Νέοι στόχοι τα πυρηνικά εργοστάσια στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας;

Παρά τους συγκλονιστικούς κινδύνους που έχουν δημιουργήσει οι ρωσικές δυνάμεις από την κατάληψη και τον βομβαρδισμό των αντιδραστήρων πυρηνικής ενέργειας στην Ουκρανία, η ώθηση για συνέχιση της πώλησης πυρηνικών αντιδραστήρων, ακόμη και σε εμπόλεμες ζώνες, συνεχίζεται, σχολιάζει σε άρθρο συντάκτης του ιστότοπου Energy Intelligence.
Το Bulletin of Atomic Scientists τον Ιανουάριο, ανέφερε την απειλή της Ρωσίας για χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, την κατάληψη του πυρηνικού σταθμού της Zaporizhzhia «παραβιάζοντας τα διεθνή πρωτόκολλα και τον κίνδυνο εκτεταμένης έκλυσης ραδιενεργών υλικών» και την υπονόμευση των προσπαθειών αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Αλλά η παγκόσμια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για νέα πυρηνικά, κυρίως μεταξύ αρκετών από τους γείτονες της Ουκρανίας, αλλά και μεταξύ των χωρών της Ασίας και της Αφρικής, μας φέρνει όλους σε ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα.
Η εισβολή και η κατάληψη του πυρηνικού σταθμού Zaporizhzhia με έξι αντιδραστήρες από τη Ρωσία στις 4 Μαρτίου 2022, δεν ήταν η πρώτη φορά που ένας λειτουργικός πυρηνικός σταθμός δέχτηκε στρατιωτική επίθεση, ούτε είναι κάτι απρόβλεπτο. Από το 1980, η Μέση Ανατολή έχει δει περίπου 13 επιθέσεις σε αντιδραστήρες (στο Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και το Ισραήλ), σύμφωνα με μια παρουσίαση του Ιουλίου από τον Henry Sokolski στο Εθνικό Εργαστήριο του Λος Άλαμος. Ευτυχώς, αυτές οι επιθέσεις με εναέριους βομβαρδισμούς ή πυραυλικά χτυπήματα είτε απέτυχαν είτε απέφυγαν μαζικές εκπομπές ακτινοβολίας επειδή οι αντιδραστήρες ήταν κυρίως μικροί ή δεν λειτουργούσαν. Μόνο ένας, ο ερευνητικός αντιδραστήρας Tuwaitha του Ιράκ, λειτουργούσε στην πραγματικότητα όταν τον έπληξαν οι ΗΠΑ το 1991. Και, σε αντίθεση με την κατάσταση της Ουκρανίας, κανένας από τους αντιδραστήρες που δέχθηκαν επίθεση στη Μέση Ανατολή δεν ήταν μεγάλης κλίμακας εμπορικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ή βρίσκονταν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές όπως η Zaporizhzhia. Σε όλες αυτές τις επιθέσεις, ο στόχος, είτε των ΗΠΑ, είτε του Ισραήλ, του Ιράν ή του Ιράκ, ήταν να καταστρέψει μια εγκατάσταση που θεωρούνταν αναπόσπαστο μέρος ενός μυστικού προγράμματος πυρηνικών όπλων.
Η χερσαία εισβολή και κατοχή της Ζαπορίζια από τη Ρωσία, αντίθετα, καταδεικνύει γιατί τα εμπορικά εργοστάσια μπορεί να γίνουν στόχοι σε μελλοντικούς πολέμους. Η Ρωσία χρησιμοποίησε το εργοστάσιο για να θωρακίσει ρωσικά στρατεύματα και στρατιωτικό προσωπικό και εξοπλισμό, να αποκτήσει τον έλεγχο του ενεργειακού συστήματος της Ουκρανίας και να παράσχει έναν μοχλό κατά της ευρωπαϊκής επέμβασης μέσω της απειλής μόλυνσης από ραδιενέργεια, σύμφωνα με έγγραφο του Royal United Services Institute for Defense and Security.

Ευρύτερες απειλές

Ωστόσο, η ιδέα της χρήσης πυρηνικών σταθμών ως πιόνια στον πόλεμο δεν αφορά μόνο στη Ρωσία. Στην Ασία, η Βόρεια Κορέα έχει προτείνει την τελευταία δεκαετία ότι οι πυρηνικοί σταθμοί τόσο στη Νότια Κορέα όσο και στην Ιαπωνία θα μπορούσαν να είναι στόχοι για χτυπήματα. Παρόμοιες προτάσεις ή υποτιθέμενες απειλές έχουν αναφερθεί τόσο από την Ταϊβάν όσο και από την Κίνα, η μια εναντίον της άλλης. Ένα πολεμικό εγχειρίδιο των ΗΠΑ επιτρέπει στην πραγματικότητα επιθέσεις σε πυρηνικά εργοστάσια εάν εξυπηρετούν στρατιωτικούς στόχους, υπογραμμίζεται.
Αλλά η επίθεση σε πυρηνικά εργοστάσια αγνοεί εντελώς τη Σύμβαση της Γενεύης του 1949 και τα πρωτόκολλα σε αυτήν τη σύμβαση που προστέθηκαν το 1977. Αυτά τα πρωτόκολλα, που υπογράφηκαν και επικυρώθηκαν από 174 χώρες, ενίσχυσαν τους κανόνες σχετικά με τις στρατιωτικές συγκρούσεις και αποθάρρυναν στρατιωτικές ενέργειες κατά των πυρηνικών σταθμών. Η θεμελιώδης ιδέα ήταν να γίνει διάκριση μεταξύ μαχητών και μη -συμπεριλαμβανομένων τόσο των ανθρώπων όσο και των εγκαταστάσεων- και η αποτροπή τυχόν επιθέσεων που θα προκαλούσαν εκτεταμένη βλάβη στους αμάχους. Οι ΗΠΑ, μαζί με το Ιράν και το Πακιστάν, υπέγραψαν, αλλά δεν επικύρωσαν τα πρωτόκολλα, και άλλες 20 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και του Ισραήλ, δεν έκαναν τίποτα. Το 2019, η Ρωσία αποχώρησε από το Πρωτόκολλο Ι της σύμβασης σχετικά με την προστασία των θυμάτων διεθνών ένοπλων συγκρούσεων.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι, ενώ ορισμένα χαρακτηριστικά των υπαρχόντων σταθμών μπορεί να μετριάσουν μια επίθεση, οι πυρηνικοί σταθμοί δεν έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν μια σκόπιμη στρατιωτική επίθεση που χορηγείται από το κράτος. Οι κανόνες πυρηνικής ασφάλειας έχουν δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση πιθανών ατυχημάτων ή τρομοκρατικών απειλών, αλλά δεν εξετάζουν τον τρόπο πρόληψης ή αντίδρασης σε πλήρεις στρατιωτικές επιθέσεις.

Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ προετοιμάστηκε για επίθεση

Η προσδοκία μιας τέτοιας επίθεσης στην Ουκρανία ώθησε το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ να αρχίσει να προετοιμάζεται για μία ή περισσότερες, πιθανότατα πριν καν ξεκινήσει η εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Μια ξεχωριστή ομάδα DOE και διυπηρεσιακή ομάδα εργάστηκε για τη δημιουργία προφίλ ολόκληρου του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, το οποίο βρισκόταν στη διαδικασία μετάβασης στο δίκτυο της ΕΕ όταν Ρώσοι στρατιώτες πέρασαν τα σύνορα και βάδισαν προς το Τσερνομπίλ. Αυτές οι ομάδες συνεργάστηκαν αποκλειστικά με Ουκρανούς αξιωματούχους, παραμερίζοντας τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), όπου η Ρωσία είναι εξέχον μέλος.
Εν τω μεταξύ, ο ΔΟΑΕ διαμόρφωσε γρήγορα επτά «απαραίτητους πυλώνες» για ασφάλεια σε περίπτωση μελλοντικών επιθέσεων και χρησιμοποίησε τις νέες κατευθυντήριες γραμμές για να προσπαθήσει να πιέσει τη Ρωσία για καλύτερη συμπεριφορά ενώ κατείχε το τεράστιο εργοστάσιο στον ποταμό Ντνίπρο.

Κλειστά μάτια

Καθώς οι κυβερνήσεις και η βιομηχανία συνεχίζουν την απρόσκοπτη πρόοδό τους στην παραβίαση της κλιματικής αλλαγής με την υπόσχεση για «καθαρή, ασφαλή» πυρηνική ενέργεια, κλείνουν εύκολα τα μάτια τους σε αυτό το ζήτημα.
Η ώθηση των ΗΠΑ για νέες πυρηνικές επιχειρήσεις σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, μαζί με ανταγωνιστές και ενίοτε συνεργάτες στον Καναδά, τη Γαλλία και τη Νότια Κορέα, αγνοεί εντελώς τους εγγενείς κινδύνους, δεδομένου ότι αυτές οι χώρες είναι ήδη γεμάτες πυρηνική ενέργεια.

www.bankingnews.gr