γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Να παγώσει το πρόγραμμα σκληρής λιτότητας για να μπορέσουν οι αδύναμες χώρες της ευρωζώνης να ανακάμψουν και να γίνει ευκολότερη η δημοσιονομική τους προσαρμογή, συστήνει ο κορυφαίος οικονομολόγος της HSBC, Stephen King, διαφορετικά η Ζώνη θα οδεύει με μεγάλη ταχύτητα σε αδιέξοδο.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το σχέδιο του Mario Draghi της ΕΚΤ μπορεί να αποκαταστήσει σε ελεγχόμενα επίπεδα τα επιτόκια της ευρωζώνης, ωστόσο τα προβλήματα παραμένουν. Για να λάβουν τη βοήθεια της ΕΚΤ, οι χώρες πρέπει να υπογράψουν Μνημόνιο λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Κανείς δεν θέλει να δει την ΕΚΤ να παρεμβαίνει άνευ ελέγχου σε κυβερνήσεις με αμφίβολες δημοσιονομικές φιλοδοξίες. Ωστόσο, καμία κυβέρνηση δεν θέλει να αναλάβει το κόστος που καταλήγει να έχει η υπερβολική λιτότητα η οποία τελικά προκαλεί και την πολιτική πτώση. Αυτός είναι και ένας λόγος που ο Ισπανός πρωθυπουργός Mariano Rajoy, δεν έχει αποταθεί στην ΕΚΤ.
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχουν δύο κίνδυνοι. Ο πρώτος είναι ο κίνδυνος της δημοσιονομικής οπισθοδρόμησης. Εάν η χώρα αποτύχει να εφαρμόσει το πρόγραμμα, η ΕΚΤ αναμφίβολα θα αποσύρει την υποστήριξη. Αξίζει μάλιστα εδώ να σημειωθεί ότι στην ευρωζώνη η αποτυχία σε μια χώρα έχει την κακή συνήθεια να μολύνει και τους άλλους.
Η δεύτερη, πιο ανησυχητική πρόκληση, είναι η πιθανότητα ότι ακόμη και με χαμηλά επιτόκια, οι οικονομίες μπορεί να καταλήξει σε ύφεση, χάρη στον συνδυασμό της δημοσιονομικής λιτότητας και της απώλειας της ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα με τον King, η νομισματική πολιτική έχει τα όριά της. Η Τράπεζα της Αγγλίας, για παράδειγμα, ήταν σε θέση να δώσει εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, ποσοτική χαλάρωση και ένα πολύ πιο αδύναμο νόμισμα, αλλά τα οφέλη αυτών των πολιτικών δεν ήταν αρκετά καλά για να αποφευχθεί η επιστροφή στην - ομολογουμένως ρηχή - ύφεση.
Αν υποθέσουμε ότι η Ισπανία ή η Ιταλία παραμένει σε ύφεση - ή, ακόμη χειρότερα, η τρέχουσα ύφεση εμβαθύνει παρά τη βοήθεια που παρέχεται από την ΕΚΤ, τότε τα ελλείμματα του προϋπολογισμού θα μπορούσαν να καταλήξουν εκτός ελέγχου, ακόμη και εάν οι κυβερνήσεις εφαρμόσουν πιστά τα μέτρα λιτότητας. Σύμφωνα με τον King, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σωστά επικεντρώνεται μόνο στα διαρθρωτικά ελλείμματα, και όχι τόσο στα κυκλικά, καθώς σε περίοδο στασιμότητας μόνο αυτά μπορείς να αντιμετωπίσεις.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης επιτρέπει καθυστερήσεις στην δημοσιονομική εξυγίανση, εάν αυτά προκαλούνται από τον χαμηλό ρυθμός ανάπτυξης ή τον ρυθμό συρρίκνωσης της οικονομίας. Η περίοδος αυτή χάριτος θα πρέπει να θεωρείται ως προσωρινή εάν οι προβλέψεις της Επιτροπής δείχνουν ότι το έλλειμμα θα μειωθεί κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ μετά το τέλος της ... σοβαρής οικονομικής ύφεσης. Αυτό είναι ένας άλλος τρόπος για να πούμε ότι υπάρχει κίνδυνος της δημοσιονομικής λιτότητας σε λάθος χρόνο, και να «κλειδώσει» η ύφεση και η στασιμότητα μακροπρόθεσμα.
Οι συγκεκριμένοι όροι που επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να αναβάλλουν τη δημοσιονομική προσαρμογή δεν φαίνεται να είναι αρκετά ευέλικτοι. Αξίζει εδώ να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με το νόμο Gramm-Rudman-Hollings νόμος, προβλεπόταν σχέδιο μείωσης του ελλείμματος των ΗΠΑ κάθε χρόνο στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά η διαδικασία θα έπρεπε να αναστέλλεται αυτομάτως σε περίπτωση ύφεσης ή αδύναμης ανάπτυξης. Αλλά στην ευρωζώνη, αυτό το είδος των όρων είναι δύσκολο να βρεθούν.
Τι θα συμβεί αν ένας τέτοιος νόμος εισήχθη στην ευρωζώνη; Θα μπορούσε να είναι ένα καλό βήμα για την ανάπτυξη, αλλά, στο βαθμό που οι δημοσιονομικά αδύναμες χώρες δεν θα ζητούσαν ακόμη περισσότερα χρήματα. Τελικά, οι επιτυχείς νομισματικές ενώσεις είναι πάντοτε επιτυχείς δημοσιονομικές ενώσεις. Μάλιστα, οι ενέργειες του Μ. Draghi, του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, ή οι ολλανδικές εκλογές κάνουν ελάχιστα για να αλλάξουν αυτή τη θεωρία, καταλήγει ο King.
www.bankingnews.gr
Σ’ αυτό το πλαίσιο υπάρχουν δύο κίνδυνοι. Ο πρώτος είναι ο κίνδυνος της δημοσιονομικής οπισθοδρόμησης. Εάν η χώρα αποτύχει να εφαρμόσει το πρόγραμμα, η ΕΚΤ αναμφίβολα θα αποσύρει την υποστήριξη. Αξίζει μάλιστα εδώ να σημειωθεί ότι στην ευρωζώνη η αποτυχία σε μια χώρα έχει την κακή συνήθεια να μολύνει και τους άλλους.
Η δεύτερη, πιο ανησυχητική πρόκληση, είναι η πιθανότητα ότι ακόμη και με χαμηλά επιτόκια, οι οικονομίες μπορεί να καταλήξει σε ύφεση, χάρη στον συνδυασμό της δημοσιονομικής λιτότητας και της απώλειας της ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα με τον King, η νομισματική πολιτική έχει τα όριά της. Η Τράπεζα της Αγγλίας, για παράδειγμα, ήταν σε θέση να δώσει εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, ποσοτική χαλάρωση και ένα πολύ πιο αδύναμο νόμισμα, αλλά τα οφέλη αυτών των πολιτικών δεν ήταν αρκετά καλά για να αποφευχθεί η επιστροφή στην - ομολογουμένως ρηχή - ύφεση.
Αν υποθέσουμε ότι η Ισπανία ή η Ιταλία παραμένει σε ύφεση - ή, ακόμη χειρότερα, η τρέχουσα ύφεση εμβαθύνει παρά τη βοήθεια που παρέχεται από την ΕΚΤ, τότε τα ελλείμματα του προϋπολογισμού θα μπορούσαν να καταλήξουν εκτός ελέγχου, ακόμη και εάν οι κυβερνήσεις εφαρμόσουν πιστά τα μέτρα λιτότητας. Σύμφωνα με τον King, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σωστά επικεντρώνεται μόνο στα διαρθρωτικά ελλείμματα, και όχι τόσο στα κυκλικά, καθώς σε περίοδο στασιμότητας μόνο αυτά μπορείς να αντιμετωπίσεις.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης επιτρέπει καθυστερήσεις στην δημοσιονομική εξυγίανση, εάν αυτά προκαλούνται από τον χαμηλό ρυθμός ανάπτυξης ή τον ρυθμό συρρίκνωσης της οικονομίας. Η περίοδος αυτή χάριτος θα πρέπει να θεωρείται ως προσωρινή εάν οι προβλέψεις της Επιτροπής δείχνουν ότι το έλλειμμα θα μειωθεί κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ μετά το τέλος της ... σοβαρής οικονομικής ύφεσης. Αυτό είναι ένας άλλος τρόπος για να πούμε ότι υπάρχει κίνδυνος της δημοσιονομικής λιτότητας σε λάθος χρόνο, και να «κλειδώσει» η ύφεση και η στασιμότητα μακροπρόθεσμα.
Οι συγκεκριμένοι όροι που επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να αναβάλλουν τη δημοσιονομική προσαρμογή δεν φαίνεται να είναι αρκετά ευέλικτοι. Αξίζει εδώ να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με το νόμο Gramm-Rudman-Hollings νόμος, προβλεπόταν σχέδιο μείωσης του ελλείμματος των ΗΠΑ κάθε χρόνο στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά η διαδικασία θα έπρεπε να αναστέλλεται αυτομάτως σε περίπτωση ύφεσης ή αδύναμης ανάπτυξης. Αλλά στην ευρωζώνη, αυτό το είδος των όρων είναι δύσκολο να βρεθούν.
Τι θα συμβεί αν ένας τέτοιος νόμος εισήχθη στην ευρωζώνη; Θα μπορούσε να είναι ένα καλό βήμα για την ανάπτυξη, αλλά, στο βαθμό που οι δημοσιονομικά αδύναμες χώρες δεν θα ζητούσαν ακόμη περισσότερα χρήματα. Τελικά, οι επιτυχείς νομισματικές ενώσεις είναι πάντοτε επιτυχείς δημοσιονομικές ενώσεις. Μάλιστα, οι ενέργειες του Μ. Draghi, του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, ή οι ολλανδικές εκλογές κάνουν ελάχιστα για να αλλάξουν αυτή τη θεωρία, καταλήγει ο King.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών