Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (Gross national product)

Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι η συνολική αξία των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται κατά τη διάρκεια ενός έτους, από συντελεστές παραγωγής που ανήκουν σε μόνιμους κατοίκους μιας χώρας, ανεξάρτητα από τη χώρα όπου βρίσκονται οι συντελεστές παραγωγής.

Το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν αποτελεί δηλαδή δείκτη της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας μιας χώρας.

Διαφέρει από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν γιατί δεν συμπεριλαμβάνει το εισόδημα που απέκτησαν αλλοδαπές επιχειρήσεις εντός της χώρας.

• Υπολογισμός ΑΕΠ

Το εθνικό προϊόν ταυτίζεται με το εθνικό εισόδημα (αν αφαιρεθούν οι καθαροί έμμεσοι φόροι) και προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους αμοιβών των συντελεστών παραγωγής για τη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία.

Το ΑΕΠ υπολογίζεται με τρεις εναλλακτικούς τρόπους όπως οι λογαριασμοί εθνικού εισοδήματος:

1. Μέθοδος δαπάνης, όπου το ΑΕΠ υπολογίζεται αθροίζοντας τις αξίες όλων των νεοπαραχθέντων τελικών αγαθών και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια του έτους. Το άθροισμα αυτό ονομάζεται Εθνικό Προϊόν.

2. Εισοδηματική μέθοδος, όπου το ΑΕΠ υπολογίζεται αθροίζοντας τις αμοιβές (εισοδήματα) των συντελεστών που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή του προϊόντος. Το άθροισμα αυτό ονομάζεται Εθνικό Εισόδημα.

3. Μέθοδος παραγωγής, όπου αθροίζονται οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους για την απόκτηση όλων των νεοπαραχθέντων τελικών αγαθών και υπηρεσιών. Το άθροισμα αυτό ονομάζεται Εθνική Δαπάνη.

Εθνικό Προϊόν = Εθνικό Εισόδημα = Εθνική Δαπάνη

• Μη μετρήσιμα αγαθά / υπηρεσίες

1) Υπάρχουν αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται στην οικονομία, αλλά επειδή δεν εμφανίζονται στην αγορά και δεν γίνονται αντικείμενα αγοραπωλησίας, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί και να υπολογιστεί η αξία τους στο εθνικό ή εγχώριο εισόδημα.

• Υπηρεσίες νοικοκυριών: (βάψιμο σπιτιού, επιδιορθώσεις)
• Ιδιοκατανάλωση: (τα αγαθά που παράγονται και καταναλώνονται από τους ίδιους)
• Τεκμαρτά ενοίκια: (ιδιοκατοίκηση)
• Οι αμοιβές των εργαζομένων σε είδος αντί σε χρήμα (δεν δηλώνονται)

2) Αγαθά και υπηρεσίες για τα οποία παρατηρούνται διπλοί υπολογισμοί, λάθη και παραλήψεις.

• Δυσκολίες διάκρισης των αγαθών σε τελικά και ενδιάμεσα (διπλός υπολογισμός).
• Η αποφυγή δήλωσης του πραγματικού εισοδήματος στις εισοδηματικές αρχές, φοροδιαφυγή (παράληψη).
• Δήλωση αγαθών που δεν προέρχονται από την τρέχουσα παραγωγική δραστηριότητα (κληρονομιές, δωρεές) (λάθος).
• Η καταχώρηση των εταιρικών κερδών πριν και μετά την κατανομή τους (διπλός υπολογισμός).
• Η αποφυγή δήλωσης επαγγέλματος από δεύτερη εργασία (παράληψη)

• 3) Τεχνικές δυσκολίες.

Δυσκολίες κατά τον υπολογισμό των αποσβέσεων όπως π.χ. αεροδρόμια, λιμάνια, υδατοφράκτες, δρόμοι, κλπ γιατί είναι δύσκολο να υπολογιστεί η διάρκεια ζωής τους.