γράφει : ΜΑΡΙΝΑ ΦΟΥΝΤΑ
Μόνο εάν ξεκαθαρίσει το τοπίο με την Ιταλία και την Ισπανία η Ευρώπη θα μπορέσει να ορίσει την τύχη της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, επισημαίνει η τελευταία ανάλυση του περιοδικού Economist, στην οποία και παρουσιάζει το καλό σενάριο για την πορεία της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη.
Οι προοπτικές για την ευρωζώνη παραμένουν αβέβαιες. Ωστόσο, τα πρόσφατα γεγονότα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στη Γερμανία, και στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, έχουν προκαλέσει τους αναλυτές να εξετάσουν ένα ευνοϊκό σενάριο για το μέλλον του κοινού νομίσματος.
Η ΕΚΤ έχει υποσχεθεί να αγοράσει ιταλικά και ισπανικά κρατικά ομόλογα για να κρατήσει τα επιτόκια τους χαμηλά, εφόσον οι χώρες αυτές ζητήσουν γραμμές πίστωσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και να συμμορφωθούν με τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας ενέκρινε τη συμμετοχή της χώρας στο ESM, και η καγκελάριος Angela Merkel έχει δώσει την ευλογία της για το σχέδιο αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, παρά τις έντονες αντιρρήσεις από την Bundesbank. Και η διεθνής αγορά ομολόγων έχει εκφράσει την έγκρισή της σ' αυτά τα σχέδια και αυτό φαίνεται από τη μείωση των επιτοκίων των δεκαετών ομολόγων της Ιταλίας στο 4,8%, και της Ισπανίας στο 5,5%.
Οι τιμές ομολόγων της Ιταλίας έχουν ήδη σταματήσει την πτώση όταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi ανακοίνωσε τους όρους αγοράς των κρατικών ομολόγων. Αυτό αντανακλά τη σημαντική πρόοδο της κυβέρνησης του Mario Monti. Η νέα νομοθεσία θα επιβραδύνει την αύξηση των συνταξιοδοτικών παροχών και θα αυξήσει σημαντικά τα φορολογικά έσοδα.
Αντανακλώντας αυτές τις εξελίξεις, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρόσφατα προέβλεψε ότι η Ιταλία θα έχει κυκλικά προσαρμοσμένο δημοσιονομικό πλεόνασμα περίπου 1% του ΑΕΠ το 2013. Δυστυχώς, επειδή η Ιταλία θα εξακολουθήσει να είναι σε ύφεση το επόμενο έτος, το πραγματικό έλλειμμα της αναμένεται να ανέλθει στο 1,8% του ΑΕΠ, επιβαρύνοντας το εθνικό χρέος. Όμως, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η οικονομική ανάκαμψη θα έρθει σύντομα στην Ιταλία και η δημοσιονομική τροχιά θα ομαλοποιηθεί.
Σύμφωνα με τους αναλυτές όταν οι αγορές θεωρήσουν ότι η ανάκαμψη σταδιακά θα έλθει, τότε τα κρατικά επιτόκια της Ιταλίας, θα οδηγηθούν ακόμη και χαμηλότερα. Ο συνδυασμός της οικονομικής ανάκαμψης και τα χαμηλότερα επιτόκια θα παράγει μια ενάρετη δυναμική στην οποία πτώση των επιτοκίων και η αύξηση του πλεονάσματος του προϋπολογισμού θα αλληλοενισχύονται.
Η κατάσταση στην Ισπανία δεν είναι όμως τόσο καλή. Παρά τις περικοπές στις κρατικές δαπάνες και τις αυξήσεις των φόρων, το ΔΝΤ προβλέπει ακόμα ότι το κυκλικά προσαρμοσμένο δημοσιονομικό έλλειμμα να υπερβεί το 3,2% του ΑΕΠ το 2013 και το 2,3% του ΑΕΠ το 2015. Το κλειδί για την επίλυση του δημοσιονομικού πραβλήματος στην Ισπανία βρίσκεται στις ημι-αυτόνομες περιοχές που δημιουργούν δαπάνες και να μεταφέρουν το βάρος της χρηματοδότησης προς τη Μαδρίτη. Ίσως η επιτυχία της Ιταλίας θα βοηθήσει να πείσει την Ισπανία να λάβει τα σκληρά μέτρα που χρειάζεται για να μειωθούν τα ελλείμματα.
Αν η Ιταλία και η Ισπανία έχουν πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς και ξεκινήσει η μείωση του χρέους, οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα απαιτούν χαμηλότερα επιτόκια για τα ομόλογά τους, χωρίς τις προτεινόμενες αγορές της ΕΚΤ. Αυτό θα αφαιρέσει το σοβαρό κίνδυνο που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ όταν αρχίσει να αγοράζει ομόλογα στη βάση των συμφωνημένων δημοσιονομικών πακέτων.
Τίποτα όμως από αυτά δεν θα ήταν αρκετό για να σώσει την Ελλάδα, όπου το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι στο 7,5% του ΑΕΠ, ή την Πορτογαλία, η οποία αντιμετωπίζει έλλειμμα στο 5% του ΑΕΠ. Αλλά αν η Ιταλία και η Ισπανία δεν αντιμετωπίζουν πλέον τον κίνδυνο αθέτησης, ή της εγκατάλειψης του ευρώ, η Γερμανία και οι άλλοι ηγέτες της ευρωζώνης θα έχουν περιθώρια να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν τη χρηματοδότηση αυτών των πολύ μικρών κρατών ή ευγενικά να τους καλέσει να εγκαταλείψουν το ευρώ και να επιστρέψουν στο εθνικό νόμισμα .
Επιπλέον, ακόμη και κάτω από αυτό το αισιόδοξο σενάριο, το πρόβλημα με τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών της Ιταλίας, της Ισπανίας, καθώς και των άλλων περιφερειακών χωρών θα παραμείνει. Τα ελλείμματα αυτά θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από τις καθαρές εισροές κεφαλαίων από άλλες χώρες.
Αν η Ιταλία, η Ισπανία, και η Γαλλία δεν ήταν μέρος της ευρωζώνης, θα μπορούσαν να υποτιμήσουν τα νομίσματά τους. Αλλά, φυσικά, οι χώρες αυτές αποτελούν μέρος της ευρωζώνης και ως εκ τούτου δεν μπορούν να προχωρήσουν κάτι τέτοιο. Εάν όμως το ευρώ υποχωρήσει κατά 20-25%, πλησιάζοντας στην ισοτιμία με το δολάριο και εξασθενήσει σε ένα παρόμοιο βαθμό έναντι άλλων νομισμάτων, τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία θα συρρικνωθούν και οι οικονομίες τους θα ενισχυθούν. Γερμανικές εξαγωγές θα επωφεληθούν επίσης από ένα πιο αδύναμο ευρώ, ενισχύοντας τη συνολική ζήτηση στη Γερμανία.
Έτσι η επόμενη πρόκληση της ΕΚΤ θα είναι να μας παρουσιάσει έναν τρόπο να οδηγήσει το ευρώ χαμηλότερα, καταλήγει το Economist.
www.bankingnews.gr
Η ΕΚΤ έχει υποσχεθεί να αγοράσει ιταλικά και ισπανικά κρατικά ομόλογα για να κρατήσει τα επιτόκια τους χαμηλά, εφόσον οι χώρες αυτές ζητήσουν γραμμές πίστωσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και να συμμορφωθούν με τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας ενέκρινε τη συμμετοχή της χώρας στο ESM, και η καγκελάριος Angela Merkel έχει δώσει την ευλογία της για το σχέδιο αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, παρά τις έντονες αντιρρήσεις από την Bundesbank. Και η διεθνής αγορά ομολόγων έχει εκφράσει την έγκρισή της σ' αυτά τα σχέδια και αυτό φαίνεται από τη μείωση των επιτοκίων των δεκαετών ομολόγων της Ιταλίας στο 4,8%, και της Ισπανίας στο 5,5%.
Οι τιμές ομολόγων της Ιταλίας έχουν ήδη σταματήσει την πτώση όταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi ανακοίνωσε τους όρους αγοράς των κρατικών ομολόγων. Αυτό αντανακλά τη σημαντική πρόοδο της κυβέρνησης του Mario Monti. Η νέα νομοθεσία θα επιβραδύνει την αύξηση των συνταξιοδοτικών παροχών και θα αυξήσει σημαντικά τα φορολογικά έσοδα.
Αντανακλώντας αυτές τις εξελίξεις, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρόσφατα προέβλεψε ότι η Ιταλία θα έχει κυκλικά προσαρμοσμένο δημοσιονομικό πλεόνασμα περίπου 1% του ΑΕΠ το 2013. Δυστυχώς, επειδή η Ιταλία θα εξακολουθήσει να είναι σε ύφεση το επόμενο έτος, το πραγματικό έλλειμμα της αναμένεται να ανέλθει στο 1,8% του ΑΕΠ, επιβαρύνοντας το εθνικό χρέος. Όμως, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η οικονομική ανάκαμψη θα έρθει σύντομα στην Ιταλία και η δημοσιονομική τροχιά θα ομαλοποιηθεί.
Σύμφωνα με τους αναλυτές όταν οι αγορές θεωρήσουν ότι η ανάκαμψη σταδιακά θα έλθει, τότε τα κρατικά επιτόκια της Ιταλίας, θα οδηγηθούν ακόμη και χαμηλότερα. Ο συνδυασμός της οικονομικής ανάκαμψης και τα χαμηλότερα επιτόκια θα παράγει μια ενάρετη δυναμική στην οποία πτώση των επιτοκίων και η αύξηση του πλεονάσματος του προϋπολογισμού θα αλληλοενισχύονται.
Η κατάσταση στην Ισπανία δεν είναι όμως τόσο καλή. Παρά τις περικοπές στις κρατικές δαπάνες και τις αυξήσεις των φόρων, το ΔΝΤ προβλέπει ακόμα ότι το κυκλικά προσαρμοσμένο δημοσιονομικό έλλειμμα να υπερβεί το 3,2% του ΑΕΠ το 2013 και το 2,3% του ΑΕΠ το 2015. Το κλειδί για την επίλυση του δημοσιονομικού πραβλήματος στην Ισπανία βρίσκεται στις ημι-αυτόνομες περιοχές που δημιουργούν δαπάνες και να μεταφέρουν το βάρος της χρηματοδότησης προς τη Μαδρίτη. Ίσως η επιτυχία της Ιταλίας θα βοηθήσει να πείσει την Ισπανία να λάβει τα σκληρά μέτρα που χρειάζεται για να μειωθούν τα ελλείμματα.
Αν η Ιταλία και η Ισπανία έχουν πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς και ξεκινήσει η μείωση του χρέους, οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα απαιτούν χαμηλότερα επιτόκια για τα ομόλογά τους, χωρίς τις προτεινόμενες αγορές της ΕΚΤ. Αυτό θα αφαιρέσει το σοβαρό κίνδυνο που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ όταν αρχίσει να αγοράζει ομόλογα στη βάση των συμφωνημένων δημοσιονομικών πακέτων.
Τίποτα όμως από αυτά δεν θα ήταν αρκετό για να σώσει την Ελλάδα, όπου το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι στο 7,5% του ΑΕΠ, ή την Πορτογαλία, η οποία αντιμετωπίζει έλλειμμα στο 5% του ΑΕΠ. Αλλά αν η Ιταλία και η Ισπανία δεν αντιμετωπίζουν πλέον τον κίνδυνο αθέτησης, ή της εγκατάλειψης του ευρώ, η Γερμανία και οι άλλοι ηγέτες της ευρωζώνης θα έχουν περιθώρια να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν τη χρηματοδότηση αυτών των πολύ μικρών κρατών ή ευγενικά να τους καλέσει να εγκαταλείψουν το ευρώ και να επιστρέψουν στο εθνικό νόμισμα .
Επιπλέον, ακόμη και κάτω από αυτό το αισιόδοξο σενάριο, το πρόβλημα με τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών της Ιταλίας, της Ισπανίας, καθώς και των άλλων περιφερειακών χωρών θα παραμείνει. Τα ελλείμματα αυτά θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από τις καθαρές εισροές κεφαλαίων από άλλες χώρες.
Αν η Ιταλία, η Ισπανία, και η Γαλλία δεν ήταν μέρος της ευρωζώνης, θα μπορούσαν να υποτιμήσουν τα νομίσματά τους. Αλλά, φυσικά, οι χώρες αυτές αποτελούν μέρος της ευρωζώνης και ως εκ τούτου δεν μπορούν να προχωρήσουν κάτι τέτοιο. Εάν όμως το ευρώ υποχωρήσει κατά 20-25%, πλησιάζοντας στην ισοτιμία με το δολάριο και εξασθενήσει σε ένα παρόμοιο βαθμό έναντι άλλων νομισμάτων, τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία θα συρρικνωθούν και οι οικονομίες τους θα ενισχυθούν. Γερμανικές εξαγωγές θα επωφεληθούν επίσης από ένα πιο αδύναμο ευρώ, ενισχύοντας τη συνολική ζήτηση στη Γερμανία.
Έτσι η επόμενη πρόκληση της ΕΚΤ θα είναι να μας παρουσιάσει έναν τρόπο να οδηγήσει το ευρώ χαμηλότερα, καταλήγει το Economist.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών