Η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ στην Ευρώπη έχει πάψει να υποστηρίζει τις γενναίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αποτελεί μια άριστη δικαιολογία για τις κυβερνήσεις να μην κάνουν τίποτε
Τα αρνητικά επιτόκια στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες κρύβουν τον πραγματικό κίνδυνο, δεν αποτελούν εμπιστοσύνη στην πορεία της οικονομίας αυτών των κρατών αναφέρει σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση του ο Ισπανός οικονομολόγος Daniel Lacalle.
Ένα από τα μεγάλα λάθη μεταξύ των οικονομολόγων είναι να αποτιμούν τα μέτρα των κεντρικών τραπεζών σαν θέσφατα.
Δημοσίως πολλοί υποστηρίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες ορθώς υποστηρίζουν τις οικονομίες.
Ιδιωτικά, πολλοί οικονομολόγοι και αναλυτές κουνάνε το κεφάλι τους με δυσπιστία καθώς συσσωρεύονται ακραίες φούσκες και ανισορροπίες.
Και, όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις, η έλλειψη εποικοδομητικής κριτικής οδηγεί σε εφησυχασμό των θεσμικών οργάνων και σε μια αλυσίδα σφαλμάτων που στο τέλος μετανιώνουν όλοι.
Η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ στην Ευρώπη έχει πάψει να υποστηρίζει τις γενναίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αποτελεί μια άριστη δικαιολογία για τις κυβερνήσεις να μην κάνουν τίποτε.
Η σταθερή χρηματοδότηση των ελλειμμάτων των χωρών διαιωνίζουν τις διαρθρωτικές ανισορροπίες δεν βοήθησε στρατηγικά στην ενίσχυση της ανάπτυξης, καθώς η Ευρωζώνη έχει δει συνεχείς μειώσεις εκτιμήσεων του ΑΕΠ ήδη πριν από την κρίση του κορωνοιού.
Διάφοροι λαϊκιστές πολιτικοί ειδικά της κεντροαριστεράς υπερασπίζονται τη μαζική εκτύπωση χρημάτων και την Νέα Νομισματική Θεωρία απειλώντας την πρόοδο και την ανάπτυξη της ευρωζώνης.
Υπάρχει απεριόριστο χρήμα… μην κάνετε τίποτε
Σήμερα, πολιτικοί στην Ευρώπη υποστηρίζουν ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η δημοσιονομική σύνεση είναι πράγματα που εφαρμόστηκαν από κακούς πολιτικούς με κακόβουλη πρόθεση και ότι πλέον η ΕΚΤ έχει αναλάβει να θωρακίσει το σύστημα με τις συνεχείς παρεμβάσεις.
Ήδη ο ισολογισμός της ΕΚΤ έχει φθάσει στα 7 τρισεκ. ευρώ είναι 44 φορές μεγαλύτερος ο ισολογισμός από το ΑΕΠ της Ελλάδος.
Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι κάποιοι σοβαροί οικονομολόγοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναφέρουν ότι δεν καταλαβαίνουν πώς η ιδέα ότι τα χρήματα μπορούν να εκτυπώνονται εις το διηνεκές χωρίς κίνδυνο και η στρατηγική αυτή διαδίδεται οριζόντια στο πολιτικό σύστημα.
Ουσιαστικά οι ίδιες οι κεντρικές τράπεζες παρέχουν αυτή η ψευδή αίσθηση ασφάλειας.
Η κεντρική τράπεζα μπορεί να συγκαλύψει τον κίνδυνο για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά δεν τον εξαλείφει.
Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Λιθουανία, η Σλοβακία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Σλοβενία δανείζονται ήδη με αρνητικά πραγματικά επιτόκια.
Ωστόσο, τα αρνητικά επιτόκια δεν αποτελούν ένδειξη εμπιστοσύνης στις κυβερνητικές πολιτικές, αλλά μια παρέκκλιση της νομισματικής πολιτικής που κρύβουν τον πραγματικό κίνδυνο.
Ο κίνδυνος θα αποκαλυφθεί
Και αργά ή γρήγορα, ο κίνδυνος θα αποκαλυφθεί.
Όταν οι πολιτικοί λένε ότι τα αρνητικά επιτόκια στα ομόλογα αντικατοπτρίζουν την εμπιστοσύνη των αγορών στις οικονομικές τους πολιτικές, είναι απλώς ένα ψέμα.
Η ΕΚΤ πρόκειται να κατέχει το 70% του δημόσιου χρέους στη ζώνη του ευρώ και αγοράζει όλες τις καθαρές εκδόσεις μετά την εξαγορά, σύμφωνα με τον ελβετικό όμιλο Pictet.
Επί της ουσίας δεν υπάρχει αγορά.
Αυτή η προσωρινή εμπιστοσύνη στην ικανότητα της ΕΚΤ να μεταβάλλει ή συγκαλύπτει τον κίνδυνο διατηρείται μόνο εάν η ζώνη του ευρώ αυξάνει το εμπορικό της πλεόνασμα και την οικονομική της παραγωγή, αλλά κυρίως εάν η Γερμανία συνεχίσει να τη χρηματοδοτεί.
Αυτό όμως δεν είναι αιώνιο. δεν είναι απεριόριστο, και σίγουρα δεν είναι χωρίς κίνδυνο.
Πολλοί θα πουν ότι πρόκειται για μια έκτακτη πολιτική λόγω της κρίσης Covid-19 που απαιτεί εξαιρετικά μέτρα.
Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα: ότι είναι ψευδέστατο.
Η πολιτική της ΕΚΤ υπήρξε εξαιρετικά χαλαρή και επεκτατική για περισσότερα από δέκα χρόνια, σε περιόδους κρίσης, ανάκαμψης και σταθεροποίησης.
Τα επιτόκια μειώθηκαν σε αρνητικά και οι αγορές περιουσιακών στοιχείων συνεχίστηκαν ακόμη και σε περιόδους σταθερές όπου δεν υπήρχαν κίνδυνοι ρευστότητας στην οικονομία.
Στην πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει γίνει όμηρος από τα κράτη που δεν θέλουν να μειώσουν τις διαρθρωτικές τους ανισορροπίες, αλλά στοχεύουν να τις διαιωνίσουν επειδή το κόστος του χρέους είναι χαμηλό και η ΕΚΤ «υποστηρίζει» αυτή την φαύλη κατάσταση.
ΣΥΡΙΖΑ και Podemos
Η ΕΚΤ θα πρέπει να ανησυχεί για το γεγονός ότι τα πιο ριζοσπαστικά κόμματα, πολλά από τα οποία ευθυγραμμίζονται με τις οικονομικές πολιτικές της Αργεντινής και της Βενεζουέλας, όπως το Podemos ή ο ΣΥΡΙΖΑ, χαιρετίζουν αυτήν την νομισματική τρέλα ως επικύρωση των θεωριών τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι η μεταρρυθμιστική δυναμική στην Ευρωζώνη σταμάτησε απότομα το 2014.
Συμπίπτει ακριβώς με τις τεράστιες ενέσεις ρευστότητας.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η δημοσιονομική σύνεση θεωρούνται κακές πολιτικές.
Τα χαμηλά επιτόκια και η υψηλή ρευστότητα δεν αποτέλεσαν ποτέ κίνητρο για τη μείωση των ανισορροπιών, αλλά μάλλον ένα σαφές κίνητρο για αύξηση του χρέους.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι προφανές.
Μόλις τεθεί σε εφαρμογή, η λεγόμενη επεκτατική νομισματική πολιτική, η ποσοτική χαλάρωση που είναι η νέα νομισματική θεωρία δεν μπορεί να σταματήσει.
Πιστεύει κάποιος στην ΕΚΤ ότι κράτη με διαρθρωτικό έλλειμμα μεγαλύτερο από 4% του ΑΕΠ ετησίως πρόκειται να το εξαλείψουν όταν εκδίδουν χρέος με αρνητικά επιτόκια;
Πιστεύει ειλικρινά κάποιος στην ΕΚΤ ότι, μετά την κρίση του Covid-19, οι κυβερνήσεις θα μειώσουν τα ακραία δημοσιονομικά ελλείμματα στους προϋπολογισμούς;
Δεκάδες δικαιολογίες θα εφευρεθούν για να διαιωνίσουν μια δημοσιονομική και νομισματική πολιτική των οποίων τα αποτελέσματα είναι, τουλάχιστον, απογοητευτικά, λαμβάνοντας υπόψη τον τεράστιο όγκο των πόρων που χρησιμοποιήθηκαν.
Η χειρότερη δικαιολογία όλων είναι ότι «δεν υπάρχει πληθωρισμός».
Είναι σαν να οδηγείς ένα αυτοκίνητο στα 300 χιλιόμετρα την ώρα στον αυτοκινητόδρομο, κοιτάζοντας στον πίσω καθρέφτη και λέγοντας, "δεν έχουμε σκοτωθεί ακόμη, επιταχύνουμε".
Θα υπάρξουν αντιδράσεις
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ευρωζώνη έχει δει έναν αυξανόμενο αριθμό διαμαρτυριών κατά της ευκολίας στο κόστος ζωής, ενώ η κεντρική τράπεζα μας η ΕΚΤ λέει ότι «δεν υπάρχει πληθωρισμός», αλλά, τουλάχιστον, είναι παράλογο να πούμε ότι δεν υπάρχει πληθωρισμός χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν αυξηθεί λόγω αυτής της πολιτικής.
Οι αφερέγγυες χώρες με 10ετή κρατικά ομόλογα με αρνητική απόδοση είναι τεράστιος πληθωρισμός.
Η αύξηση των τιμών για μη παραγωγικά αγαθά και υπηρεσίες, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις τριπλασιάζουν τον επίσημο πληθωρισμό είναι ο τεράστιος πληθωρισμός.
Οι μεγάλες αυξήσεις των ενοικίων και των κατοικιών δεν αντικατοπτρίζονται επαρκώς στον επίσημο πληθωρισμό.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό όταν η νομισματική πολιτική ενθαρρύνει τις μη παραγωγικές δαπάνες και διαιωνίζει την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Αυτό σημαίνει χαμηλότερη αύξηση της παραγωγικότητας, που σημαίνει χαμηλότερους πραγματικούς μισθούς στο μέλλον.
Τι υποστηρίζει το Harvard Business School
Μια πρόσφατη μελέτη του Alberto Cavallo του Harvard Business School προειδοποιεί για τη διαφορά μεταξύ του πραγματικού πληθωρισμού που υφίστανται οι καταναλωτές, ιδίως των φτωχότερων κοινωνιών, και του επίσημου ΔΤΚ (δείκτης τιμών καταναλωτή).
Πάρτε, για παράδειγμα, τον ΔΤΚ της Ευρωζώνης για το Νοέμβριο 2020.
Το ποσοστό είναι -0,3%.
Δεν υπάρχει πληθωρισμός, σωστά;
Ωστόσο, στα ίδια δεδομένα, τα φρέσκα τρόφιμα αυξήθηκαν 4,3%, οι υπηρεσίες 0,6% και η ενεργειακή συνιστώσα μειώθηκε 8,3%, αλλά κανένας Ευρωπαίος πολίτης δεν έχει δει μείωση 8,3% στον ενεργειακό λογαριασμό του, επειδή ούτε η βενζίνη ούτε το φυσικό αέριο ή η ηλεκτρική ενέργεια συμπεριλαμβανομένων των φόρων έχουν πέσει τόσο πολύ.
Στην πραγματικότητα, αν αναλύσουμε το κόστος ζωής χρησιμοποιώντας τα αγαθά και τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε συχνά, συνειδητοποιούμε ότι σε μια άνευ προηγουμένου κρίση όπως αυτή του 2020, οι τιμές για τη μεσαία τάξη και τα φτωχότερα στρώματα αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από ό, τι δείχνει ο εναρμονισμένος πληθωρισμός, και αυτό, προστιθέμενο στον παραμορφωτικό παράγοντα του τεράστιου πληθωρισμού των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, δημιουργεί τεράστια κοινωνικά προβλήματα.
Όταν η ΕΚΤ αγνοεί τις δημογραφικές τάσεις (η μακροζωία μειώνει τις πληθωριστικές πιέσεις), το αποτέλεσμα της πλεονάζουσας ικανότητας και της τεχνολογίας και διοχετεύει τρισεκατομμύρια ευρώ που διογκώνουν χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και δημόσιο χρέος, οι συσσωρευμένοι κίνδυνοι είναι πολύ μεγαλύτεροι από τα υποτιθέμενα οφέλη που μπορεί να δημιουργήσει η πολιτική της ΕΚΤ.
Τα λάθη της ΕΚΤ
1)Η εστίαση των μέτρων σε συγκεκριμένα αποτελέσματα και δεδομένα και, συνεπώς, η οριοθέτηση της δράσης είναι το κλειδί για το πότε οι νομισματικές στρεβλώσεις θα μετριαστούν.
2)Επιπλέον, η κεντρική τράπεζα πρέπει να δώσει σαφείς οδηγίες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και το μέγιστο μέγεθος των μέτρων. Είδαμε ένα από τα πιο επικίνδυνα διεστραμμένα κίνητρα το 2018 όταν, αντιμέτωποι με την πιθανότητα μέτριας εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής, τα κράτη και οι επενδυτές υποχρέωσαν τις κεντρικές τράπεζες να συνεχίσουν με τεράστιες ενέσεις.
Σε λιγότερο από δύο μήνες, οι κεντρικές τράπεζες άλλαξαν την πολιτική τους κατά 180 μοίρες.
3)Ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας δεν είναι να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή ή να δικαιολογήσει μη βιώσιμους προϋπολογισμούς.
Πρέπει να λειτουργεί ως εγγύηση ρευστότητας, όχι εγγύηση χαμηλού κόστους, πολύ λιγότερο εγγυητής πρώτης ή έσχατης ανάγκης.
Είναι τρομακτικό το γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν ήδη εκδώσει ομόλογα με αρνητικούς πραγματικούς ρυθμούς πριν από την κρίση θα καταρρεύσουν λόγω της πενιχρής αύξησης του κόστους του χρέους κατά 0,5%.
Δείχνει τη σοβαρότητα της δημιουργίας ακραίων φουσκών.
4)Ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας δεν είναι να διασώσει επενδυτές και κυβερνήσεις που παίζουν «τις χειρότερες, τις καλύτερες» στρατηγικές, αγοράζοντας τα πιο ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία ή δαπανούν ανεξέλεγκτα, υποθέτοντας ότι η νομισματική πολιτική θα τους υποστηρίζει για πάντα.
Θα πρέπει επενδυτές και κυβερνήσεις να αποφύγουν αυτά τα μοχλευμένα στοιχήματα για δαπάνες χωρίς έλεγχο για αγορές σκουπιδιών.
5)Ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας δεν είναι να αντιγράφει τις ανισορροπίες άλλων.
Η ΕΚΤ δεν είναι το Ομοσπονδιακό Αποθεματικό, ούτε το ευρώ το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Ο ισολογισμός της ΕΚΤ έχει φθάσει ήδη το 61% του ΑΕΠ της ευρωζώνης, ενώ ο ισολογισμός της Fed μόνο 34%.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν μπορούν να παίξουν επικίνδυνα παιχνίδια με την αξιοπιστία της ευρωζώνης μακροπρόθεσμα μόνο και μόνο επειδή βραχυπρόθεσμα "τίποτα δεν συμβαίνει"
6) Η ανάκαμψη δεν αντιμετωπίζει διαρθρωτικές ανισορροπίες, πολύ λιγότερο μη παραγωγικές πολιτικές.
Ο στόχος μιας κεντρικής τράπεζας δεν είναι ένα κράτος να χρηματοδοτεί τυχόν δαπάνες με τεχνητά χαμηλά επιτόκια. Διακυβεύει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και προκαλεί τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στους πολίτες μεσοπρόθεσμα, διαβρώνοντας τους πραγματικούς μισθούς και την παραγωγικότητα.
7) Η πλεονασματική ρευστότητα στην ΕΚΤ υπερβαίνει τα 3,4 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Ήταν ήδη περισσότερα από 2 τρισεκ. σε μια περίοδο ανάπτυξης. Εάν η νομισματική πολιτική δεν λειτούργησε, αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι είναι πρόβλημα της ρευστότητας, αλλά πρόβλημα φερεγγυότητας.
Και αυτά δεν επιλύονται με μια πολιτική που ενθαρρύνει το χρέος, τιμωρεί τη συνετή αποταμίευση και διαιωνίζει τα προβλήματα
8)Μια νομισματική πολιτική που δημιουργεί φούσκες καταστρέφει την αγοραστική δύναμη του νομίσματος.
Εάν η νομισματική πολιτική δεν έχει λειτουργήσει, δεν οφείλεται στο γεγονός ότι οι πολιτικές «χρήματα για τον λαό» της Βενεζουέλας ή της Αργεντινής σε στιλ νέας νομισματικής θεωρίας δεν έχουν εφαρμοστεί, αλλά επειδή οι παραγωγικές επενδύσεις και η βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να στηρίζονται στην σύνεση όχι στις δαπάνες και στην αύξηση του χρέους.
Στα 18 τρισεκ. δολάρια το χρέος με αρνητικά επιτόκια
Το χρέος με αρνητική απόδοση, έχει φθάσει το ρεκόρ των 18 τρισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, με επικεφαλής την ευρωζώνη και την Ιαπωνία, δεν αποτελεί ένδειξη εμπιστοσύνης, αλλά μάλλον τεράστιο κίνδυνο επικίνδυνης στασιμότητας.
Όταν π.χ. η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι προσφέρει μόνο ένα εργαλείο για να στηρίξει τις οικονομίες, αλλά ταυτόχρονα δίνει συστάσεις φορολογικής και δημοσιονομικής πολιτικής ενθαρρύνοντας «να μην φοβούνται το χρέος» και να ξοδεύουν πολύ περισσότερα, όχι μόνο η κεντρική τράπεζα χάνει την ανεξαρτησία της μεσοπρόθεσμα, αλλά είναι το ίδιο με έναν σερβιτόρο που δεν σταματά να σας σερβίρει ποτά, σας ενθαρρύνει να πίνετε ακατάπαυστα και μετά σας κατηγορεί ότι μεθύσατε.
Η τεράστια αποσύνδεση μεταξύ χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και της πραγματικής οικονομίας, που απαρτίζεται από αφερέγγυα κράτη που χρηματοδοτούνται με αρνητικά ποσοστά, φούσκες σε περιουσιακά στοιχεία κατοικιών και υποδομών, χρέος από εταιρείες zombie ή ανεπιθύμητο χρέος με ιστορικές χαμηλές αποδόσεις, επιθετική αύξηση των μοχλευμένων επενδύσεων σε τομείς υψηλού κινδύνου, όλα οδηγούν σε μια φαύλη κατάσταση.
Όλα αυτά καλύπτονται και συγκαλύπτονται από την ΕΚΤ και αυτό είναι ανεύθυνο.
Είναι καιρός να υπερασπιστούμε τα χρήματα που αντικατοπτρίζουν αξία όχι την εκτύπωση χρημάτων που είναι αέρας και τίποτε άλλο.
www.bankingnews.gr
Ένα από τα μεγάλα λάθη μεταξύ των οικονομολόγων είναι να αποτιμούν τα μέτρα των κεντρικών τραπεζών σαν θέσφατα.
Δημοσίως πολλοί υποστηρίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες ορθώς υποστηρίζουν τις οικονομίες.
Ιδιωτικά, πολλοί οικονομολόγοι και αναλυτές κουνάνε το κεφάλι τους με δυσπιστία καθώς συσσωρεύονται ακραίες φούσκες και ανισορροπίες.
Και, όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις, η έλλειψη εποικοδομητικής κριτικής οδηγεί σε εφησυχασμό των θεσμικών οργάνων και σε μια αλυσίδα σφαλμάτων που στο τέλος μετανιώνουν όλοι.
Η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ στην Ευρώπη έχει πάψει να υποστηρίζει τις γενναίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αποτελεί μια άριστη δικαιολογία για τις κυβερνήσεις να μην κάνουν τίποτε.
Η σταθερή χρηματοδότηση των ελλειμμάτων των χωρών διαιωνίζουν τις διαρθρωτικές ανισορροπίες δεν βοήθησε στρατηγικά στην ενίσχυση της ανάπτυξης, καθώς η Ευρωζώνη έχει δει συνεχείς μειώσεις εκτιμήσεων του ΑΕΠ ήδη πριν από την κρίση του κορωνοιού.
Διάφοροι λαϊκιστές πολιτικοί ειδικά της κεντροαριστεράς υπερασπίζονται τη μαζική εκτύπωση χρημάτων και την Νέα Νομισματική Θεωρία απειλώντας την πρόοδο και την ανάπτυξη της ευρωζώνης.
Υπάρχει απεριόριστο χρήμα… μην κάνετε τίποτε
Σήμερα, πολιτικοί στην Ευρώπη υποστηρίζουν ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η δημοσιονομική σύνεση είναι πράγματα που εφαρμόστηκαν από κακούς πολιτικούς με κακόβουλη πρόθεση και ότι πλέον η ΕΚΤ έχει αναλάβει να θωρακίσει το σύστημα με τις συνεχείς παρεμβάσεις.
Ήδη ο ισολογισμός της ΕΚΤ έχει φθάσει στα 7 τρισεκ. ευρώ είναι 44 φορές μεγαλύτερος ο ισολογισμός από το ΑΕΠ της Ελλάδος.
Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι κάποιοι σοβαροί οικονομολόγοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναφέρουν ότι δεν καταλαβαίνουν πώς η ιδέα ότι τα χρήματα μπορούν να εκτυπώνονται εις το διηνεκές χωρίς κίνδυνο και η στρατηγική αυτή διαδίδεται οριζόντια στο πολιτικό σύστημα.
Ουσιαστικά οι ίδιες οι κεντρικές τράπεζες παρέχουν αυτή η ψευδή αίσθηση ασφάλειας.
Η κεντρική τράπεζα μπορεί να συγκαλύψει τον κίνδυνο για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά δεν τον εξαλείφει.
Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Λιθουανία, η Σλοβακία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Σλοβενία δανείζονται ήδη με αρνητικά πραγματικά επιτόκια.
Ωστόσο, τα αρνητικά επιτόκια δεν αποτελούν ένδειξη εμπιστοσύνης στις κυβερνητικές πολιτικές, αλλά μια παρέκκλιση της νομισματικής πολιτικής που κρύβουν τον πραγματικό κίνδυνο.
Ο κίνδυνος θα αποκαλυφθεί
Και αργά ή γρήγορα, ο κίνδυνος θα αποκαλυφθεί.
Όταν οι πολιτικοί λένε ότι τα αρνητικά επιτόκια στα ομόλογα αντικατοπτρίζουν την εμπιστοσύνη των αγορών στις οικονομικές τους πολιτικές, είναι απλώς ένα ψέμα.
Η ΕΚΤ πρόκειται να κατέχει το 70% του δημόσιου χρέους στη ζώνη του ευρώ και αγοράζει όλες τις καθαρές εκδόσεις μετά την εξαγορά, σύμφωνα με τον ελβετικό όμιλο Pictet.
Επί της ουσίας δεν υπάρχει αγορά.
Αυτή η προσωρινή εμπιστοσύνη στην ικανότητα της ΕΚΤ να μεταβάλλει ή συγκαλύπτει τον κίνδυνο διατηρείται μόνο εάν η ζώνη του ευρώ αυξάνει το εμπορικό της πλεόνασμα και την οικονομική της παραγωγή, αλλά κυρίως εάν η Γερμανία συνεχίσει να τη χρηματοδοτεί.
Αυτό όμως δεν είναι αιώνιο. δεν είναι απεριόριστο, και σίγουρα δεν είναι χωρίς κίνδυνο.
Πολλοί θα πουν ότι πρόκειται για μια έκτακτη πολιτική λόγω της κρίσης Covid-19 που απαιτεί εξαιρετικά μέτρα.
Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα: ότι είναι ψευδέστατο.
Η πολιτική της ΕΚΤ υπήρξε εξαιρετικά χαλαρή και επεκτατική για περισσότερα από δέκα χρόνια, σε περιόδους κρίσης, ανάκαμψης και σταθεροποίησης.
Τα επιτόκια μειώθηκαν σε αρνητικά και οι αγορές περιουσιακών στοιχείων συνεχίστηκαν ακόμη και σε περιόδους σταθερές όπου δεν υπήρχαν κίνδυνοι ρευστότητας στην οικονομία.
Στην πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει γίνει όμηρος από τα κράτη που δεν θέλουν να μειώσουν τις διαρθρωτικές τους ανισορροπίες, αλλά στοχεύουν να τις διαιωνίσουν επειδή το κόστος του χρέους είναι χαμηλό και η ΕΚΤ «υποστηρίζει» αυτή την φαύλη κατάσταση.
ΣΥΡΙΖΑ και Podemos
Η ΕΚΤ θα πρέπει να ανησυχεί για το γεγονός ότι τα πιο ριζοσπαστικά κόμματα, πολλά από τα οποία ευθυγραμμίζονται με τις οικονομικές πολιτικές της Αργεντινής και της Βενεζουέλας, όπως το Podemos ή ο ΣΥΡΙΖΑ, χαιρετίζουν αυτήν την νομισματική τρέλα ως επικύρωση των θεωριών τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι η μεταρρυθμιστική δυναμική στην Ευρωζώνη σταμάτησε απότομα το 2014.
Συμπίπτει ακριβώς με τις τεράστιες ενέσεις ρευστότητας.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η δημοσιονομική σύνεση θεωρούνται κακές πολιτικές.
Τα χαμηλά επιτόκια και η υψηλή ρευστότητα δεν αποτέλεσαν ποτέ κίνητρο για τη μείωση των ανισορροπιών, αλλά μάλλον ένα σαφές κίνητρο για αύξηση του χρέους.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι προφανές.
Μόλις τεθεί σε εφαρμογή, η λεγόμενη επεκτατική νομισματική πολιτική, η ποσοτική χαλάρωση που είναι η νέα νομισματική θεωρία δεν μπορεί να σταματήσει.
Πιστεύει κάποιος στην ΕΚΤ ότι κράτη με διαρθρωτικό έλλειμμα μεγαλύτερο από 4% του ΑΕΠ ετησίως πρόκειται να το εξαλείψουν όταν εκδίδουν χρέος με αρνητικά επιτόκια;
Πιστεύει ειλικρινά κάποιος στην ΕΚΤ ότι, μετά την κρίση του Covid-19, οι κυβερνήσεις θα μειώσουν τα ακραία δημοσιονομικά ελλείμματα στους προϋπολογισμούς;
Δεκάδες δικαιολογίες θα εφευρεθούν για να διαιωνίσουν μια δημοσιονομική και νομισματική πολιτική των οποίων τα αποτελέσματα είναι, τουλάχιστον, απογοητευτικά, λαμβάνοντας υπόψη τον τεράστιο όγκο των πόρων που χρησιμοποιήθηκαν.
Η χειρότερη δικαιολογία όλων είναι ότι «δεν υπάρχει πληθωρισμός».
Είναι σαν να οδηγείς ένα αυτοκίνητο στα 300 χιλιόμετρα την ώρα στον αυτοκινητόδρομο, κοιτάζοντας στον πίσω καθρέφτη και λέγοντας, "δεν έχουμε σκοτωθεί ακόμη, επιταχύνουμε".
Θα υπάρξουν αντιδράσεις
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ευρωζώνη έχει δει έναν αυξανόμενο αριθμό διαμαρτυριών κατά της ευκολίας στο κόστος ζωής, ενώ η κεντρική τράπεζα μας η ΕΚΤ λέει ότι «δεν υπάρχει πληθωρισμός», αλλά, τουλάχιστον, είναι παράλογο να πούμε ότι δεν υπάρχει πληθωρισμός χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν αυξηθεί λόγω αυτής της πολιτικής.
Οι αφερέγγυες χώρες με 10ετή κρατικά ομόλογα με αρνητική απόδοση είναι τεράστιος πληθωρισμός.
Η αύξηση των τιμών για μη παραγωγικά αγαθά και υπηρεσίες, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις τριπλασιάζουν τον επίσημο πληθωρισμό είναι ο τεράστιος πληθωρισμός.
Οι μεγάλες αυξήσεις των ενοικίων και των κατοικιών δεν αντικατοπτρίζονται επαρκώς στον επίσημο πληθωρισμό.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό όταν η νομισματική πολιτική ενθαρρύνει τις μη παραγωγικές δαπάνες και διαιωνίζει την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Αυτό σημαίνει χαμηλότερη αύξηση της παραγωγικότητας, που σημαίνει χαμηλότερους πραγματικούς μισθούς στο μέλλον.
Τι υποστηρίζει το Harvard Business School
Μια πρόσφατη μελέτη του Alberto Cavallo του Harvard Business School προειδοποιεί για τη διαφορά μεταξύ του πραγματικού πληθωρισμού που υφίστανται οι καταναλωτές, ιδίως των φτωχότερων κοινωνιών, και του επίσημου ΔΤΚ (δείκτης τιμών καταναλωτή).
Πάρτε, για παράδειγμα, τον ΔΤΚ της Ευρωζώνης για το Νοέμβριο 2020.
Το ποσοστό είναι -0,3%.
Δεν υπάρχει πληθωρισμός, σωστά;
Ωστόσο, στα ίδια δεδομένα, τα φρέσκα τρόφιμα αυξήθηκαν 4,3%, οι υπηρεσίες 0,6% και η ενεργειακή συνιστώσα μειώθηκε 8,3%, αλλά κανένας Ευρωπαίος πολίτης δεν έχει δει μείωση 8,3% στον ενεργειακό λογαριασμό του, επειδή ούτε η βενζίνη ούτε το φυσικό αέριο ή η ηλεκτρική ενέργεια συμπεριλαμβανομένων των φόρων έχουν πέσει τόσο πολύ.
Στην πραγματικότητα, αν αναλύσουμε το κόστος ζωής χρησιμοποιώντας τα αγαθά και τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε συχνά, συνειδητοποιούμε ότι σε μια άνευ προηγουμένου κρίση όπως αυτή του 2020, οι τιμές για τη μεσαία τάξη και τα φτωχότερα στρώματα αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από ό, τι δείχνει ο εναρμονισμένος πληθωρισμός, και αυτό, προστιθέμενο στον παραμορφωτικό παράγοντα του τεράστιου πληθωρισμού των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, δημιουργεί τεράστια κοινωνικά προβλήματα.
Όταν η ΕΚΤ αγνοεί τις δημογραφικές τάσεις (η μακροζωία μειώνει τις πληθωριστικές πιέσεις), το αποτέλεσμα της πλεονάζουσας ικανότητας και της τεχνολογίας και διοχετεύει τρισεκατομμύρια ευρώ που διογκώνουν χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και δημόσιο χρέος, οι συσσωρευμένοι κίνδυνοι είναι πολύ μεγαλύτεροι από τα υποτιθέμενα οφέλη που μπορεί να δημιουργήσει η πολιτική της ΕΚΤ.
Τα λάθη της ΕΚΤ
1)Η εστίαση των μέτρων σε συγκεκριμένα αποτελέσματα και δεδομένα και, συνεπώς, η οριοθέτηση της δράσης είναι το κλειδί για το πότε οι νομισματικές στρεβλώσεις θα μετριαστούν.
2)Επιπλέον, η κεντρική τράπεζα πρέπει να δώσει σαφείς οδηγίες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και το μέγιστο μέγεθος των μέτρων. Είδαμε ένα από τα πιο επικίνδυνα διεστραμμένα κίνητρα το 2018 όταν, αντιμέτωποι με την πιθανότητα μέτριας εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής, τα κράτη και οι επενδυτές υποχρέωσαν τις κεντρικές τράπεζες να συνεχίσουν με τεράστιες ενέσεις.
Σε λιγότερο από δύο μήνες, οι κεντρικές τράπεζες άλλαξαν την πολιτική τους κατά 180 μοίρες.
3)Ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας δεν είναι να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή ή να δικαιολογήσει μη βιώσιμους προϋπολογισμούς.
Πρέπει να λειτουργεί ως εγγύηση ρευστότητας, όχι εγγύηση χαμηλού κόστους, πολύ λιγότερο εγγυητής πρώτης ή έσχατης ανάγκης.
Είναι τρομακτικό το γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν ήδη εκδώσει ομόλογα με αρνητικούς πραγματικούς ρυθμούς πριν από την κρίση θα καταρρεύσουν λόγω της πενιχρής αύξησης του κόστους του χρέους κατά 0,5%.
Δείχνει τη σοβαρότητα της δημιουργίας ακραίων φουσκών.
4)Ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας δεν είναι να διασώσει επενδυτές και κυβερνήσεις που παίζουν «τις χειρότερες, τις καλύτερες» στρατηγικές, αγοράζοντας τα πιο ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία ή δαπανούν ανεξέλεγκτα, υποθέτοντας ότι η νομισματική πολιτική θα τους υποστηρίζει για πάντα.
Θα πρέπει επενδυτές και κυβερνήσεις να αποφύγουν αυτά τα μοχλευμένα στοιχήματα για δαπάνες χωρίς έλεγχο για αγορές σκουπιδιών.
5)Ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας δεν είναι να αντιγράφει τις ανισορροπίες άλλων.
Η ΕΚΤ δεν είναι το Ομοσπονδιακό Αποθεματικό, ούτε το ευρώ το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Ο ισολογισμός της ΕΚΤ έχει φθάσει ήδη το 61% του ΑΕΠ της ευρωζώνης, ενώ ο ισολογισμός της Fed μόνο 34%.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν μπορούν να παίξουν επικίνδυνα παιχνίδια με την αξιοπιστία της ευρωζώνης μακροπρόθεσμα μόνο και μόνο επειδή βραχυπρόθεσμα "τίποτα δεν συμβαίνει"
6) Η ανάκαμψη δεν αντιμετωπίζει διαρθρωτικές ανισορροπίες, πολύ λιγότερο μη παραγωγικές πολιτικές.
Ο στόχος μιας κεντρικής τράπεζας δεν είναι ένα κράτος να χρηματοδοτεί τυχόν δαπάνες με τεχνητά χαμηλά επιτόκια. Διακυβεύει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και προκαλεί τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στους πολίτες μεσοπρόθεσμα, διαβρώνοντας τους πραγματικούς μισθούς και την παραγωγικότητα.
7) Η πλεονασματική ρευστότητα στην ΕΚΤ υπερβαίνει τα 3,4 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Ήταν ήδη περισσότερα από 2 τρισεκ. σε μια περίοδο ανάπτυξης. Εάν η νομισματική πολιτική δεν λειτούργησε, αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι είναι πρόβλημα της ρευστότητας, αλλά πρόβλημα φερεγγυότητας.
Και αυτά δεν επιλύονται με μια πολιτική που ενθαρρύνει το χρέος, τιμωρεί τη συνετή αποταμίευση και διαιωνίζει τα προβλήματα
8)Μια νομισματική πολιτική που δημιουργεί φούσκες καταστρέφει την αγοραστική δύναμη του νομίσματος.
Εάν η νομισματική πολιτική δεν έχει λειτουργήσει, δεν οφείλεται στο γεγονός ότι οι πολιτικές «χρήματα για τον λαό» της Βενεζουέλας ή της Αργεντινής σε στιλ νέας νομισματικής θεωρίας δεν έχουν εφαρμοστεί, αλλά επειδή οι παραγωγικές επενδύσεις και η βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να στηρίζονται στην σύνεση όχι στις δαπάνες και στην αύξηση του χρέους.
Στα 18 τρισεκ. δολάρια το χρέος με αρνητικά επιτόκια
Το χρέος με αρνητική απόδοση, έχει φθάσει το ρεκόρ των 18 τρισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, με επικεφαλής την ευρωζώνη και την Ιαπωνία, δεν αποτελεί ένδειξη εμπιστοσύνης, αλλά μάλλον τεράστιο κίνδυνο επικίνδυνης στασιμότητας.
Όταν π.χ. η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι προσφέρει μόνο ένα εργαλείο για να στηρίξει τις οικονομίες, αλλά ταυτόχρονα δίνει συστάσεις φορολογικής και δημοσιονομικής πολιτικής ενθαρρύνοντας «να μην φοβούνται το χρέος» και να ξοδεύουν πολύ περισσότερα, όχι μόνο η κεντρική τράπεζα χάνει την ανεξαρτησία της μεσοπρόθεσμα, αλλά είναι το ίδιο με έναν σερβιτόρο που δεν σταματά να σας σερβίρει ποτά, σας ενθαρρύνει να πίνετε ακατάπαυστα και μετά σας κατηγορεί ότι μεθύσατε.
Η τεράστια αποσύνδεση μεταξύ χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και της πραγματικής οικονομίας, που απαρτίζεται από αφερέγγυα κράτη που χρηματοδοτούνται με αρνητικά ποσοστά, φούσκες σε περιουσιακά στοιχεία κατοικιών και υποδομών, χρέος από εταιρείες zombie ή ανεπιθύμητο χρέος με ιστορικές χαμηλές αποδόσεις, επιθετική αύξηση των μοχλευμένων επενδύσεων σε τομείς υψηλού κινδύνου, όλα οδηγούν σε μια φαύλη κατάσταση.
Όλα αυτά καλύπτονται και συγκαλύπτονται από την ΕΚΤ και αυτό είναι ανεύθυνο.
Είναι καιρός να υπερασπιστούμε τα χρήματα που αντικατοπτρίζουν αξία όχι την εκτύπωση χρημάτων που είναι αέρας και τίποτε άλλο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών