γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
(upd)Υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων, η λύση στο ελληνικό πρόβλημα θα έλθει μετά από ένα «μείγμα» πολλών πιθανών σεναρίων το οποίο θα αφορά τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και την οικονομική της ανάπτυξη. Αυτό είναι το συμπέρασμα που καταλήγει η UBS στην 21σελιδη εβδομαδιαία έκθεση της για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην καλύτερη περίπτωση το σχέδιο επίλυσης της κρίσης θα ξεκινήσει με μία αναδιάταξη ή επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους, ενώ δεν αποκλείεται και μία επιθετική αναδιάρθρωση του χρέους, συμπεριλαμβανομένου ενδεχομένως και ενός haircut, τέτοιου βαθμού που θα θέτει εκ νέου το χρέος της Ελλάδας σε μια βιώσιμη πορεία. Ωστόσο, ανάμεσα στις λύσεις δεν αποκλείεται και μία πλήρης χρεοκοπία με τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών. Όλα αυτά τα σενάρια όμως θα μπορούσαν να ακολουθηθούν χωρίς η Ελλάδα να αφήσει τη ζώνη του ευρώ.
Η δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτείται για τη σταθεροποίηση του ελληνικού χρέους είναι πολύ μεγάλη. Το αρχικό σχέδιο του ΔΝΤ που ανακοινώθηκε το Μάιο του 2010 προβλέπει περικοπές ύψους 14,5% του ΑΕΠ. Μετά την ανοδική αναθεώρηση για το δημόσιο χρέος και έλλειμμα το Νοέμβριο, απαιτούνται νέα μέτρα ύψους 2% του ΑΕΠ για επιτευχθούν οι στόχοι. Μια τέτοια πολιτική αναπόφευκτα προκάλεσε την επώδυνη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητα. Πράγματι, το ΔΝΤ προέβλεπε 4% πτώση του ΑΕΠ κατά το 2010. Τα πραγματικά στοιχεία ήταν ακόμη πιο άσχημα. Το ΑΕΠ το γ’ 3μηνο του 2010 μειώθηκε κατά 4,5% σε ετήσια βάση. Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία είναι η σημαντική άνοδος των πληθωρισμού εξαιτίας της αύξησης των φόρων κατανάλωσης. Παράλληλα, η ταχύτερη από την αναμενόμενη συρρίκνωση έχει οδηγηθεί από τη χαμηλότερη ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, προκαλώντας υψηλότερο ποσοστό ανεργίας και αυξανόμενους κινδύνους στο χρηματοπιστωτικό κλάδο.
Αναφορικά με τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, η UBS θεωρεί ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας, παρά την έκτακτη στήριξη από την ΕΚΤ. Παράλληλα, η αύξηση των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα εξακολουθεί να επιβραδύνεται, ενώ και η αποδοτικότητα των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών παραμένουν πολύ χαμηλά.
Παρόλα τα προβλήματα όμως, η UBS θεωρεί ότι μεσοπρόθεσμα η ελληνική κυβέρνηση θα καταφέρει να συρρικνώσει το έλλειμμα κάτω από το 3% έως το 2014, ενώ και το ποσοστό του χρέους προς το ΑΕΠ, θα αρχίσει να μειώνεται μετά την κορύφωση του στο 158% το 2012 και το 2013.
Σε κάθε περίπτωση η αναδιάρθρωση χρέους δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είναι μία μακρά και επίπονη διαδικασία η οποία θα περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
1)Συνήθως υπάρχει κάποια προετοιμασία που απαιτείται μεταξύ της ανακοίνωσης και
την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Αυτό είναι ο χρόνος που απαιτείται, για παράδειγμα, για τον προσδιορισμό των ομολογιούχων.
2)Όταν η αρχική αυτή φάση έχει ολοκληρωθεί, ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές. Αυτή είναι μια περίοδος όπου οι φήμες «οργιάζουν», σχετικά με τους όρους της διαπραγμάτευσης του χρέους. Σημειώνεται εδώ ότι συνήθως προσφέρονται δύο εναλλακτικές λύσεις (ή σε ορισμένες περιπτώσεις και τρεις, όπως στην περίπτωση της Αργεντινής), μεταξύ των οποίων οι πιστωτές επιλέγουν τι θα αποδεχτούν.
3)Η διαδικασία της ανταλλαγής ομολόγων ξεκινά. Αυτό συνήθως διαρκεί ένα μήνα. Για να ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση θα πρέπει να υπάρχει "απαρτία" - δηλαδή να είναι επαρκής ο αριθμός των επενδυτών που θα δεχτούν την προσφορά. Πριν γίνει αυτό υπάρχουν αναταράξεις στην αγορά.
4)Διαδικαστικές λεπτομέρειες, όπως η επικύρωση των πιστωτών.
Σημειώνεται εδώ ότι δεν έχει υπάρξει παρόμοιο παράδειγμα στην ευρωζώνη για τη διευθέτηση των κατόχων CDS.
Πιθανά Σενάρια Αναδιάρθρωσης
1)Το πρώτο σενάριο περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του 3ετούς προγράμματος δανεισμού του ΔΝΤ/ΕΕ, αλλά η Ελλάδα δεν καταφέρνει να θέσει σε βιώσιμη τροχιά το χρέος και τα δημοσιονομικά της.
Ακολουθεί επιμήκυνση του προγράμματος αποπληρωμής του δανείου στα 5 έτη (όπως έγινε και στην περίπτωση της Τουρκίας), δίνοντας το χρόνο στην Ελλάδα να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της προσαρμογής και σταδιακά να επιστρέψει στις αγορές.
Σ’ αυτήν την περίπτωση η UBS θεωρεί ότι θα είναι λάθος μία πιθανή κήρυξη χρεοκοπίας από την Ελλάδα, ιδιαίτερα μάλιστα υπό την προοπτική να αλλάξει η δομή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και να ξεκινήσει εκ νέου στήριξη της χώρας με διάφορους τρόπους αγοράς των ομολόγων της.
2)Το δεύτερο σενάριο υποδεικνύει τη μη ολοκλήρωση του 3ετούς σχεδίου του ΔΝΤ. Αυτό θα σημαίνει ότι οι ηγέτες στην Ευρώπη έχουν αποφασίσει ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο το EFSF θα παρεμβαίνει ώστε να εξυπηρετεί τις δανειακές ανάγκες της κάθε χώρας της ευρωζώνης.
3)Το τρίτο σενάριο, το οποίο και θεωρεί και το καλύτερο η UBS, περιλαμβάνει τη σύνθεση των δύο παραπάνω σεναρίων. Αυτό το σενάριο θα ξεκινήσει με την αναδιάρθρωση των δανείων που έλαβε η Ελλάδα από το ΔΝΤ, επιμηκύνοντας παράλληλα και το χρόνο αποπληρωμής του δανείου των 110 δις. ευρώ.
Goldman Sachs: Δεν επιτρέπεται να χρεοκοπήσει η Ελλάδα - Να αναδιαρθρώσει το χρέος της
Αναγκαστικά η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της, αναφέρει ο πρόεδρος της Goldman Sachs Γερμανίας Αλεξάντερ Ντιμπέλιους, επισημαίνοντας ότι οι κίνδυνοι μίας πιθανής πτώχευσης είναι εξαιρετικά μεγάλοι.
Μολονότι η χώρα αποτελεί μόλις το 2% της ευρωπαϊκής οικονομίας, η Ελλάδα έχει καταστεί σύμβολο της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, συνεχίζει ο Ντιμπέλιους στην εφημερίδα Bild, και δεν επιτρέπεται να οδηγήσει στην αποτυχία ενός μεγάλου νομισματικού συστήματος. Εκτιμά επίσης ότι είναι απαραίτητο «ένα μείγμα βοήθειας, πειθαρχίας και πίεσης προκειμένου η Ελλάδα να επιστρέψει στην οδό της αρετής».
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Γερμανία συνεχίζει μέχρι και σήμερα να ωφελείται από το ευρώ πολύ περισσότερο από όσο κοστίζει η κρίση. Τα πλεονεκτήματα για αυτήν είναι τεράστια και η Γερμανία σήμερα να είναι τόσο ισχυρή ώστε θεωρητικά να μπορεί να αντέξει μόνη της την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους», καταλήγει.
Citigroup: Καθυστερούν οι πολιτικοί για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους
Καθυστερήσεις στην πολιτική απόφαση που θα δώσει το «πράσινο φως» για τη μείωση του ελληνικού χρέους εντοπίζει ο επικεφαλής αναλυτής της Citigroup, καθ. Βίλχελμ Μπούιτερ σε συνέντευξη του στην Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Ο Γερμανός οικονομολόγος επισημαίνει ότι πάνω από το ήμισυ του ελληνικού χρέους των 360 δισ. ευρώ βρίσκεται «εκτός συνόρων». Μεταξύ των πιστωτών βρίσκονται και «συστημικά σημαντικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες και ασφαλιστικά ταμεία άριστα δικτυωμένα πολιτικά». Η Ελλάδα χρειάζεται μείωση του χρέους της κατά το ήμισυ, αλλά καθυστερεί πολιτικά η απόφαση για την αναδιάρθρωση.
Ο κ. Μπούιτερ υπογραμμίζει ότι όλα τα μέτρα που προτείνονται για τον περιορισμό του χρέους Ελλάδας και Ιρλανδίας είναι χρήσιμα, όταν οδηγούν στην πραγματική μείωση του. Τάσσεται δε υπέρ της ενίσχυσης του Ταμείου «EFSF» με τα μέσα εκείνα που θα βοηθούσαν στην επαναγορά των ελληνικών ομολόγων.
www.bankingnews.gr
Η δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτείται για τη σταθεροποίηση του ελληνικού χρέους είναι πολύ μεγάλη. Το αρχικό σχέδιο του ΔΝΤ που ανακοινώθηκε το Μάιο του 2010 προβλέπει περικοπές ύψους 14,5% του ΑΕΠ. Μετά την ανοδική αναθεώρηση για το δημόσιο χρέος και έλλειμμα το Νοέμβριο, απαιτούνται νέα μέτρα ύψους 2% του ΑΕΠ για επιτευχθούν οι στόχοι. Μια τέτοια πολιτική αναπόφευκτα προκάλεσε την επώδυνη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητα. Πράγματι, το ΔΝΤ προέβλεπε 4% πτώση του ΑΕΠ κατά το 2010. Τα πραγματικά στοιχεία ήταν ακόμη πιο άσχημα. Το ΑΕΠ το γ’ 3μηνο του 2010 μειώθηκε κατά 4,5% σε ετήσια βάση. Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία είναι η σημαντική άνοδος των πληθωρισμού εξαιτίας της αύξησης των φόρων κατανάλωσης. Παράλληλα, η ταχύτερη από την αναμενόμενη συρρίκνωση έχει οδηγηθεί από τη χαμηλότερη ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, προκαλώντας υψηλότερο ποσοστό ανεργίας και αυξανόμενους κινδύνους στο χρηματοπιστωτικό κλάδο.
Αναφορικά με τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, η UBS θεωρεί ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας, παρά την έκτακτη στήριξη από την ΕΚΤ. Παράλληλα, η αύξηση των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα εξακολουθεί να επιβραδύνεται, ενώ και η αποδοτικότητα των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών παραμένουν πολύ χαμηλά.
Παρόλα τα προβλήματα όμως, η UBS θεωρεί ότι μεσοπρόθεσμα η ελληνική κυβέρνηση θα καταφέρει να συρρικνώσει το έλλειμμα κάτω από το 3% έως το 2014, ενώ και το ποσοστό του χρέους προς το ΑΕΠ, θα αρχίσει να μειώνεται μετά την κορύφωση του στο 158% το 2012 και το 2013.
Σε κάθε περίπτωση η αναδιάρθρωση χρέους δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είναι μία μακρά και επίπονη διαδικασία η οποία θα περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
1)Συνήθως υπάρχει κάποια προετοιμασία που απαιτείται μεταξύ της ανακοίνωσης και
την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Αυτό είναι ο χρόνος που απαιτείται, για παράδειγμα, για τον προσδιορισμό των ομολογιούχων.
2)Όταν η αρχική αυτή φάση έχει ολοκληρωθεί, ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές. Αυτή είναι μια περίοδος όπου οι φήμες «οργιάζουν», σχετικά με τους όρους της διαπραγμάτευσης του χρέους. Σημειώνεται εδώ ότι συνήθως προσφέρονται δύο εναλλακτικές λύσεις (ή σε ορισμένες περιπτώσεις και τρεις, όπως στην περίπτωση της Αργεντινής), μεταξύ των οποίων οι πιστωτές επιλέγουν τι θα αποδεχτούν.
3)Η διαδικασία της ανταλλαγής ομολόγων ξεκινά. Αυτό συνήθως διαρκεί ένα μήνα. Για να ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση θα πρέπει να υπάρχει "απαρτία" - δηλαδή να είναι επαρκής ο αριθμός των επενδυτών που θα δεχτούν την προσφορά. Πριν γίνει αυτό υπάρχουν αναταράξεις στην αγορά.
4)Διαδικαστικές λεπτομέρειες, όπως η επικύρωση των πιστωτών.
Σημειώνεται εδώ ότι δεν έχει υπάρξει παρόμοιο παράδειγμα στην ευρωζώνη για τη διευθέτηση των κατόχων CDS.
Πιθανά Σενάρια Αναδιάρθρωσης
1)Το πρώτο σενάριο περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του 3ετούς προγράμματος δανεισμού του ΔΝΤ/ΕΕ, αλλά η Ελλάδα δεν καταφέρνει να θέσει σε βιώσιμη τροχιά το χρέος και τα δημοσιονομικά της.
Ακολουθεί επιμήκυνση του προγράμματος αποπληρωμής του δανείου στα 5 έτη (όπως έγινε και στην περίπτωση της Τουρκίας), δίνοντας το χρόνο στην Ελλάδα να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της προσαρμογής και σταδιακά να επιστρέψει στις αγορές.
Σ’ αυτήν την περίπτωση η UBS θεωρεί ότι θα είναι λάθος μία πιθανή κήρυξη χρεοκοπίας από την Ελλάδα, ιδιαίτερα μάλιστα υπό την προοπτική να αλλάξει η δομή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και να ξεκινήσει εκ νέου στήριξη της χώρας με διάφορους τρόπους αγοράς των ομολόγων της.
2)Το δεύτερο σενάριο υποδεικνύει τη μη ολοκλήρωση του 3ετούς σχεδίου του ΔΝΤ. Αυτό θα σημαίνει ότι οι ηγέτες στην Ευρώπη έχουν αποφασίσει ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο το EFSF θα παρεμβαίνει ώστε να εξυπηρετεί τις δανειακές ανάγκες της κάθε χώρας της ευρωζώνης.
3)Το τρίτο σενάριο, το οποίο και θεωρεί και το καλύτερο η UBS, περιλαμβάνει τη σύνθεση των δύο παραπάνω σεναρίων. Αυτό το σενάριο θα ξεκινήσει με την αναδιάρθρωση των δανείων που έλαβε η Ελλάδα από το ΔΝΤ, επιμηκύνοντας παράλληλα και το χρόνο αποπληρωμής του δανείου των 110 δις. ευρώ.
Goldman Sachs: Δεν επιτρέπεται να χρεοκοπήσει η Ελλάδα - Να αναδιαρθρώσει το χρέος της
Αναγκαστικά η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της, αναφέρει ο πρόεδρος της Goldman Sachs Γερμανίας Αλεξάντερ Ντιμπέλιους, επισημαίνοντας ότι οι κίνδυνοι μίας πιθανής πτώχευσης είναι εξαιρετικά μεγάλοι.
Μολονότι η χώρα αποτελεί μόλις το 2% της ευρωπαϊκής οικονομίας, η Ελλάδα έχει καταστεί σύμβολο της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, συνεχίζει ο Ντιμπέλιους στην εφημερίδα Bild, και δεν επιτρέπεται να οδηγήσει στην αποτυχία ενός μεγάλου νομισματικού συστήματος. Εκτιμά επίσης ότι είναι απαραίτητο «ένα μείγμα βοήθειας, πειθαρχίας και πίεσης προκειμένου η Ελλάδα να επιστρέψει στην οδό της αρετής».
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Γερμανία συνεχίζει μέχρι και σήμερα να ωφελείται από το ευρώ πολύ περισσότερο από όσο κοστίζει η κρίση. Τα πλεονεκτήματα για αυτήν είναι τεράστια και η Γερμανία σήμερα να είναι τόσο ισχυρή ώστε θεωρητικά να μπορεί να αντέξει μόνη της την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους», καταλήγει.
Citigroup: Καθυστερούν οι πολιτικοί για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους
Καθυστερήσεις στην πολιτική απόφαση που θα δώσει το «πράσινο φως» για τη μείωση του ελληνικού χρέους εντοπίζει ο επικεφαλής αναλυτής της Citigroup, καθ. Βίλχελμ Μπούιτερ σε συνέντευξη του στην Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Ο Γερμανός οικονομολόγος επισημαίνει ότι πάνω από το ήμισυ του ελληνικού χρέους των 360 δισ. ευρώ βρίσκεται «εκτός συνόρων». Μεταξύ των πιστωτών βρίσκονται και «συστημικά σημαντικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες και ασφαλιστικά ταμεία άριστα δικτυωμένα πολιτικά». Η Ελλάδα χρειάζεται μείωση του χρέους της κατά το ήμισυ, αλλά καθυστερεί πολιτικά η απόφαση για την αναδιάρθρωση.
Ο κ. Μπούιτερ υπογραμμίζει ότι όλα τα μέτρα που προτείνονται για τον περιορισμό του χρέους Ελλάδας και Ιρλανδίας είναι χρήσιμα, όταν οδηγούν στην πραγματική μείωση του. Τάσσεται δε υπέρ της ενίσχυσης του Ταμείου «EFSF» με τα μέσα εκείνα που θα βοηθούσαν στην επαναγορά των ελληνικών ομολόγων.
| Πιστωτές της ελληνικής κυβέρνησης | |
| Σε δισ. ευρώ | |
| Ελληνοκυπριακές τράπεζες | 72 |
| Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα | 62 |
| Άλλες Τράπεζες | 11 |
| ΔΝΤ/ΕΕ | 30 |
| Γαλλικές Τράπεζες | 11 |
| Ελληνικά μη τραπεζικά ιδρύματα | 8 |
| Γερμανικές Τράπεζες | 8 |
| Βελγικές Τράπεζες | 5 |
| Βρετανικές Τράπεζες | 4 |
| Άλλες | 108 |
| Σύνολο | 319 |
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών