γράφει : Πέτρος Λεωτσάκος
Εφιαλτικές διαστάσεις προσλαμβάνουν οι προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου για την ύφεση της ελληνικής οικονομίας το 2012, η οποία όπως όλα δείχνουν θα ξεπεράσει το 7% του ΑΕΠ, που αποτελεί και τη δεύτερη χειρότερη επίδοση σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρώτο έρχεται το Σουδάν, το οποίο βουλιάζει σε ύφεση 9%, εξαιτίας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει με τα πετρελαϊκά αποθέματα.
Η Ελλάδα μπορεί να μην έχει κοινό σημείο κάμψης δραστηριότητας με το Σουδάν, όμως η ανάπτυξη της υπονομεύεται από δύο προγράμματα σκληρής λιτότητας και περικοπών που έχουν αδρανοποιήσει την παραγωγική δραστηριότητα της χώρα και έχουν οδηγήσει την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα.
Κόντρα στην κάθετη πτώση της κατανάλωσης κινούνται είναι οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρουσιάζουν παράδοξη ανθεκτικότητα.
Η Ελλάδα έχει να δει θετικό πρόσημο στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ της από το δεύτερο τρίμηνο του 2008 και όπως φαίνεται ούτε το 2013, αφού το αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο προβλέπει ύφεση 1- 1,5% του ΑΕΠ για το 2013.
Δεν αποκλείεται ωστόσο η ύφεση του χρόνου να είναι πολύ μεγαλύτερη αφού στο υπουργείο Οικονομικών δεν μπορούν να προσδιορίσουν την επίπτωση που θα έχουν στον ρυθμό επιβράδυνσης της ελληνικής οικονομίας τα μέτρα των 11,5 δις. ευρώ ή 5,5% του ΑΕΠ που έχει ζητήσει η Τρόικα για την διετία 2013 – 2014. Και τα οποία επιμερίζονται σε 7 δις. ευρώ για το 2013 και 4 δις. ευρώ για το 2014.
Για τα ελληνικά νοικοκυριά βαθύτερη ύφεση σημαίνει μεγαλύτερη ανεργία και μικρότεροι μισθοί προκειμένου να καλυφθεί η απώλεια των φορολογικών εσόδων και οι μεγαλύτερες δαπάνες για τον προϋπολογισμό που συνεπάγονται από μία τέτοια περίπτωση.
Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών θεωρούν σχεδόν σίγουρο ότι οι εκπρόσωποι της Τρόικας θα θέσουν θέμα νέων συμπληρωματικών μέτρων για το 2012 για να διασφαλιστούν οι στόχοι του δεύτερου Μνημονίου και να περιοριστούν οι αποκλίσεις εσόδων στον φετινό προϋπολογισμό.
Η τεχνική αντιπροσωπεία της Τρόικας από τις προβολές που έκανε στα έσοδα εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός θα παρουσιάσει στο τέλος του χρόνου υστέρηση τουλάχιστον 2 δις. ευρώ στις εισπράξεις, στέλνοντας έτσι πολύ νωρίς προειδοποιητικά μηνύματα για πρόσθετα μέτρα στους επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών.
Έτσι στα μέτρα των 11,5 δις. ευρώ θα πρέπει να προστεθούν και οι απώλειες εσόδων από την ύφεση κάτι που σημαίνει ότι οι παρεμβάσεις που θα προβλέπει τελικά το αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο για την επόμενη διετία θα είναι πολύ μεγαλύτερες.
Μέχρι τις 20 Αυγούστου τα ταμειακά διαθέσιμα
Στο «γκρίζο» περιβάλλον της πραγματικής οικονομίας πρόβλημα θα έχει και το κράτος και με την επάρκεια των ταμειακών διαθεσίμων του Δημοσίου που συνδέεται άμεσα με αυτή την κατάσταση.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι δανειστές σκοπεύουν να ανάψουν το «πράσινο φως» για την εκταμίευση της μεγάλης δόσης των 31 δις. ευρώ όχι νωρίτερα από τον Σεπτέμβριο. Συνεπώς, το προσεχές διάστημα η χώρα μας θα πρέπει να ρίξει το βάρος της όχι μόνο στην έκβαση των κρίσιμων διαπραγματεύσεων με την Τρόικα αλλά και στην εξεύρεση τρόπων ώστε τα χρήματα που διαθέτει στα ταμεία της να επαρκέσουν για τις βασικές, τουλάχιστον, ανάγκες της ,μέχρι να ξανανοίξουν οι στρόφιγγες της δανειοδότησης από τους εταίρους μας.
Οι υπολογισμοί των στελεχών του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ότι, υπό τις σημερινές συνθήκες, το κράτος έχει διασφαλίσει την καταβολή μισθών και συντάξεων και την κάλυψη άλλων υποχρεώσεων άμεσης προτεραιότητας για τις επόμενες 40 ημέρες, δηλαδή μέχρι τις 20-25 Αυγούστου.
Τι θα συμβεί στις 20 Αυγούστου;
Υπενθυμίζεται ότι η υπηρεσιακή κυβέρνηση υπολόγιζε ότι τα ταμειακά διαθέσιμα θα αντέξουν περίπου ένα μήνα λιγότερο, αλλά η νέα κυβέρνηση κατάφερε να κερδίσει χρόνο με τρεις τρόπους:
1. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξασφαλίστηκε η έγκριση της τρόικας, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί το «μαξιλαράκι» του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Έτσι, το Ελληνικό Δημόσιο θα δανειστεί προσωρινά 3 δισ. ευρώ από τα κεφάλαια του ΤΧΣ.
Ωστόσο το ΤΧΣ δεν επιβεβαιώνει την πληροφορία αυτή.
2. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) αποδέσμευσε στα τέλη Ιουνίου το υπολειπόμενο 1 δισ. ευρώ από τη δόση του Μαΐου. Αντί να δοθούν από το ποσό αυτό εφάπαξ 900 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον νέο μηχανισμό στήριξης (ESM), συμφωνήθηκε η εν λόγω υποχρέωση να εξοφληθεί σε δύο ισόποσες δόσεις των 450 εκατ. ευρώ, με πρώτη τον Ιούλιο και δεύτερη τον Οκτώβριο. Έτσι, τα ταμειακά διαθέσιμα τονώθηκαν με 550 εκατ. ευρώ αντί για μόλις 100 εκατ. ευρώ.
3. Το Ελληνικό Δημόσιο συνέχισε να αντλεί ρευστότητα μέσω εντόκων γραμματίων, ενώ εξετάζεται η πιθανότητα να προχωρήσει τον ερχόμενο μηνα σε περισσότερες εκδόσεις, πέραν των προγραμματισμένων.
Παράγοντας που θα καθορίσει την εξέλιξη των πραγμάτων από τον Αύγουστο και μετά σε μεγάλο βαθμό είναι η πορεία των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος και την υπόλοιπη καταιγίδα των εκκαθαριστικών σημειωμάτων ( εισφορά αλληλεγγύης, ΦΑΠ 2010 και 2011 κ.λπ.
Επίσης «ανάσες» λαμβάνει ο προϋπολογισμός και από την πλευρά των δαπανών για τόκους που μετά το «κούρεμα» του χρέους εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν φέτος κοντά στα 12,2 δισ. ευρώ έναντι πρόβλεψης 13,050 δις. ευρώ στον αναθεωρημένο προϋπολογισμό. Ο περιορισμός των δαπανών για τόκους αναμένεται να έχει θετική επίπτωση στο έλλειμμα, το οποίο οδεύει προς το 6,8% του ΑΕΠ φέτος.
Εκτός από τις κύριες εσωτερικές του υποχρεώσεις, το κράτος θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπο με την υποχρέωση αποπληρωμής ομολόγων στα τέλη του καλοκαιριού. Η αυλαία των επικείμενων ωριμάνσεων ελληνικών τίτλων ανοίγει στις 20 Αυγούστου, οπότε λήγουν 2 ομόλογα ύψους 3,2 δισ. ευρώ τα οποία βρίσκονται στην Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) κατά βάση και μικρό μέρος στην ΕΤΕπ και πρέπει να πληρωθούν στο άρτιο.
Το παρήγορο είναι πως η εκκρεμότητα αυτή δεν αναμένεται να δημιουργήσει εντέλει προβλήματα στη χώρα μας. Ο επικεφαλής του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ διαβεβαίωσε τα ξημερώματα της περασμένης Τρίτης, αμέσως μετά τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, ότι «δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τις υποχρεώσεις της Ελλάδας». Πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις αναφέρουν ότι οι πιθανές λύσεις είναι δύο: είτε να μετακυληθεί κατά ένα μήνα η εξόφληση του ομολόγου (η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να δώσει περίοδο χάριτος 30 ημερών) είτε να το αποπληρώσει η τρόικα, αποδεσμεύοντας το αντίστοιχο ποσό από την επόμενη δόση.
Η δόση αυτή ανέρχεται συνολικά στα 31,5 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των 25 δισ. ευρώ που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Το υπόλοιπο ποσό κατανέμεται ως εξής: 2,4 δισ. ευρώ εκκρεμούν –λόγω εκλογών– από τη δόση του Ιουνίου και 4,1 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στην προγραμματισμένη δόση του Αυγούστου.
Μ. Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Κόντρα στην κάθετη πτώση της κατανάλωσης κινούνται είναι οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρουσιάζουν παράδοξη ανθεκτικότητα.
Η Ελλάδα έχει να δει θετικό πρόσημο στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ της από το δεύτερο τρίμηνο του 2008 και όπως φαίνεται ούτε το 2013, αφού το αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο προβλέπει ύφεση 1- 1,5% του ΑΕΠ για το 2013.
Δεν αποκλείεται ωστόσο η ύφεση του χρόνου να είναι πολύ μεγαλύτερη αφού στο υπουργείο Οικονομικών δεν μπορούν να προσδιορίσουν την επίπτωση που θα έχουν στον ρυθμό επιβράδυνσης της ελληνικής οικονομίας τα μέτρα των 11,5 δις. ευρώ ή 5,5% του ΑΕΠ που έχει ζητήσει η Τρόικα για την διετία 2013 – 2014. Και τα οποία επιμερίζονται σε 7 δις. ευρώ για το 2013 και 4 δις. ευρώ για το 2014.
Για τα ελληνικά νοικοκυριά βαθύτερη ύφεση σημαίνει μεγαλύτερη ανεργία και μικρότεροι μισθοί προκειμένου να καλυφθεί η απώλεια των φορολογικών εσόδων και οι μεγαλύτερες δαπάνες για τον προϋπολογισμό που συνεπάγονται από μία τέτοια περίπτωση.
Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών θεωρούν σχεδόν σίγουρο ότι οι εκπρόσωποι της Τρόικας θα θέσουν θέμα νέων συμπληρωματικών μέτρων για το 2012 για να διασφαλιστούν οι στόχοι του δεύτερου Μνημονίου και να περιοριστούν οι αποκλίσεις εσόδων στον φετινό προϋπολογισμό.
Η τεχνική αντιπροσωπεία της Τρόικας από τις προβολές που έκανε στα έσοδα εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός θα παρουσιάσει στο τέλος του χρόνου υστέρηση τουλάχιστον 2 δις. ευρώ στις εισπράξεις, στέλνοντας έτσι πολύ νωρίς προειδοποιητικά μηνύματα για πρόσθετα μέτρα στους επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών.
Έτσι στα μέτρα των 11,5 δις. ευρώ θα πρέπει να προστεθούν και οι απώλειες εσόδων από την ύφεση κάτι που σημαίνει ότι οι παρεμβάσεις που θα προβλέπει τελικά το αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο για την επόμενη διετία θα είναι πολύ μεγαλύτερες.
Μέχρι τις 20 Αυγούστου τα ταμειακά διαθέσιμα
Στο «γκρίζο» περιβάλλον της πραγματικής οικονομίας πρόβλημα θα έχει και το κράτος και με την επάρκεια των ταμειακών διαθεσίμων του Δημοσίου που συνδέεται άμεσα με αυτή την κατάσταση.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι δανειστές σκοπεύουν να ανάψουν το «πράσινο φως» για την εκταμίευση της μεγάλης δόσης των 31 δις. ευρώ όχι νωρίτερα από τον Σεπτέμβριο. Συνεπώς, το προσεχές διάστημα η χώρα μας θα πρέπει να ρίξει το βάρος της όχι μόνο στην έκβαση των κρίσιμων διαπραγματεύσεων με την Τρόικα αλλά και στην εξεύρεση τρόπων ώστε τα χρήματα που διαθέτει στα ταμεία της να επαρκέσουν για τις βασικές, τουλάχιστον, ανάγκες της ,μέχρι να ξανανοίξουν οι στρόφιγγες της δανειοδότησης από τους εταίρους μας.
Οι υπολογισμοί των στελεχών του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ότι, υπό τις σημερινές συνθήκες, το κράτος έχει διασφαλίσει την καταβολή μισθών και συντάξεων και την κάλυψη άλλων υποχρεώσεων άμεσης προτεραιότητας για τις επόμενες 40 ημέρες, δηλαδή μέχρι τις 20-25 Αυγούστου.
Τι θα συμβεί στις 20 Αυγούστου;
Υπενθυμίζεται ότι η υπηρεσιακή κυβέρνηση υπολόγιζε ότι τα ταμειακά διαθέσιμα θα αντέξουν περίπου ένα μήνα λιγότερο, αλλά η νέα κυβέρνηση κατάφερε να κερδίσει χρόνο με τρεις τρόπους:
1. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξασφαλίστηκε η έγκριση της τρόικας, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί το «μαξιλαράκι» του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Έτσι, το Ελληνικό Δημόσιο θα δανειστεί προσωρινά 3 δισ. ευρώ από τα κεφάλαια του ΤΧΣ.
Ωστόσο το ΤΧΣ δεν επιβεβαιώνει την πληροφορία αυτή.
2. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) αποδέσμευσε στα τέλη Ιουνίου το υπολειπόμενο 1 δισ. ευρώ από τη δόση του Μαΐου. Αντί να δοθούν από το ποσό αυτό εφάπαξ 900 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον νέο μηχανισμό στήριξης (ESM), συμφωνήθηκε η εν λόγω υποχρέωση να εξοφληθεί σε δύο ισόποσες δόσεις των 450 εκατ. ευρώ, με πρώτη τον Ιούλιο και δεύτερη τον Οκτώβριο. Έτσι, τα ταμειακά διαθέσιμα τονώθηκαν με 550 εκατ. ευρώ αντί για μόλις 100 εκατ. ευρώ.
3. Το Ελληνικό Δημόσιο συνέχισε να αντλεί ρευστότητα μέσω εντόκων γραμματίων, ενώ εξετάζεται η πιθανότητα να προχωρήσει τον ερχόμενο μηνα σε περισσότερες εκδόσεις, πέραν των προγραμματισμένων.
Παράγοντας που θα καθορίσει την εξέλιξη των πραγμάτων από τον Αύγουστο και μετά σε μεγάλο βαθμό είναι η πορεία των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος και την υπόλοιπη καταιγίδα των εκκαθαριστικών σημειωμάτων ( εισφορά αλληλεγγύης, ΦΑΠ 2010 και 2011 κ.λπ.
Επίσης «ανάσες» λαμβάνει ο προϋπολογισμός και από την πλευρά των δαπανών για τόκους που μετά το «κούρεμα» του χρέους εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν φέτος κοντά στα 12,2 δισ. ευρώ έναντι πρόβλεψης 13,050 δις. ευρώ στον αναθεωρημένο προϋπολογισμό. Ο περιορισμός των δαπανών για τόκους αναμένεται να έχει θετική επίπτωση στο έλλειμμα, το οποίο οδεύει προς το 6,8% του ΑΕΠ φέτος.
Εκτός από τις κύριες εσωτερικές του υποχρεώσεις, το κράτος θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπο με την υποχρέωση αποπληρωμής ομολόγων στα τέλη του καλοκαιριού. Η αυλαία των επικείμενων ωριμάνσεων ελληνικών τίτλων ανοίγει στις 20 Αυγούστου, οπότε λήγουν 2 ομόλογα ύψους 3,2 δισ. ευρώ τα οποία βρίσκονται στην Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) κατά βάση και μικρό μέρος στην ΕΤΕπ και πρέπει να πληρωθούν στο άρτιο.
Το παρήγορο είναι πως η εκκρεμότητα αυτή δεν αναμένεται να δημιουργήσει εντέλει προβλήματα στη χώρα μας. Ο επικεφαλής του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ διαβεβαίωσε τα ξημερώματα της περασμένης Τρίτης, αμέσως μετά τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, ότι «δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τις υποχρεώσεις της Ελλάδας». Πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις αναφέρουν ότι οι πιθανές λύσεις είναι δύο: είτε να μετακυληθεί κατά ένα μήνα η εξόφληση του ομολόγου (η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να δώσει περίοδο χάριτος 30 ημερών) είτε να το αποπληρώσει η τρόικα, αποδεσμεύοντας το αντίστοιχο ποσό από την επόμενη δόση.
Η δόση αυτή ανέρχεται συνολικά στα 31,5 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των 25 δισ. ευρώ που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Το υπόλοιπο ποσό κατανέμεται ως εξής: 2,4 δισ. ευρώ εκκρεμούν –λόγω εκλογών– από τη δόση του Ιουνίου και 4,1 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στην προγραμματισμένη δόση του Αυγούστου.
Μ. Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών