γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική αναλύει στην τελευταία 7σέλιδη έκθεση της η Julius Baer, με τίτλο «Middle East and North Africa Crisis Update, A country – by – country take on current events» σε μία προσπάθεια να στοιχειοθετηθούν οι επενδυτικοί και οικονομικοί κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν από τις κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές της περιοχής.
Βασικές ανησυχίες της επενδυτικής κοινότητας είναι η πορεία τόσο της παραγωγής όσο και της διακίνησης του πετρελαίου, καθώς οι περισσότερες χώρες οι οποίες τώρα βρίσκονται υπό τις πιέσεις των αναταραχών είναι χώρες μέλη του ΟΠΕΚ. Παράλληλα, σε ένα περιβάλλον οικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής ο κίνδυνος ντόμινο εξεγέρσεων είναι αυτό που οδηγεί σε ρευστοποιήσεις και στους κύριους παγκόσμιους χρηματοοικονομικούς δείκτες.
Πριν ξεκινήσει την ανάλυση χώρα – χώρα, η Julius Baer επισημαίνει ότι οι κύριες πετρελαιοπαραγωγές χώρες οι οποίες βρίσκονται πέριξ του Περσικού Κόλπου, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ομαν δε φαίνεται να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους της Λιβύης, της Αιγύπτου και της Τυνησίας.
Πιο συγκεκριμένα:
Κατάρ – Χαμηλός κίνδυνος
Αν και στη χώρα το καθεστώς είναι αυτό της απόλυτης μοναρχίας, ο Εμίρης Sheikh Hamad bin Khalifa έχει δώσει σημαντικά προνόμια εκπαίδευσης και ατομικών δικαιωμάτων, ενώ το Εμιράτο διατηρεί το δεύτερο μεγαλύτερο κατά – κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο. Στη χώρα το ποσοστό ανεργίας είναι μόλις στο 0,5%, ενώ η ηγεσία δείχνει σημαντική κινητικότητα στις επενδύσεις, οφέλη των οποίων μεταφέρονται και στα κατώτερα στρώματα.
Τουρκία – Πολύ χαμηλός κίνδυνος
Το τουρκικό χρηματιστήριο, σε αντίθεση με άλλους δείκτες των αναδυόμενων οικονομικών (πχ Ινδία) έχει επηρεαστεί ελαφρώς αρνητικά, σε επίπεδα όμως που δεν προκαλούν ανησυχίες. Η δημοκρατία φαίνεται ότι έχει εδραιωθεί στη χώρα, με τους επενδυτές να δείχνουν εμπιστοσύνη. Άλλωστε αυτό φαίνεται και στα spread των τουκικών ομολόγων (σε σχέση με τα αμερικανικά) τα οποία βρίσκονται στις 178 μονάδες βάσης, όπως είναι και αυτά του Βελγίου.
Μπαχρέιν – Υψηλός κίνδυνος
Το Μπαχρέιν έχει πολλάκις γνωρίσει κοινωνικές αναταραχές έναντι της μοναρχίας της οικογένειας του Βασιλιά Hamad bin Isa Khalifa, μέλη της οποίας κατέχουν σχεδόν όλες τις κυβερνητικές θέσεις. Η χώρα έχει διαχωριστεί ανάμεσα στου Σουνίτες, οι οποίοι είναι περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού, και του Σιίτες οι οποίοι είναι ο υπόλοιπος πληθυσμός. Οι δύο αυτές θρησκευτικές ομάδες προσπαθούν να λάβουν τα ηνία της διακυβέρνησης του Μπαχρέιν, με αποτέλεσμα οι ισορροπίες παραδοσιακά να είναι εύθραυστες στη χώρα.
Ήδη από τις 4 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση βρίσκεται υπό την πίεση των διαδηλωτών, με αναφορές να κάνουν λόγο για αρκετούς νεκρούς. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφή σημάδια για το πως θα εξελιχθεί η κρίση στη χώρα, ανεβάζοντας τα επίπεδα κινδύνου υψηλά.
Ιορδανία: Χαμηλός/μεσαίος κίνδυνος
Η Ιορδανία χαρακτηρίζεται από μία ιδιότυπη συνταγματική μοναρχία, η οποία γνώρισε ορισμένες ειρηνικές διαδηλώσεις λόγω κυρίως της υψηλής ανεργίας, της «άδικης» φορολογίας και της αύξησης των τιμών των τροφίμων. Στα θετικά της χώρας κατατάσσεται το γεγονός ότι ο βασιλιάς Abdullah παρόλο που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα υγείας φαίνεται διαθέσιμος να λάβει σημαντικά κοινωνικά μέτρα και να διαπραγματευτεί συστηματικά με την μουσουλμανική αδελφότητα της αντιπολίτευσης. Μέχρι νεώτερων εξελίξεων στη χώρα, η Julius Baer θεωρεί ότι οι επενδυτές θα πρέπει να κρατήσουν στάση αναμονής έναντι σ’ αυτή τη χώρα.
Αλγερία – Υψηλός κίνδυνος
Η Αλγερία έχει ήδη γνωρίσει ένα μεγάλο κύμα διαδηλώσεων, οι οποίες ξεκίνησαν από τις αντιδράσεις στις υψηλές τιμές των τροφίμων και την υψηλή ανεργία. Η κυβέρνηση υποσχόμενη σημαντικές μεταρρυθμίσεις, δεν κατάφερε να καθυσηχάσει πλήρως το λαό της, αν και το μεγάλο κύμα των διαδηλώσεων έχει μειωθεί. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Αλγερία είναι μία από τις μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο στην παραγωγή υδρογονανθράκων, με το 60% των εσόδων του προϋπολογισμού να προέρχονται από αυτές τις δραστηριότητες. Οποιαδήποτε κοινωνική αναταραχή απειλεί μέρος της παγκόσμιας παραγωγής αργού και φυσικού αερίου επηρεάζοντας και τις αγορές.
Ιραν – Χαμηλός/μεσαίος κίνδυνος
Το Ιραν γνώρισε μικρής κλίμακας διαδηλώσεις, οι οποίες όμως έχουν την βάση τους σε μία σειρά αναταραχών που ξεκίνησαν το 2009 και δεν σταμάτησαν ούτε κατά τη διάρκεια του 2010. Η υψηλή ανεργία, η αύξηση των τιμών των τροφίμων και οι συνθήκες διαβίωσης ιδιαίτερα στα νεώτερα στρώμματα του πληθυσμού ήταν οι κύριες αιτίες αυτών των αναταραχών. Το θετικό για τη χώρα είναι ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι περίπου στα 11.000 δολάρια, και ότι το καθεστώς έχει τη στήριξη της πλειονότητας των στρατιωτικών δυνάμεων.
Υεμένη – Υψηλός κίνδυνος
Η Υεμένη είναι ένα από τα πιο φτωχά έθνη στον κόσμο, γεγονός που από μόνο του κατατάσσει τη χώρα σε αυτές του υψηλού κινδύνου. Και σ’ αυτήν την περίπτωση οι αιτίες των αναταραχών εντοπίζονται στο τρίπτυχο, ανεργία, τιμές τροφίμων και συνθήκες διαβίωσης. Οι βόρειες επαρχίες της χώρας είναι αυτές που θεωρούνται οι πιο επικίνδυνες για την ανακίνηση των αναταραχών, αν και η νυν κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι δε θα είναι στην ηγεσία της χώρας μετά το 2013.
www.bankingnews.gr
Πριν ξεκινήσει την ανάλυση χώρα – χώρα, η Julius Baer επισημαίνει ότι οι κύριες πετρελαιοπαραγωγές χώρες οι οποίες βρίσκονται πέριξ του Περσικού Κόλπου, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ομαν δε φαίνεται να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους της Λιβύης, της Αιγύπτου και της Τυνησίας.
Πιο συγκεκριμένα:
Κατάρ – Χαμηλός κίνδυνος
Αν και στη χώρα το καθεστώς είναι αυτό της απόλυτης μοναρχίας, ο Εμίρης Sheikh Hamad bin Khalifa έχει δώσει σημαντικά προνόμια εκπαίδευσης και ατομικών δικαιωμάτων, ενώ το Εμιράτο διατηρεί το δεύτερο μεγαλύτερο κατά – κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο. Στη χώρα το ποσοστό ανεργίας είναι μόλις στο 0,5%, ενώ η ηγεσία δείχνει σημαντική κινητικότητα στις επενδύσεις, οφέλη των οποίων μεταφέρονται και στα κατώτερα στρώματα.
Τουρκία – Πολύ χαμηλός κίνδυνος
Το τουρκικό χρηματιστήριο, σε αντίθεση με άλλους δείκτες των αναδυόμενων οικονομικών (πχ Ινδία) έχει επηρεαστεί ελαφρώς αρνητικά, σε επίπεδα όμως που δεν προκαλούν ανησυχίες. Η δημοκρατία φαίνεται ότι έχει εδραιωθεί στη χώρα, με τους επενδυτές να δείχνουν εμπιστοσύνη. Άλλωστε αυτό φαίνεται και στα spread των τουκικών ομολόγων (σε σχέση με τα αμερικανικά) τα οποία βρίσκονται στις 178 μονάδες βάσης, όπως είναι και αυτά του Βελγίου.
Μπαχρέιν – Υψηλός κίνδυνος
Το Μπαχρέιν έχει πολλάκις γνωρίσει κοινωνικές αναταραχές έναντι της μοναρχίας της οικογένειας του Βασιλιά Hamad bin Isa Khalifa, μέλη της οποίας κατέχουν σχεδόν όλες τις κυβερνητικές θέσεις. Η χώρα έχει διαχωριστεί ανάμεσα στου Σουνίτες, οι οποίοι είναι περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού, και του Σιίτες οι οποίοι είναι ο υπόλοιπος πληθυσμός. Οι δύο αυτές θρησκευτικές ομάδες προσπαθούν να λάβουν τα ηνία της διακυβέρνησης του Μπαχρέιν, με αποτέλεσμα οι ισορροπίες παραδοσιακά να είναι εύθραυστες στη χώρα.
Ήδη από τις 4 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση βρίσκεται υπό την πίεση των διαδηλωτών, με αναφορές να κάνουν λόγο για αρκετούς νεκρούς. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφή σημάδια για το πως θα εξελιχθεί η κρίση στη χώρα, ανεβάζοντας τα επίπεδα κινδύνου υψηλά.
Ιορδανία: Χαμηλός/μεσαίος κίνδυνος
Η Ιορδανία χαρακτηρίζεται από μία ιδιότυπη συνταγματική μοναρχία, η οποία γνώρισε ορισμένες ειρηνικές διαδηλώσεις λόγω κυρίως της υψηλής ανεργίας, της «άδικης» φορολογίας και της αύξησης των τιμών των τροφίμων. Στα θετικά της χώρας κατατάσσεται το γεγονός ότι ο βασιλιάς Abdullah παρόλο που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα υγείας φαίνεται διαθέσιμος να λάβει σημαντικά κοινωνικά μέτρα και να διαπραγματευτεί συστηματικά με την μουσουλμανική αδελφότητα της αντιπολίτευσης. Μέχρι νεώτερων εξελίξεων στη χώρα, η Julius Baer θεωρεί ότι οι επενδυτές θα πρέπει να κρατήσουν στάση αναμονής έναντι σ’ αυτή τη χώρα.
Αλγερία – Υψηλός κίνδυνος
Η Αλγερία έχει ήδη γνωρίσει ένα μεγάλο κύμα διαδηλώσεων, οι οποίες ξεκίνησαν από τις αντιδράσεις στις υψηλές τιμές των τροφίμων και την υψηλή ανεργία. Η κυβέρνηση υποσχόμενη σημαντικές μεταρρυθμίσεις, δεν κατάφερε να καθυσηχάσει πλήρως το λαό της, αν και το μεγάλο κύμα των διαδηλώσεων έχει μειωθεί. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Αλγερία είναι μία από τις μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο στην παραγωγή υδρογονανθράκων, με το 60% των εσόδων του προϋπολογισμού να προέρχονται από αυτές τις δραστηριότητες. Οποιαδήποτε κοινωνική αναταραχή απειλεί μέρος της παγκόσμιας παραγωγής αργού και φυσικού αερίου επηρεάζοντας και τις αγορές.
Ιραν – Χαμηλός/μεσαίος κίνδυνος
Το Ιραν γνώρισε μικρής κλίμακας διαδηλώσεις, οι οποίες όμως έχουν την βάση τους σε μία σειρά αναταραχών που ξεκίνησαν το 2009 και δεν σταμάτησαν ούτε κατά τη διάρκεια του 2010. Η υψηλή ανεργία, η αύξηση των τιμών των τροφίμων και οι συνθήκες διαβίωσης ιδιαίτερα στα νεώτερα στρώμματα του πληθυσμού ήταν οι κύριες αιτίες αυτών των αναταραχών. Το θετικό για τη χώρα είναι ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι περίπου στα 11.000 δολάρια, και ότι το καθεστώς έχει τη στήριξη της πλειονότητας των στρατιωτικών δυνάμεων.
Υεμένη – Υψηλός κίνδυνος
Η Υεμένη είναι ένα από τα πιο φτωχά έθνη στον κόσμο, γεγονός που από μόνο του κατατάσσει τη χώρα σε αυτές του υψηλού κινδύνου. Και σ’ αυτήν την περίπτωση οι αιτίες των αναταραχών εντοπίζονται στο τρίπτυχο, ανεργία, τιμές τροφίμων και συνθήκες διαβίωσης. Οι βόρειες επαρχίες της χώρας είναι αυτές που θεωρούνται οι πιο επικίνδυνες για την ανακίνηση των αναταραχών, αν και η νυν κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι δε θα είναι στην ηγεσία της χώρας μετά το 2013.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών