Ιανουαρίου.
Χαρακτηριστικά της Ελλάδας η περιπτωσιακή πολυνομία και ο μεγάλος χρόνος εξέτασης των υποθέσεων που καταλήγουν στα δικαστήρια.
Τι έκανε μέχρι στιγμής η χώρα μας, πως τα θέματα αυτά αντιμετωπίζονται σε άλλες ευρωπαίκές χώρες που βίωσαν την οικονομική κρίση και στις πιο εύρωστες οικονομίες της Ευρώπης, τι πρέπει να αλλάξει στο εθνικό μας δίκαιο και τι προτείνεται;
Το ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο που αφορά το πτωχευτικό δίκαιο ενόψει εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με την κοινοτική οδηγία για τη 2η ευκαιρία μελέτησε η εταιρία Ζέπος & Γιαννόπουλος.
Τη μελέτη η οποία διευκολύνει πολύ να γίνει κατανοητό πως μεγάλες χώρες της Ευρώπης διαχειρίζονται την πτώχευση ιδιωτών και επαγγελματικών - εταιριών ανέθεσε η Υπηρεσία Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων SRRS της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα θέματα που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν την πτώχευση τις προπτωχευτικές διαδικασίες τςι εξωδικαστικές διαδικασίες αφερεγγυότητας για τις επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα, την προστασία της πρώτης κατοικίας την αντιμετώπιση των δανειοληπτών ως καταναλωτών, τους διαχειριστές αφερεγγυότητας και τις εταιρίες διαχείρισης δανείων.
Το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας εξετάζεται σε σύγκριση με την Γαλλία, Ιταλία Ισπανία και σε ορισμένες περιπτώσεις με Γερμανία και Πορτογαλία.
Η συγκριτική μελέτη της νομικής εταιρίας επιβεβαίωσε ότι οι υπο εξέταση χώρες τείνουν να εναρμονίσουν το νομοθετικό πλαίσιο για την αφερετγυότητα προς την κατεύθυνησ της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (οδηγία 2019/1023) για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα
Ολα αυτά πρέπει να έχουν περάσει στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών μέχρι τις 17 Ιουλίου του 2021.
Ας σημειωθεί πως η χώρα μας έχει ήδη αναλάβει τη δέσμευση κατάργησης της προστασίας της α κατοικίας με τη μορφή που τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα στο τέλος του Απριλίου
Δικαστήριο ή εξωδικαστικός συμβιβασμός;
Το κάθε υπό εξέταση κράτος μέλος έχει σε διαφορετικό βαθμό οργανώσει την εφαρμογή των νόμων για την αφερεγγυότητα.
Σε κάποια από τα κράτη μέλη η αίτηση πτώχευσης απευθύνεται κατ' αρχήν σε δικαστήρια ενώ κάποιες άλλες χώρες επιδεικνύουν αξιοσημείωτη προτίμηση στις εξωδικαστικές διαδιασίες και τα περισσότερα από αυτα΄έχουν ψηφιοποιήσει τις σχετικές διαδικασίες ή έχουν επιβάλει υποχρεώσεις δημοσιότητας.
Σε όλες τις υπό εξέταση χώρες υπάρχουν περίου ίδιες διαδικασίες για την αφερεγγυότητα που διέπονται από τις ίδιες αρχές:
- Διάκριση μεταξύ εμπορικών και προσωπικών χρεών αν και δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη θεσμοθετήσει διαδιασία αφερεγγυότητας για φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους
- Την σύμμετρη ικανοποίηση των πιστωτών με εξαίρεση των εμπραγμάτως διασφαλισμένων
- Την ευθύνη του εμπόρου που πτωχεύει είτε είναι εταιρία είτε φυσικό πρόσωπο για τις συνθήκες που οδήγησαν στην πτώχευση και την καλόπιστη συνεργασία του
- Την προσπάθεια να διατηρηθεί η υπό πτώχευση επιχείρηση ως σύνολο εν λειτουργία και να διασωθούν θέσεις εργασίας
- Την προσπάθεια να αντιμετωπιστούν χρονίζουσες διαστικές διαδικασίες
Και μπορεί η Γαλλία, η Ιταλία η Ισπανία και η Γερμανία να έχουν περιλάβει το σύνολο της νομοθεσίας για την αφερεγγυότητα σε έναν ή δύο νόμους κώδικες, στην Ελλάδα ωστόσο αλλά και στην Πορτογαλία οι διατάξεις βρίσκονται διάσπαρτες σε νόμους που είχαν ως στόχο τη συμπτωματική αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων στον τομέα του ιδιωτικού χρέους.
Στην Ιταλία το δίκαιο μεταξύ άλλων επιχείρησε να αποκρούσει το κοινωνικό στίγμα της πτώχευσης και έτσι δίνει έμφαση σε ταχείες εξωδικαστικές διαδικασίες, προωθεί ένα ομοιόμορφο σύστημα έναρξης προπτωχευτικών και πτωχευτικών διαδικασιών και ενσωματώνει όλους τους διαθέσιμους κανώνες για την υπερχρέωση των καταναλωτών.
Η πραγματικότητα της πρόσφατης οικονομικής κρίσης αντανακλάται στην υιοθέτηση προβλέψεων που αντιμετωπίζουν τις ιδιαιτερότητες καθενός από τα υπό εξέταση κράτη μέλη.
Τυπικό παράδειγμα είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας με την έννοια της κύριας οικογενειακής κατοικίας του οφειλέτη.
Στην Ελλάδα που το ποσοστό ιδιοκατοίκησης είναι σημαντικό μεγαλύτερο του μέσου ευρωπαίκού όρου η προστασία εισήχθη το 2010 με το νόμο Κατσέλη και ισχύει μέρι σήμερα.
Στην Ισπανία η οποία αντιμετώπισε ένα κύμα εξώσεων δανειοληπτών που προκάλεσε αναταραχή προβλέπεται επίσης προστασία πρώτης κατοικίας αν και μόνον για ευάλωτες οικογέλειες.
Σε άλλα κράτη μέλη οι έννοιες πρώτη κατοίκία και προστασία αυτής είναι άγνωστες επισημαίνει η έκθεση.
11 βήματα που μπορούν να αλλάξουν το θεσμικό πλαίσιο της αφερεγγυότητας στη χώρα μας
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν τομείς προς βελτίωση και βήματα στα οποία θα μπορούσαν να προχωρήσουν οι ελληνικές Αρχές για τον εκσυγχρονισμό και την αναμόρφωση του δικαίου αφερεγγυότητας, όπως:
(α) Να εγκαταλείψουν την πρακτική ψήφισης αποσπασματικών και συχνά αλληλεπικαλυπτόμενων νόμων και να υιοθετήσουν θεσμική νομοθεσία διαρκούς ισχύος (αντί της ψήφισης νόμων που σκοπό έχουν την προσωρινή αντιμετώπιση προβλημάτων)
(β) Να εισάγουν ολοκληρωμένη νομοθεσία αφερεγγυότητας για φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους που θα στοχεύει στο να δώσει στα πρόσωπα αυτά μια δεύτερη ευκαιρία
(γ) Να ενοποιήσουν διάσπαρτες νομοθετικές ρυθμίσεις για το ιδιωτικό χρέος σε δύο βασικά νομοθετήματα: (i) πτωχευτικό κώδικα για εμπόρους, φυσικά και νομικά πρόσωπα και (ii) κώδικα αφερεγγυότητας για φυσικά πρόσωπα - μη εμπόρους
(δ) Να υιοθετήσουν για όλες τις μορφές αφερεγγυότητας μία ηλεκτρονική πλατφόρμα συνδεδεμένη με πηγές πληροφόρησης π.χ. Taxis, δικαστήρια, ΕΦΚΑ, Τειρεσίας, Κτηματολόγιο κλπ.
(ε) Να υιοθετήσουν ηλεκτρονικό πτωχευτικό μητρώο για εταιρείες και φυσικά πρόσωπα
(στ) Να μειώσουν (ή και εξαλείψουν) τις διαδικασίες που απαιτούν αυτοπρόσωπη παρουσία και να εισάγουν ψηφιακές διαδικασίες σε όλο το φάσμα διαχείρισης της αφερεγγυότητας, ώστε να διευκολύνουν την ανταλλαγή εγγράφων και τη λήψη αποφάσεων
(ζ) Να διευκολύνουν την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών π.χ. ορίζοντας ως αρμόδια μονομελή δικαστήρια (λαμβάνοντας υπόψη στατιστικές για τον δικαστηριακό φόρτο) και εφαρμόζοντας
ηλεκτρονική επικοινωνία στις δικαστικές διαδικασίες
(η) Να εισάγουν θεσμικά ειδικό σώμα για την αξιολόγηση της υπερχρέωσης φυσικών προσώπων, για να μειώσουν τoν φόρτο των δικαστηρίων
(θ) Να ενισχύσουν τη διαρκή επιμόρφωση δικαστών, διαχειριστών αφερεγγυότητας και δικηγόρων σχετικά με τα θέματα αφερεγγυότητας και ανάκαμψης επιχειρήσεων
(ι) Να εισάγουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2019/1023 για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα, π.χ. προσφέροντας δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις
(ια) Να ενισχύσουν τα Κέντρα Ενημέρωσης & Υποστήριξης Δανειοληπτών της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους
Συμπέρασμα
Συνοπτικά, προτείνεται η εισαγωγή στην εθνική έννομη τάξη ενός νέου διευρυμένου «Κώδικα Αφερεγγυότητας», στο πλαίσιο του οποίου θα εντάσσονται όλες οι διαδικασίες για τη διαχείριση της
αφερεγγυότητας, είτε πρόκειται για διαδικασίες που αφορούν υπερχρεωμένους καταναλωτές είτε για εξωδικαστικές διαδικασίες, ακολουθώντας το παράδειγμα του ιταλικού μοντέλου.
Κεφαλαιώδους σημασίας είναι η χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη διαχείριση της γραφειοκρατίας σε όλες τις διαδικασίες, καθώς και η ενίσχυση των ΚΕΥΔ της ΕΓΔΙΧ για την παροχή συμβουλευτικής, σύμφωνα με την ήδη υφιστάμενη νομοθεσία, προς καταναλωτές και σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τόσο για την πρόληψη της υπερχρέωσης όσο για την αναδιάρθρωση των οφειλών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών