γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
Εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη θεωρεί ότι αποτελεί η μεγάλη μείωση των καθαρών εσόδων του προϋπολογισμού το πρώτο τετράμηνο του έτους, η Alpha Bank, κατά την εβδομαδιαία ανάλυση της, τοποθετώντας πλέον τις εκτιμήσεις ότι η αύξηση των εσόδων το 2011 δεν θα ξεπεράσει το 3,5%, πράγμα που συνεπάγεται μια υστέρηση των καθαρών εσόδων της τάξης των € 2,5 δισ.
Η επίδοση αυτή δεν ήταν καθόλου ικανοποιητική, δεδομένης της μεγάλης ανάγκης που υπάρχει για αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 8,5% το 2011, για την απολύτως αναγκαία μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 7,5% του ΑΕΠ ή χαμηλότερα.
Αντίθετα θετική εξέλιξη αποτελεί η μείωση κατά -0,9% των πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού το 1ο 3μηνο.΄11, έναντι προβλέψεων για αύξησή τους κατά 1,9% το έτος ως σύνολο. Επιπλέον, με την εφαρμογή των νέων μέτρων πολιτικής που έχουν ήδη ανακοινωθεί από την Κυβέρνηση (όπως το ενιαίο μισθολόγιο και η ολοκλήρωση των περικοπών δαπανών στα νοσοκομεία, τα φάρμακα και γενικότερα), μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη μείωση των πρωτογενών δαπανών το 2011, περί το -3,0%, έναντι της αύξησής τους κατά 1,9% που προβλέπεται από τον Π2011. Αυτό συνεπάγεται ότι οι πρωτογενείς δαπάνες μπορεί να είναι μειωμένες κατά € 3,5 δις το 2011 ως σύνολο, υπερ-αντισταθμίζοντας την απόκλιση που διαφαίνεται στα καθαρά έσοδα του ΤΠ.
Όσον αφορά στην πραγματική οικονομία, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εγχώρια οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε βαθειά ύφεση στο 1ο 3μηνο ’11, αλλά είναι εμφανή τα σημάδια της επικείμενης ανάκαμψης της οικονομίας με κινητήριο μοχλό τη βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα, τις εξαγωγές, το ΕΣΠΑ 2007-2013 και τις ιδιωτικοποιήσεις και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Ειδικότερα:
α) Μεγάλη (αλλά μικρότερη του αναμενομένου) ήταν η πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων στο 1ο 3μηνο.’11, από τα πολύ υψηλά επίπεδά του στο 1ο 3μηνο.’10.
β) Συνεχίστηκε η πτώση των επενδύσεων σε οικοδομές και της κατασκευαστικής δραστηριότητας, αλλά τα επίπεδα που διαμορφώνεται αυτή η δραστηριότητα τώρα είναι πολύ χαμηλά και αναμένεται σταθεροποίηση από το 2ο 6μηνο.’11.
γ) Η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής επίσης συνεχίζεται, λόγω της μεγάλης πτώσης των κλάδων που σχετίζονται με τις κατασκευές και την εγχώρια ζήτηση, αλλά με σημαντική ανάκαμψη των εξαγωγικών κλάδων και σταθεροποίηση της παραγωγής στον κλάδο των τροφίμων και με ανάκαμψη του συνόλου αλλά ιδιαίτερα των εξαγωγικών παραγγελιών.
δ) Η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών αγαθών στο 4ο 3μηνο.’10 συνεχίστηκε με μεγαλύτερο δυναμισμό στο 1ο 3μηνο.’11, όπου σημειώθηκε και μεγαλύτερη πτώση των εισαγωγών. Επιπλέον, όλα τα στοιχεία δείχνουν μια πολύ ικανοποιητική χρονιά για τον τουρισμό το 2011. Γενικά, ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας αναμένεται να έχει σημαντική θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο.’11, ενώ η εκτίμηση της συνολικής πτώσης του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο θα εξαρτηθεί από το βαθμό κατά τον οποίο η επίπτωση από την μεγάλη πτώση στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα θα υπερβεί την μεγάλη θετική επίπτωση των καθαρών εξαγωγών.
Η εγχώρια ζήτηση για κατανάλωση και επενδύσεις είναι καθηλωμένη έως σήμερα από την διατήρηση του οικονομικού κλίματος στη χώρα σε εξαιρετικά αρνητικά επίπεδα. Η σημαντική βελτίωση που σημειώθηκε σε αυτόν τον τομέα τον Ιαν- Φεβρ.’2011, όπου ο δείκτης οικονομικού κλίματος ανήλθε στο 79,4 τον Φεβρ.’11, από 73,7 τον Δεκ.’11 και 70,2 τον Μάιο.’10, αντιστράφηκε τον Μάρτιο και τον Απρίλιο με το δείκτη να επανέρχεται στο 74,2 τον προηγούμενο μήνα. Σημαντική συμβολή σε αυτή την αντιστροφή της πορείας βελτίωσης του οικονομικού κλίματος είχαν οι εταιρίες S&P’s και Moody’s που με τις δραστικές επεμβάσεις τους, με επιθετικές πολλαπλές υποβαθμίσεις της Ελλάδος στην κρίσιμη στιγμή, όταν δηλαδή διαφαινόταν κάποια αξιοσημείωτη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της οικονομίας γενικότερα, κατάφεραν να αντιστρέψουν την όποια βελτίωση είχε σημειωθεί.
Παρ’όλα αυτά, είναι γεγονός ότι η δημοσιονομική προσαρμογή και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα έχουν ήδη προχωρήσει ουσιαστικά. Με τη βοήθεια και των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ελληνικό δημόσιο χρέος θα τεθεί έγκαιρα σε ταχεία πτωτική πορεία βοηθούμενο από την εκ βάθρων αναμόρφωση και ανασύσταση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων και του συστήματος υγείας, καθώς και από την δραστική μεταρρύθμιση και εκλογίκευση της λειτουργίας της εγχώριας αγοράς εργασίας. Έτσι, η Ελλάδα θα γίνει χώρα προσέλκυσης Ξένων Άμεσων Επενδύσεων και ο ρυθμός ανάπτυξης θα επανέλθει σε διατηρήσιμη ανοδική τροχιά.
Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3,4% κατά μέσο όρο το 2011 (από 3,9% τον Απρ.’11), παρά τις εκτιμήσεις της S&P’s για αρνητικό πληθωρισμό στη χώρα μας κατά το τρέχον έτος.
Εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, ο Προϋπολογισμός σε δημοσιονομική βάση παρουσίασε έλλειμμα € 7,24 δις στο 4μηνο Ιαν.- Απρ.’2011, έναντι ελλείμματος € 6,37 δις στο 4μηνο Ιαν.-Απρ.’10 και ελλείμματος € 10,8 δις στο 1ο 4μηνο.’09. Σημειώνεται ότι το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης είναι μεγαλύτερο παρά το ότι ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων έχει έλλειμμα μόνο € 704 εκατ. στο 1ο 4μηνο.’11, από έλλειμμα € 2,0 δις στο 1ο 4μηνο.’10.
Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (ΤΠ) ανήλθαν στα € 14,48 δις στο 1ο 4μηνο.’11 και ήταν μειωμένα κατά -9,2% σε ετήσια βάση, έναντι της αύξησής τους κατά 10% στο 1ο 4μηνο.’10 και κατά 5,5% το 2010 ως σύνολο.
Αυτή η απόκλιση οφείλεται κατά κύριο λόγο σε υπερεκτιμημένους στόχους και σε μικρό μόνο βαθμό σε πραγματική υστέρηση των καθαρών εσόδων του προϋπολογισμού, για τους ακόλουθους λόγους:
Πρώτον, η απόκλιση οφείλεται κατά € 655 εκατ. στην υπερβάλλουσα συσσώρευση των επιστροφών φόρων στο 1ο 4μηνο.’11, όπου οι επιστροφές αυτές ήταν αυξημένες κατά 25,6% σε αυτό το τετράμηνο, ενώ για το έτος ως σύνολο αναμένεται να είναι μειωμένες κατά -23,7%. Εάν επρόκειτο να πληρωθούν επιστροφές φόρων παρελθόντων ετών ύψους άνω των € 600 εκατ. στο 1ο 4μηνο.’11, αυτό θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί και στο στόχο για τις επιστροφές αυτές σε αυτό το 4μηνο.
Δεύτερον, οι εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων στο 1ο 3μηνο.’11 ήταν μειωμένες κατά € 566 εκατ. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι από τις αρχές του 2011 η παρακράτηση φόρου στους μισθούς και τις συντάξεις είναι σημαντικά μειωμένη, αφού σημαντικά μειωμένα είναι και τα εισοδήματα των μισθωτών λόγω της κατάργησης του 13ου και του 14ου μισθού και άλλων περικοπών στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων και λόγω της αύξησης της ανεργίας και των περικοπών μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, στο 1ο 3μηνο.’11 σημειώθηκε πτώση των εσόδων από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά -25,3%, ενώ για το έτος ως σύνολο επιδιώκεται αύξησή τους κατά 10,3%. Στο κονδύλι αυτό οι στόχοι για τα έσοδα στο 1ο 4μηνο του 2011 ήταν υπερεκτιμημένοι κατά τουλάχιστον € 500 εκατ., διότι κατά τον προσδιορισμό αυτών των στόχων δεν εκτιμήθηκε σωστά η απώλεια εσόδων από την προαναφερθείσα μειωμένη παρακράτηση φόρου εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων στο 1ο 4μηνο του 2011. Έτσι, ο στόχος ήταν για έσοδα € 2,72 δις, στο 1ο 4μηνο.’11, έναντι € 2,78 δις στο 1ο 4μηνο του 2010, ενώ θα έπρεπε να είναι για έσοδα € 2,2 δις. Σημειώνεται ότι η περικοπή του 13ου και του 14ου μισθού και άλλες μειώσεις μισθών, καθώς και η αύξηση της ανεργίας, έλαβαν χώρα από τον Ιούλιο του 2010 και μετά και όχι από την αρχή του έτους.
Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένα από τον Ιούνιο του 2011 και έως το τέλος του έτους λόγω του αντικειμενικού προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος των μη μισθωτών κατά το έτος αυτό. Επομένως, οι στόχοι που έχουν τεθεί για τις εισπράξεις αυτού του φόρου στην περίοδο Ιουλ.-Δεκ.’11 είναι μάλλον υποτιμημένοι, αφού επιδιώκεται αύξηση εσόδων κατά € 1,2 δις σε μια περίοδο κατά την οποία τα έσοδα αυτά στην αντίστοιχή περίοδο του 2010 είχαν μειωθεί κατά € 1,32 δις. Μόνο από την αντικειμενική φορολόγηση αναμένονται επιπρόσθετα έσοδα ύψους € 1,0 δις, το σύνολο των οποίων θα εισπραχθεί στο 2ο 6μηνο του έτους.
Με βάση τα ανωτέρω ο στόχος για τα καθαρά έσοδα του ΤΠ στο 1ο 4μηνο.’11 θα έπρεπε να είναι για διαμόρφωσή τους στα € 15,2 δις και όχι στα € 16,44 δις. Επομένως, η επίτευξη εσόδων ύψους € 14,46 δις συνεπάγεται απόκλιση από το στόχο ύψους € 0,78 δις και όχι € 1,88 δις. Η απόκλιση αυτή οφείλεται κατά € 0,36 δις στην απώλεια εσόδων από τον φόρο στο πετρέλαιο θέρμανσης λόγω καλών καιρικών συνθηκών στο 1ο 4μηνο.’11. Επίσης περίπου € 0,12 δις είναι οι απώλειες από τον ειδικό φόρο στα τσιγάρα. Τα υπόλοιπα € 0,3 δις οφείλονται προφανώς στη βαθύτερη ύφεση στην οικονομία και στην περαιτέρω αύξηση της φοροδιαφυγής. Οι απώλειες από τον ειδικό φόρο στα προϊόντα πετρελαίου στο 1ο 4μηνο.’11 μπορεί να αντισταθμιστούν από τα πρόσθετα έσοδα που θα προκύψουν από την αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης από τον Οκτ.’11.
Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα του 1ου 3μήνου.’11 φαίνεται να έχουν ενισχυθεί από την είσπραξη ενός μέρους από την περαίωση των ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων του Νοέμ.’10 και για το λόγο αυτό τα έσοδα από τους άμεσους φόρους ΠΟΕ ήταν αυξημένα κατά 18,1% στο 1ο 3μηνο.’11.
Τέλος, ικανοποιητική ήταν η πορεία αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά 4,8% στο 1ο 3μηνο.’11, με τα συνολικά έσοδα να πλησιάζουν τον στόχο που είχε τεθεί για το κονδύλι αυτό. Για το έτος ως σύνολο η αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ έχει προϋπολογιστεί στο 3,8%.
Για τους επόμενους μήνες αναμένεται η είσπραξη των υπολοίπων εσόδων από περαίωση των ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων καθώς και η είσπραξη των εσόδων από τους ημιυπαίθριους χώρους έως τον Ιούν.’11. Από τον Σεπτ.’11 και μετά αναμένεται η είσπραξη του ΕΤΑΚ του 2009 και του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας του 2010.
Τέλος, οι επιστροφές φόρων θα είναι μειωμένες κατά τουλάχιστον € 500 εκατ. στο υπόλοιπο 8μηνο του 2011. Ειδικότερα αναμένονται πρόσθετα έσοδα:
(1) από την εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων στον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος ύψους € 700 εκατ.,
(2) από την φορολογία αμοιβών σε είδος και από τον λογιστικό προσδιορισμό των εισοδημάτων ύψους € 200 εκατ.,
(3) από την πώληση των αδειών στα λαχεία και τα τυχερά παιχνίδια ύψους € 900 εκατ.,
(4) από τους φόρους περιουσίας και το ΕΤΑΚ του 2009 € 800 εκατ.,
(5) από την εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης με τον φόρο στο πετρέλαιο κίνησης € 0,3 δις,
(6) πρόσθετα έσοδα από την περαίωση € 0,2 δις,
(7) πρόσθετα έσοδα από τους ημιυπαίθριους χώρους € 0,3 δις, κ.ά.
Τα ανωτέρω συνεπάγονται ότι η αρνητική πορεία των καθαρών εσόδων του ΤΠ στο 1ο 4μηνο.’11 δεν επιτρέπει την επίτευξη του στόχου για αύξηση αυτών των εσόδων κατά 8,5% το 2011. Αυτό που μπορεί να επιτευχθεί είναι η αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 10% στο 8μηνο Μαΐου-Δεκεμβρίου 2011 και κατά 3,5% το 2011 ως σύνολο. Για να γίνει αυτό απαιτείται ενεργοποίηση των φορολογικών αρχών για να πραγματοποιήσουν τα έσοδα που έχουν προγραμματιστεί για το 2011 και για να βελτιώσουν σημαντικά τις επιδώσεις τους στην μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής. Όπως φαίνεται στον ανωτέρω Πίνακα η Κυβέρνηση έχει ακόμη τη δυνατότητα να αυξήσει έως και κατά € 4,0 δις τα καθαρά έσοδά της στην περίοδο Μαΐου – Δεκεμβρίου 2011, έναντι των σχετικά χαμηλών εσόδων της αντίστοιχης περιόδου του 2010. Εάν η Κυβέρνηση υλοποιήσει το σύνολο των ανωτέρω μέτρων, αλλά και πρόσθετα μέτρα (όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα) τότε η απόκλιση από τον στόχο για τα καθαρά έσοδα το 2011 μπορεί να περιοριστεί σε επίπεδα κάτω των € 2,3 δις.
Οι πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ ανήλθαν στα € 16,74 δις στο 1ο 4μηνο.’11, έναντι € 16,89 δις στο 1ο 4μηνο.’10, και € 18,5 δις στο 1ο 4μηνο.’09, σημειώνοντας πτώση κατά -0,9% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης τους κατά -8,6% στο 1ο 4μηνο.’10 και της πτώσης τους κατά -12,5% το 2010 ως σύνολο. Εάν στις πρωτογενείς δαπάνες του ΤΟ προστεθούν και οι δαπάνες για επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων (πληρώθηκαν ήδη τα € 375 εκατ. από τα € 450 εκατ. που προβλέπονται για το σύνολο του έτους) και για εξοπλιστικά προγράμματα, τότε ανέρχονται στα € 17,17 δις και είναι χαμηλότερες κατά περίπου € 162 εκατ. από τις προϋπολογισθείσες. Για το έτος ως σύνολο εκτιμάται τώρα πτώση των συνολικών πρωτογενών δαπανών του ΤΠ κατά -4,0%, έναντι αύξησής τους κατά 2,0% που προβλέπει ο Π2011. Προβλέπονται δηλαδή μειωμένες πρωτογενείς δαπάνες το 2011 κατά € 3,2 δις περίπου, υπέρ-αντισταθμίζοντας την προαναφερθείσα υστέρηση των καθαρών εσόδων του ΤΠ.
Οι δαπάνες για τόκους διαμορφώνονται υψηλότερα από τα περυσινά επίπεδα φτάνοντας τα € 3,81 δις στο 1ο 4μηνο.’11, από € 3,34 δις στο 1ο 4μηνο.’10, σημειώνοντας αύξηση κατά 14,3%, έναντι αύξησής τους κατά 20,4% που προβλέπεται για το 2011 ως σύνολο. Οι πληρωμές υψηλότερων τόκων στις εκδόσεις ΕΓΕΔ δικαιολογεί την ανωτέρω αύξηση, αλλά αν η Ελλάδα δεν προσφύγει στις αγορές το 2011 για μεγάλες εκδόσεις όχι μόνο βραχυπρόθεσμων αλλά και πιο μακροπρόθεσμων τίτλων, τότε η αύξηση των δαπανών για τόκους το 2011 δεν αναμένεται να υπερβεί το 15%, εξοικονομώντας περίπου € 700 εκατ. έναντι των προβλέψεων του Π2011.
Όσον αφορά τον ΠΔΕ οι δαπάνες ήταν χαμηλότερες κατά -42,5% στο 1ο 3μηνο.’11, ενώ τα έσοδα ήταν υψηλότερα κατά 108,6%. Ωστόσο, στο τέλος του έτους εκτιμάται ότι τόσο οι δαπάνες όσο και τα έσοδα του ΠΔΕ θα υλοποιηθούν όπως έχει προϋπολογιστεί.
Γενικά, συνεχίζουν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης σε επίπεδα κάτω από τα € 18,5 δις, έναντι των εκτιμήσεων του Π2011 για έλλειμμα € 19,8 δις το 2011, από € 20,62 δις το 2010. Επίσης, το 2011 θα είναι έτος μεγάλης μείωσης των ελλειμμάτων των ΔΕΚΟ που συμπεριελήφθησαν στη γενική κυβέρνηση τον Νοέμ.’10, όπως αναλύεται στη συνέχεια.
www.bankingnews.gr
Αντίθετα θετική εξέλιξη αποτελεί η μείωση κατά -0,9% των πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού το 1ο 3μηνο.΄11, έναντι προβλέψεων για αύξησή τους κατά 1,9% το έτος ως σύνολο. Επιπλέον, με την εφαρμογή των νέων μέτρων πολιτικής που έχουν ήδη ανακοινωθεί από την Κυβέρνηση (όπως το ενιαίο μισθολόγιο και η ολοκλήρωση των περικοπών δαπανών στα νοσοκομεία, τα φάρμακα και γενικότερα), μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη μείωση των πρωτογενών δαπανών το 2011, περί το -3,0%, έναντι της αύξησής τους κατά 1,9% που προβλέπεται από τον Π2011. Αυτό συνεπάγεται ότι οι πρωτογενείς δαπάνες μπορεί να είναι μειωμένες κατά € 3,5 δις το 2011 ως σύνολο, υπερ-αντισταθμίζοντας την απόκλιση που διαφαίνεται στα καθαρά έσοδα του ΤΠ.
Όσον αφορά στην πραγματική οικονομία, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εγχώρια οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε βαθειά ύφεση στο 1ο 3μηνο ’11, αλλά είναι εμφανή τα σημάδια της επικείμενης ανάκαμψης της οικονομίας με κινητήριο μοχλό τη βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα, τις εξαγωγές, το ΕΣΠΑ 2007-2013 και τις ιδιωτικοποιήσεις και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Ειδικότερα:
α) Μεγάλη (αλλά μικρότερη του αναμενομένου) ήταν η πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων στο 1ο 3μηνο.’11, από τα πολύ υψηλά επίπεδά του στο 1ο 3μηνο.’10.
β) Συνεχίστηκε η πτώση των επενδύσεων σε οικοδομές και της κατασκευαστικής δραστηριότητας, αλλά τα επίπεδα που διαμορφώνεται αυτή η δραστηριότητα τώρα είναι πολύ χαμηλά και αναμένεται σταθεροποίηση από το 2ο 6μηνο.’11.
γ) Η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής επίσης συνεχίζεται, λόγω της μεγάλης πτώσης των κλάδων που σχετίζονται με τις κατασκευές και την εγχώρια ζήτηση, αλλά με σημαντική ανάκαμψη των εξαγωγικών κλάδων και σταθεροποίηση της παραγωγής στον κλάδο των τροφίμων και με ανάκαμψη του συνόλου αλλά ιδιαίτερα των εξαγωγικών παραγγελιών.
δ) Η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών αγαθών στο 4ο 3μηνο.’10 συνεχίστηκε με μεγαλύτερο δυναμισμό στο 1ο 3μηνο.’11, όπου σημειώθηκε και μεγαλύτερη πτώση των εισαγωγών. Επιπλέον, όλα τα στοιχεία δείχνουν μια πολύ ικανοποιητική χρονιά για τον τουρισμό το 2011. Γενικά, ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας αναμένεται να έχει σημαντική θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο.’11, ενώ η εκτίμηση της συνολικής πτώσης του ΑΕΠ στο 1ο 3μηνο θα εξαρτηθεί από το βαθμό κατά τον οποίο η επίπτωση από την μεγάλη πτώση στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα θα υπερβεί την μεγάλη θετική επίπτωση των καθαρών εξαγωγών.
Η εγχώρια ζήτηση για κατανάλωση και επενδύσεις είναι καθηλωμένη έως σήμερα από την διατήρηση του οικονομικού κλίματος στη χώρα σε εξαιρετικά αρνητικά επίπεδα. Η σημαντική βελτίωση που σημειώθηκε σε αυτόν τον τομέα τον Ιαν- Φεβρ.’2011, όπου ο δείκτης οικονομικού κλίματος ανήλθε στο 79,4 τον Φεβρ.’11, από 73,7 τον Δεκ.’11 και 70,2 τον Μάιο.’10, αντιστράφηκε τον Μάρτιο και τον Απρίλιο με το δείκτη να επανέρχεται στο 74,2 τον προηγούμενο μήνα. Σημαντική συμβολή σε αυτή την αντιστροφή της πορείας βελτίωσης του οικονομικού κλίματος είχαν οι εταιρίες S&P’s και Moody’s που με τις δραστικές επεμβάσεις τους, με επιθετικές πολλαπλές υποβαθμίσεις της Ελλάδος στην κρίσιμη στιγμή, όταν δηλαδή διαφαινόταν κάποια αξιοσημείωτη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της οικονομίας γενικότερα, κατάφεραν να αντιστρέψουν την όποια βελτίωση είχε σημειωθεί.
Παρ’όλα αυτά, είναι γεγονός ότι η δημοσιονομική προσαρμογή και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα έχουν ήδη προχωρήσει ουσιαστικά. Με τη βοήθεια και των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ελληνικό δημόσιο χρέος θα τεθεί έγκαιρα σε ταχεία πτωτική πορεία βοηθούμενο από την εκ βάθρων αναμόρφωση και ανασύσταση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων και του συστήματος υγείας, καθώς και από την δραστική μεταρρύθμιση και εκλογίκευση της λειτουργίας της εγχώριας αγοράς εργασίας. Έτσι, η Ελλάδα θα γίνει χώρα προσέλκυσης Ξένων Άμεσων Επενδύσεων και ο ρυθμός ανάπτυξης θα επανέλθει σε διατηρήσιμη ανοδική τροχιά.
Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3,4% κατά μέσο όρο το 2011 (από 3,9% τον Απρ.’11), παρά τις εκτιμήσεις της S&P’s για αρνητικό πληθωρισμό στη χώρα μας κατά το τρέχον έτος.
Εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, ο Προϋπολογισμός σε δημοσιονομική βάση παρουσίασε έλλειμμα € 7,24 δις στο 4μηνο Ιαν.- Απρ.’2011, έναντι ελλείμματος € 6,37 δις στο 4μηνο Ιαν.-Απρ.’10 και ελλείμματος € 10,8 δις στο 1ο 4μηνο.’09. Σημειώνεται ότι το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης είναι μεγαλύτερο παρά το ότι ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων έχει έλλειμμα μόνο € 704 εκατ. στο 1ο 4μηνο.’11, από έλλειμμα € 2,0 δις στο 1ο 4μηνο.’10.
Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (ΤΠ) ανήλθαν στα € 14,48 δις στο 1ο 4μηνο.’11 και ήταν μειωμένα κατά -9,2% σε ετήσια βάση, έναντι της αύξησής τους κατά 10% στο 1ο 4μηνο.’10 και κατά 5,5% το 2010 ως σύνολο.
Αυτή η απόκλιση οφείλεται κατά κύριο λόγο σε υπερεκτιμημένους στόχους και σε μικρό μόνο βαθμό σε πραγματική υστέρηση των καθαρών εσόδων του προϋπολογισμού, για τους ακόλουθους λόγους:
Πρώτον, η απόκλιση οφείλεται κατά € 655 εκατ. στην υπερβάλλουσα συσσώρευση των επιστροφών φόρων στο 1ο 4μηνο.’11, όπου οι επιστροφές αυτές ήταν αυξημένες κατά 25,6% σε αυτό το τετράμηνο, ενώ για το έτος ως σύνολο αναμένεται να είναι μειωμένες κατά -23,7%. Εάν επρόκειτο να πληρωθούν επιστροφές φόρων παρελθόντων ετών ύψους άνω των € 600 εκατ. στο 1ο 4μηνο.’11, αυτό θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί και στο στόχο για τις επιστροφές αυτές σε αυτό το 4μηνο.
Δεύτερον, οι εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων στο 1ο 3μηνο.’11 ήταν μειωμένες κατά € 566 εκατ. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι από τις αρχές του 2011 η παρακράτηση φόρου στους μισθούς και τις συντάξεις είναι σημαντικά μειωμένη, αφού σημαντικά μειωμένα είναι και τα εισοδήματα των μισθωτών λόγω της κατάργησης του 13ου και του 14ου μισθού και άλλων περικοπών στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων και λόγω της αύξησης της ανεργίας και των περικοπών μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, στο 1ο 3μηνο.’11 σημειώθηκε πτώση των εσόδων από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά -25,3%, ενώ για το έτος ως σύνολο επιδιώκεται αύξησή τους κατά 10,3%. Στο κονδύλι αυτό οι στόχοι για τα έσοδα στο 1ο 4μηνο του 2011 ήταν υπερεκτιμημένοι κατά τουλάχιστον € 500 εκατ., διότι κατά τον προσδιορισμό αυτών των στόχων δεν εκτιμήθηκε σωστά η απώλεια εσόδων από την προαναφερθείσα μειωμένη παρακράτηση φόρου εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων στο 1ο 4μηνο του 2011. Έτσι, ο στόχος ήταν για έσοδα € 2,72 δις, στο 1ο 4μηνο.’11, έναντι € 2,78 δις στο 1ο 4μηνο του 2010, ενώ θα έπρεπε να είναι για έσοδα € 2,2 δις. Σημειώνεται ότι η περικοπή του 13ου και του 14ου μισθού και άλλες μειώσεις μισθών, καθώς και η αύξηση της ανεργίας, έλαβαν χώρα από τον Ιούλιο του 2010 και μετά και όχι από την αρχή του έτους.
Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένα από τον Ιούνιο του 2011 και έως το τέλος του έτους λόγω του αντικειμενικού προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος των μη μισθωτών κατά το έτος αυτό. Επομένως, οι στόχοι που έχουν τεθεί για τις εισπράξεις αυτού του φόρου στην περίοδο Ιουλ.-Δεκ.’11 είναι μάλλον υποτιμημένοι, αφού επιδιώκεται αύξηση εσόδων κατά € 1,2 δις σε μια περίοδο κατά την οποία τα έσοδα αυτά στην αντίστοιχή περίοδο του 2010 είχαν μειωθεί κατά € 1,32 δις. Μόνο από την αντικειμενική φορολόγηση αναμένονται επιπρόσθετα έσοδα ύψους € 1,0 δις, το σύνολο των οποίων θα εισπραχθεί στο 2ο 6μηνο του έτους.
Με βάση τα ανωτέρω ο στόχος για τα καθαρά έσοδα του ΤΠ στο 1ο 4μηνο.’11 θα έπρεπε να είναι για διαμόρφωσή τους στα € 15,2 δις και όχι στα € 16,44 δις. Επομένως, η επίτευξη εσόδων ύψους € 14,46 δις συνεπάγεται απόκλιση από το στόχο ύψους € 0,78 δις και όχι € 1,88 δις. Η απόκλιση αυτή οφείλεται κατά € 0,36 δις στην απώλεια εσόδων από τον φόρο στο πετρέλαιο θέρμανσης λόγω καλών καιρικών συνθηκών στο 1ο 4μηνο.’11. Επίσης περίπου € 0,12 δις είναι οι απώλειες από τον ειδικό φόρο στα τσιγάρα. Τα υπόλοιπα € 0,3 δις οφείλονται προφανώς στη βαθύτερη ύφεση στην οικονομία και στην περαιτέρω αύξηση της φοροδιαφυγής. Οι απώλειες από τον ειδικό φόρο στα προϊόντα πετρελαίου στο 1ο 4μηνο.’11 μπορεί να αντισταθμιστούν από τα πρόσθετα έσοδα που θα προκύψουν από την αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης από τον Οκτ.’11.
Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα του 1ου 3μήνου.’11 φαίνεται να έχουν ενισχυθεί από την είσπραξη ενός μέρους από την περαίωση των ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων του Νοέμ.’10 και για το λόγο αυτό τα έσοδα από τους άμεσους φόρους ΠΟΕ ήταν αυξημένα κατά 18,1% στο 1ο 3μηνο.’11.
Τέλος, ικανοποιητική ήταν η πορεία αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά 4,8% στο 1ο 3μηνο.’11, με τα συνολικά έσοδα να πλησιάζουν τον στόχο που είχε τεθεί για το κονδύλι αυτό. Για το έτος ως σύνολο η αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ έχει προϋπολογιστεί στο 3,8%.
Για τους επόμενους μήνες αναμένεται η είσπραξη των υπολοίπων εσόδων από περαίωση των ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων καθώς και η είσπραξη των εσόδων από τους ημιυπαίθριους χώρους έως τον Ιούν.’11. Από τον Σεπτ.’11 και μετά αναμένεται η είσπραξη του ΕΤΑΚ του 2009 και του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας του 2010.
Τέλος, οι επιστροφές φόρων θα είναι μειωμένες κατά τουλάχιστον € 500 εκατ. στο υπόλοιπο 8μηνο του 2011. Ειδικότερα αναμένονται πρόσθετα έσοδα:
(1) από την εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων στον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος ύψους € 700 εκατ.,
(2) από την φορολογία αμοιβών σε είδος και από τον λογιστικό προσδιορισμό των εισοδημάτων ύψους € 200 εκατ.,
(3) από την πώληση των αδειών στα λαχεία και τα τυχερά παιχνίδια ύψους € 900 εκατ.,
(4) από τους φόρους περιουσίας και το ΕΤΑΚ του 2009 € 800 εκατ.,
(5) από την εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης με τον φόρο στο πετρέλαιο κίνησης € 0,3 δις,
(6) πρόσθετα έσοδα από την περαίωση € 0,2 δις,
(7) πρόσθετα έσοδα από τους ημιυπαίθριους χώρους € 0,3 δις, κ.ά.
Τα ανωτέρω συνεπάγονται ότι η αρνητική πορεία των καθαρών εσόδων του ΤΠ στο 1ο 4μηνο.’11 δεν επιτρέπει την επίτευξη του στόχου για αύξηση αυτών των εσόδων κατά 8,5% το 2011. Αυτό που μπορεί να επιτευχθεί είναι η αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 10% στο 8μηνο Μαΐου-Δεκεμβρίου 2011 και κατά 3,5% το 2011 ως σύνολο. Για να γίνει αυτό απαιτείται ενεργοποίηση των φορολογικών αρχών για να πραγματοποιήσουν τα έσοδα που έχουν προγραμματιστεί για το 2011 και για να βελτιώσουν σημαντικά τις επιδώσεις τους στην μείωση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής. Όπως φαίνεται στον ανωτέρω Πίνακα η Κυβέρνηση έχει ακόμη τη δυνατότητα να αυξήσει έως και κατά € 4,0 δις τα καθαρά έσοδά της στην περίοδο Μαΐου – Δεκεμβρίου 2011, έναντι των σχετικά χαμηλών εσόδων της αντίστοιχης περιόδου του 2010. Εάν η Κυβέρνηση υλοποιήσει το σύνολο των ανωτέρω μέτρων, αλλά και πρόσθετα μέτρα (όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα) τότε η απόκλιση από τον στόχο για τα καθαρά έσοδα το 2011 μπορεί να περιοριστεί σε επίπεδα κάτω των € 2,3 δις.
Οι πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ ανήλθαν στα € 16,74 δις στο 1ο 4μηνο.’11, έναντι € 16,89 δις στο 1ο 4μηνο.’10, και € 18,5 δις στο 1ο 4μηνο.’09, σημειώνοντας πτώση κατά -0,9% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης τους κατά -8,6% στο 1ο 4μηνο.’10 και της πτώσης τους κατά -12,5% το 2010 ως σύνολο. Εάν στις πρωτογενείς δαπάνες του ΤΟ προστεθούν και οι δαπάνες για επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων (πληρώθηκαν ήδη τα € 375 εκατ. από τα € 450 εκατ. που προβλέπονται για το σύνολο του έτους) και για εξοπλιστικά προγράμματα, τότε ανέρχονται στα € 17,17 δις και είναι χαμηλότερες κατά περίπου € 162 εκατ. από τις προϋπολογισθείσες. Για το έτος ως σύνολο εκτιμάται τώρα πτώση των συνολικών πρωτογενών δαπανών του ΤΠ κατά -4,0%, έναντι αύξησής τους κατά 2,0% που προβλέπει ο Π2011. Προβλέπονται δηλαδή μειωμένες πρωτογενείς δαπάνες το 2011 κατά € 3,2 δις περίπου, υπέρ-αντισταθμίζοντας την προαναφερθείσα υστέρηση των καθαρών εσόδων του ΤΠ.
Οι δαπάνες για τόκους διαμορφώνονται υψηλότερα από τα περυσινά επίπεδα φτάνοντας τα € 3,81 δις στο 1ο 4μηνο.’11, από € 3,34 δις στο 1ο 4μηνο.’10, σημειώνοντας αύξηση κατά 14,3%, έναντι αύξησής τους κατά 20,4% που προβλέπεται για το 2011 ως σύνολο. Οι πληρωμές υψηλότερων τόκων στις εκδόσεις ΕΓΕΔ δικαιολογεί την ανωτέρω αύξηση, αλλά αν η Ελλάδα δεν προσφύγει στις αγορές το 2011 για μεγάλες εκδόσεις όχι μόνο βραχυπρόθεσμων αλλά και πιο μακροπρόθεσμων τίτλων, τότε η αύξηση των δαπανών για τόκους το 2011 δεν αναμένεται να υπερβεί το 15%, εξοικονομώντας περίπου € 700 εκατ. έναντι των προβλέψεων του Π2011.
Όσον αφορά τον ΠΔΕ οι δαπάνες ήταν χαμηλότερες κατά -42,5% στο 1ο 3μηνο.’11, ενώ τα έσοδα ήταν υψηλότερα κατά 108,6%. Ωστόσο, στο τέλος του έτους εκτιμάται ότι τόσο οι δαπάνες όσο και τα έσοδα του ΠΔΕ θα υλοποιηθούν όπως έχει προϋπολογιστεί.
Γενικά, συνεχίζουν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης σε επίπεδα κάτω από τα € 18,5 δις, έναντι των εκτιμήσεων του Π2011 για έλλειμμα € 19,8 δις το 2011, από € 20,62 δις το 2010. Επίσης, το 2011 θα είναι έτος μεγάλης μείωσης των ελλειμμάτων των ΔΕΚΟ που συμπεριελήφθησαν στη γενική κυβέρνηση τον Νοέμ.’10, όπως αναλύεται στη συνέχεια.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών