γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Εξακολουθεί να θεωρεί πιθανή την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους η Citigroup στην τελευταία 80σέλιδη έκθεση της με τίτλο “The Debt of Nations” (τα χρέη των κρατών) στην οποία μεταξύ άλλων κάνει εκτενείς αναφορές για την πορεία της ελληνικής οικονομίας την επόμενη πενταετία....
Σύμφωνα με τη Citigroup η Ελλάδα πιθανόν μόλις λήξει το 2013 το πρόγραμμα των 110 δισ. ευρώ να ενταχθεί στο μόνιμο μηχανισμό στήριξης (EFSF), με μία παράλληλη αναδιάρθρωση του χρέους που θα περιλαμβάνει και haircut.
Ο συνδυασμός του υψηλού δημοσιονομικού ελλείμματος (στο 9,6% του ΑΕΠ για το δημόσιο τομέα το 2010, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις του ΔΝΤ), τεράστιο δημόσιο χρέος (το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης ανήλθε στο 141% του ΑΕΠ το 2010 , σύμφωνα με το ΔΝΤ), καθώς και οι περιορισμένες προοπτικές ανάπτυξης καθιστούν την ελληνική δημοσιονομική κατάσταση τη λιγότερο βιώσιμη μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ. Η Ελλάδα χρειάζεται να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 6% του ΑΕΠ για να αρχίσει να σταθεροποιείται το χρέος επί ποσοστού του ΑΕΠ της, και να θέσει τέλος στην κρίση και τις εκτιμήσεις περί αναδιάρθρωσης του χρέους της.
Το πρόγραμμα προσαρμογής που εφαρμόζει η χώρα μας με την πρόοδο που έχει δείξει στην εφαρμογή του η ελληνική κυβέρνηση, ίσως μείωσαν ελαφρώς τις πιθανότητες για αναδιάρθρωση του χρέους μέσα στα επόμενα χρόνια, ωστόσο η πολιτική που ακολουθείται προκαλεί επιβράδυνση της οικονομίας, μείωση των φορολογικών εσόδων και λόγω ανησυχιών διατηρείται το υψηλό κόστος δανεισμού. Και μόνο αυτή η εξέλιξη εξανεμίζει οποιαδήποτε πρόοδος και αν γίνεται. Παράλληλα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι πληρωμές τόκων για το χρέος της Ελλάδας το 12 μηνο που έληξε το Νοέμβριο αυξήθηκε στο 5,7%, επάνω από το μέσο όρο 5,1% κατά τους τελευταίους 18 μήνες. Και οι δύο παράγοντες, ύφεση και αύξηση των τοκοχρεωλυσίων, θα συνεχίσουν να εξουδετερώνουν τη συμβολή των περικοπών των δαπανών του προϋπολογισμού. Μάλιστα, η Cigroup, εκτιμά ότι το κόστος των πληρωμών τόκων επί του συνολικού δημόσιου χρέους είναι πιθανό να αυξηθεί σε περίπου 8% του ΑΕΠ το 2013, ενώ αιχμές αφήνει σχετικά με τις περικοπές ορισμένων δαπανών το 2010, οι οποίες είχαν επιτευχθεί εν μέρει με μη πληρωμή των λογαριασμών, ιδιαίτερα στο επίπεδο της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης και σε κοινωνικά ταμεία.
Κι ενώ η Ελλάδα χρειάζεται, εν μέσω περιβάλλοντος ύφεσης να αναδιαρθρώσει τόσο το φορολογικό της σύστημα, όσο και τους φοροεισπρακτικούς της μηχανισμούς, το κόστος αναχρηματοδότησης των αναγκών της Ελλάδα θα παραμείνει υψηλό, συνεχίζοντας την επιβάρυνση του προϋπολογισμού. Στην Ελλάδα, τα προβλήματα είναι κυρίως εκείνα της φορολογικής “δυστοκίας” και των περιορισμένων προοπτικών ανάπτυξης. Το κύριο πρόβλημα του ελληνικού τραπεζικού τομέα είναι η έκθεση του στον ελληνικό χρέος, αν και η κατάσταση είναι σαφώς διαφορετική από την περίπτωση της Ιρλανδίας. Ακόμη και αν αποφασιστεί επομένως η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου των 110 δισ. ευρώ, δε θα αποκατασταθεί η ικανότητα της χώρας να εξυπηρετήσει το υπέρογκο χρέος της.
Τα τέσσερα σενάρια για την πορεία της ευρωζώνης
Τέσσερα είναι τα σενάρια που μπορεί να συμβούν και να οδηγήσουν σε διάσπαση της ευρωζώνης σύμφωνα με τη Citigroup:
Το πρώτο σενάριο θέλει την Ελλάδα να εγκαταλείπει το ευρώ, αλλά να παραμένουν όλα τα υπόλοιπα μέλη. Η Citigroup θεωρεί παράλογο ένα τέτοιο σενάριο, το οποίο μπορεί μόνο να συμβεί μόνο αν υπάρξουν πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές που θα παραλύσουν τη χώρα.
Το δεύτερο σενάριο θέλει τις αδύναμες χώρες, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία (πιθανόν και την Ισπανία) να εγκαταλείπουν τη ζώνη. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν οι μεγαλύτερες χώρες δε θα μπορούν να βοηθήσουν στα προβλήματα ρευστότητας αυτών των χωρών, καθώς το κόστος μίας τέτοιας εξέλιξης θα είναι τεράστιο, ιδιαίτερα για τις τράπεζες που είναι εκτεθειμένες σε αυτές τις χώρες.
Παράλληλα, εάν στην ευρωζώνη παραμείνουν οι ισχυρές χώρες, τότε θα δούμε και μία ανατίμηση του ευρώ, αφού θα χρησιμοποιείται από τους ισχυρούς.
Το τρίτο σενάριο θέλει τη Γερμανία να εξέρχεται της ζώνης. Αυτό το σενάριο τροφοδοτείται εξαιτίας των διαμαρτυριών των Γερμανών ότι επωμίζονται όλο το βάρος της διάσωσης των αδύναμων χωρών. Αν και η νέα γενιά των Γερμανών πολιτικών δείχνουν αποκομμένοι από το “Ευρωπαϊκό Όραμα” της γενιάς του Kohl και του Schröder, η Citigroup δηλώνει ότι αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί, μόνο εάν η οικονομική πορεία της Γερμανίας αναστραφεί. Αλλά και πάλι η Γερμανία με τους “δορυφόρους” της θα επιχειρήσει να δημιουργήσει μία νέα ζώνη κοινού νομίσματος, όπως και η εξέλιξη του δευτέρου σεναρίου.
Το τέταρτο σενάριο θέλει να φεύγει κάποιο ουδέτερο μέλος της ζώνης, ή να υπάρξει μία τέτοια αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας που να αλλάζει άρδην τους δεσμούς των χωρών μελών. Αυτό το σενάριο που θα ήθελε μία πιο χαλαρή Ένωση είναι και το λιγότερο πιθανό από τα υπόλοιπα για τη Citigroup.
Οι τρεις προϋποθέσεις για τη λήξη της κρίσης χρέους στην ΕΕ
Σύμφωνα με τη Citigroup τρείς είναι οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε βελτίωση της κατάστασης στην Ευρώπη:
1)Μεγαλύτερο ταμείο στήριξης (EFSF) και περισσότερα προγράμματα στήριξης της ρευστότητας
2)Αναδιάρθρωση του χρέους των χωρών που προβλέπεται μη βιώσιμο
3)Αναδιάρθρωση και επανακεφαλαιοποίηση των σημαντικών για το σύστημα τραπεζών, χρησιμοποιώντας ειδικά προγράμματα στήριξης
Aλεξάνδρα Tόμπρα
www.bankingnews.gr
Ο συνδυασμός του υψηλού δημοσιονομικού ελλείμματος (στο 9,6% του ΑΕΠ για το δημόσιο τομέα το 2010, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις του ΔΝΤ), τεράστιο δημόσιο χρέος (το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης ανήλθε στο 141% του ΑΕΠ το 2010 , σύμφωνα με το ΔΝΤ), καθώς και οι περιορισμένες προοπτικές ανάπτυξης καθιστούν την ελληνική δημοσιονομική κατάσταση τη λιγότερο βιώσιμη μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ. Η Ελλάδα χρειάζεται να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 6% του ΑΕΠ για να αρχίσει να σταθεροποιείται το χρέος επί ποσοστού του ΑΕΠ της, και να θέσει τέλος στην κρίση και τις εκτιμήσεις περί αναδιάρθρωσης του χρέους της.
Το πρόγραμμα προσαρμογής που εφαρμόζει η χώρα μας με την πρόοδο που έχει δείξει στην εφαρμογή του η ελληνική κυβέρνηση, ίσως μείωσαν ελαφρώς τις πιθανότητες για αναδιάρθρωση του χρέους μέσα στα επόμενα χρόνια, ωστόσο η πολιτική που ακολουθείται προκαλεί επιβράδυνση της οικονομίας, μείωση των φορολογικών εσόδων και λόγω ανησυχιών διατηρείται το υψηλό κόστος δανεισμού. Και μόνο αυτή η εξέλιξη εξανεμίζει οποιαδήποτε πρόοδος και αν γίνεται. Παράλληλα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι πληρωμές τόκων για το χρέος της Ελλάδας το 12 μηνο που έληξε το Νοέμβριο αυξήθηκε στο 5,7%, επάνω από το μέσο όρο 5,1% κατά τους τελευταίους 18 μήνες. Και οι δύο παράγοντες, ύφεση και αύξηση των τοκοχρεωλυσίων, θα συνεχίσουν να εξουδετερώνουν τη συμβολή των περικοπών των δαπανών του προϋπολογισμού. Μάλιστα, η Cigroup, εκτιμά ότι το κόστος των πληρωμών τόκων επί του συνολικού δημόσιου χρέους είναι πιθανό να αυξηθεί σε περίπου 8% του ΑΕΠ το 2013, ενώ αιχμές αφήνει σχετικά με τις περικοπές ορισμένων δαπανών το 2010, οι οποίες είχαν επιτευχθεί εν μέρει με μη πληρωμή των λογαριασμών, ιδιαίτερα στο επίπεδο της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης και σε κοινωνικά ταμεία.
Κι ενώ η Ελλάδα χρειάζεται, εν μέσω περιβάλλοντος ύφεσης να αναδιαρθρώσει τόσο το φορολογικό της σύστημα, όσο και τους φοροεισπρακτικούς της μηχανισμούς, το κόστος αναχρηματοδότησης των αναγκών της Ελλάδα θα παραμείνει υψηλό, συνεχίζοντας την επιβάρυνση του προϋπολογισμού. Στην Ελλάδα, τα προβλήματα είναι κυρίως εκείνα της φορολογικής “δυστοκίας” και των περιορισμένων προοπτικών ανάπτυξης. Το κύριο πρόβλημα του ελληνικού τραπεζικού τομέα είναι η έκθεση του στον ελληνικό χρέος, αν και η κατάσταση είναι σαφώς διαφορετική από την περίπτωση της Ιρλανδίας. Ακόμη και αν αποφασιστεί επομένως η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου των 110 δισ. ευρώ, δε θα αποκατασταθεί η ικανότητα της χώρας να εξυπηρετήσει το υπέρογκο χρέος της.
Τα τέσσερα σενάρια για την πορεία της ευρωζώνης
Τέσσερα είναι τα σενάρια που μπορεί να συμβούν και να οδηγήσουν σε διάσπαση της ευρωζώνης σύμφωνα με τη Citigroup:
Το πρώτο σενάριο θέλει την Ελλάδα να εγκαταλείπει το ευρώ, αλλά να παραμένουν όλα τα υπόλοιπα μέλη. Η Citigroup θεωρεί παράλογο ένα τέτοιο σενάριο, το οποίο μπορεί μόνο να συμβεί μόνο αν υπάρξουν πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές που θα παραλύσουν τη χώρα.
Το δεύτερο σενάριο θέλει τις αδύναμες χώρες, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία (πιθανόν και την Ισπανία) να εγκαταλείπουν τη ζώνη. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν οι μεγαλύτερες χώρες δε θα μπορούν να βοηθήσουν στα προβλήματα ρευστότητας αυτών των χωρών, καθώς το κόστος μίας τέτοιας εξέλιξης θα είναι τεράστιο, ιδιαίτερα για τις τράπεζες που είναι εκτεθειμένες σε αυτές τις χώρες.
| Δανειακές ανάγκες στις αδύναμες χώρες της ΕΕ (δισ. ευρώ) | ||||||
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2011-2013 | |
| Βέλγιο | 89 | 53 | 50 | 48 | 51 | 192 |
| Ελλάδα | 56 | 46 | 39 | 38 | 25 | 141 |
| Ιρλανδία | 29 | 20 | 19 | 23 | 10 | 68 |
| Ιταλία | 372 | 257 | 190 | 148 | 183 | 818 |
| Ισπανία | 205 | 133 | 129 | 103 | 93 | 467 |
| Πορτογαλία | 37 | 19 | 17 | 24 | 23 | 72 |
Παράλληλα, εάν στην ευρωζώνη παραμείνουν οι ισχυρές χώρες, τότε θα δούμε και μία ανατίμηση του ευρώ, αφού θα χρησιμοποιείται από τους ισχυρούς.
Το τρίτο σενάριο θέλει τη Γερμανία να εξέρχεται της ζώνης. Αυτό το σενάριο τροφοδοτείται εξαιτίας των διαμαρτυριών των Γερμανών ότι επωμίζονται όλο το βάρος της διάσωσης των αδύναμων χωρών. Αν και η νέα γενιά των Γερμανών πολιτικών δείχνουν αποκομμένοι από το “Ευρωπαϊκό Όραμα” της γενιάς του Kohl και του Schröder, η Citigroup δηλώνει ότι αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί, μόνο εάν η οικονομική πορεία της Γερμανίας αναστραφεί. Αλλά και πάλι η Γερμανία με τους “δορυφόρους” της θα επιχειρήσει να δημιουργήσει μία νέα ζώνη κοινού νομίσματος, όπως και η εξέλιξη του δευτέρου σεναρίου.
Το τέταρτο σενάριο θέλει να φεύγει κάποιο ουδέτερο μέλος της ζώνης, ή να υπάρξει μία τέτοια αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας που να αλλάζει άρδην τους δεσμούς των χωρών μελών. Αυτό το σενάριο που θα ήθελε μία πιο χαλαρή Ένωση είναι και το λιγότερο πιθανό από τα υπόλοιπα για τη Citigroup.
Οι τρεις προϋποθέσεις για τη λήξη της κρίσης χρέους στην ΕΕ
Σύμφωνα με τη Citigroup τρείς είναι οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε βελτίωση της κατάστασης στην Ευρώπη:
1)Μεγαλύτερο ταμείο στήριξης (EFSF) και περισσότερα προγράμματα στήριξης της ρευστότητας
2)Αναδιάρθρωση του χρέους των χωρών που προβλέπεται μη βιώσιμο
3)Αναδιάρθρωση και επανακεφαλαιοποίηση των σημαντικών για το σύστημα τραπεζών, χρησιμοποιώντας ειδικά προγράμματα στήριξης
| Εκτιμήσεις Citigroup για την ανάπτυξη | |||||
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
| ΗΠΑ | 2,5% | 3,3% | 3,0% | 4,5% | 4,0% |
| Ιαπωνία | 1,4% | 1,9% | 1,7% | 1,6% | 1,5% |
| Γερμανία | 2,6% | 1,7% | 1,9% | 1,7% | 1,6% |
| Γαλλία | 1,2% | 1,1% | 1,3% | 1,3% | 1,3% |
| Ιταλία | 1,0% | 0,9% | 1,0% | 1,0% | 1,0% |
| Ισπανία | -0,1% | 0,2% | 0,9% | 1,0% | 1,0% |
| Ελλάδα | -2,7% | -1,0% | 0,5% | 1,0% | 1,5% |
| Πορτογαλία | -0,9% | 0,3% | 1,1% | 1,2% | 1,2% |
| Βέλγιο | 1,7% | 1,7% | 1,8% | 1,8% | 1,9% |
| Ιρλανδία | 2,3% | 2,4% | 2,9% | 3,2% | 3,5% |
| Μ. Βρετανία | 2,5% | 2,3% | 2,4% | 3,1% | 3,8% |
| Ουγγαρία | 2,4% | 2,7% | 2,9% | 3,0% | 3,0% |
Aλεξάνδρα Tόμπρα
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών