Ένας προσεκτικός παρατηρητής οπωσδήποτε θα προσέξει πως η αιχμή του δόρατος στην επίθεση εναντίον του ομίλου Facebook σχηματίζεται από επιχειρήσεις του χώρου των κλασσικών ΜΜΕ και ραδιοτηλεοπτικά μέσα που φροντίζουν να μεταμορφώσουν σε σκάνδαλο πρώτου μεγέθους μία υπόθεση που κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει κανένα νομικό έρεισμα
Μετά τα μέσα Μαρτίου εκδηλώνεται στον διεθνή χρηματιστηριακό χώρο με επίκεντρο την αγορά της Νέας Υόρκης, μία πρωτοφανής επίθεση εναντίον του ομίλου FACEBOOK, χωρίς να υφίσταται ή έστω να διαφαίνεται κάποιος χρηματοοικονομικής υφής κίνδυνος για τον όμιλο.
Αντίθετα η κατά κόρον προβαλλόμενη αιτιολογία για τις πρωτοφανείς ρευστοποιήσεις εστιάζεται στην αποκάλυψη του σκανδάλου διαρροής δεδομένων, με συνέπεια η κεφαλαιοποίηση του ομίλου να υποχωρήσει θεαματικά από τα $536,7 δισεκατομμύρια στις 15 Μαρτίου στα $492,1 δισεκατομμύρια μία εβδομάδα αργότερα, με απώλειες ανώτερες του 9%, ενώ σε σχέση με το υψηλό της 31ης Ιανουαρίου των $542,9 δισεκατομμυρίων οι απώλειες υπερβαίνουν το 10%. Ήδη ο κινεζικών συμφερόντων όμιλος TENCENT που ελέγχει το κινεζικό ομώνυμο ψηφιακό μέσο πωλήσεων και κοινωνικής δικτύωσης μέσω ανταλλαγής ψηφιακών μηνυμάτων, εμφανίζει μία κεφαλαιοποίηση μεγαλύτερη κατά σχεδόν $75 δισεκατομμύρια από την αντίστοιχη του ομίλου FACEBOOK.
Καταγγελίες και Σφάλματα
Με αιχμή τις μεγάλης διεθνούς κυκλοφορίας εφημερίδες New York Times των ΗΠΑ και Observer (ελέγχεται από την The Guardian) στην Βρεταννία, ο όμιλος καταγγέλλεται στις 19 Μαρτίου πως συγκεντρώνει και παρακρατά μεταδεδομένα (metadata) που αφορούν 50 εκατομμύρια χρήστες του συγκεκριμμένου μέσου κοινωνικής δικτύωσης χωρίς την έγκρισή τους, τα οποία αξιοποιούνται για να ενισχύσουν τις κινήσεις της προεκλογικής εκστρατείας του τότε υποψηφίου για τον Λευκό Οίκο Donald J. Trump.
Ο όμιλος γνωρίζει δύο ημέρες ενωρίτερα το περιεχόμενο των επικείμενων δημοσιεύσεων στις δύο εφημερίδες και σπεύδει να κοινοποιήσει αμέσως στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) για να προηγηθεί των δημοσιευμάτων, μία νομικής υφής ανακοίνωση με έμμεσες απειλές αγωγών, με την οποία υποστηρίζει πως η αποκαλούμενη διαρροή, δεν αποτελεί με κανένα τρόπο παραβίαση των βάσεων δεδομένων του και μάλιστα στις 16 Μαρτίου με μία λακωνική ανακοίνωση (blog post) στο επίσημο ιστολόγιο επικοινωνίας του, ανακοινώνει τους λόγους για τους οποίους διακόπτει την παρουσίαση της εταιρείας επικοινωνιακών και διαφημιστικών εκστρατειών CAMBRIDGE ANALYTICA από τον επίσημο ιστότοπό του.
Δυστυχώς και οι δύο επικοινωνιακές κυρίως κινήσεις του ομίλου αποδεικνύονται σχεδόν αμέσως λανθασμένες, καθώς στην ανακοίνωσή του υποστηρίζει πως η CAMBRIDGE ANALYTICA δεν έχει διαγράψει τα μεταδεδομένα που έχει συγκεντρώσει από τις βάσεις δεδομένων της ως ώφειλε, προκαλώντας εύλογα ερωτήματα ως προς το πως η εταιρεία έχει συγκεντρώσει τα συγκεκριμμένα στοιχεία από το φηφιακό μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Επιπλέον με την κίνηση άμεσης διαγραφής της προώθησης της CAMBRIDGE ANALYTICA από τον επίσημο ιστότοπό του, δημιουργεί εντυπώσεις και υποψίες για την ύπαρξη κάποιας μορφής συνεργασίας με την συγκεκριμμένη εταιρεία, που τερματίζεται απότομα υπό την πίεση εξωγενών παραμέτρων. Κινούμενη μάλλον υπό το κράτος πανικού η διοίκηση του ομίλου καταλήγει σε δύο προληπτικά μέτρα, τα οποία όμως αντί να περιορίσουν την έκταση του επαπειλούμενου σάλου, πυροδοτούν μία άγρια σκανδαλολογία με πρώτη άμεση συνέπεια τον σοβαρό τραυματισμό της μετοχής του στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Οι ευνοημένοι από τις διαρροές Nigel Paul Farage και Donald J. Trump, με τον βασικό υποστηρικτή τους στην αριστερή πλευρά, τον δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία Robert Mercer (Observer)
Ο Καλοπροαίρετος (;) Πληροφοριοδότης
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις της Observer, σε βασική πηγή αναδεικνύεται ένας πρώην συνεργάτης της CAMBRIDGE ANALYTICA, ο Christopher Wylie, που συνεργάζεται με έναν ακαδημαϊκό από το Πανεπιστήμιο του Cambridge (πρόκειται για τον βοηθό καθηγητή στην έδρα ψυχολογίας του πανεπιστημίου, τον Dr. Aleksandr Kogan). Ο Wylie υποστηρίζει πως το Facebook αξιοποιείται από την εταιρεία ως ψηφιακός χώρος περισυλλογής δεδομένων, με σκοπό να σχεδιασθούν τα ψυχογραφήματα εκατομμυρίων χρηστών για να στοχοποιηθούν οι εσωτερικοί τους δαίμονες και τα ευάλωτα σημεία της προσωπικότητάς τους. Η επιχείρηση θα κοστίσει κατά τον πληροφοριοδότη $7 εκατομμύρια στην CAMBRIDGE ANALYTICA και θα αποτελέσει την βάση για την ανάπτυξη των εργασιών της στον τομέα των ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών προς την συγκεκριμμένη κατεύθυνση.
Ορισμένα έγγραφα του ομίλου FACEBOOK που επικαλείται η Observer και η ύπαρξή τους επιβεβαιώνεται από επίσημη δήλωση του ομίλου σε ανύπτο χρόνο, στοιχειοθετούν πως από τα τέλη του 2015 η διοίκησή του αντιλαμβάνεται να εξελίσσεται μία άνευ προηγουμένου κλίμακας επιχείρηση συλλογής στοιχείων από το μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Όμως προτιμά να λάβει μία σειρά περιορισμένων εσωτερικών μέτρων για να διαφυλάξει το απαραβίαστο των προσωπικών δεδομένων και δεν ενημερώνει τους χρήστες για τους κινδύνους παραβίασης, με συνέπεια να υποκλαπούν κατά την δήλωσή του, στοιχεία για 50 εκατομμύρια χρήστες, χωρίς πάντως να διευκρινίζει τότε την χώρα προέλευσής τους.
Ο Christopher Wylie, που συνεργάζεται με τον ακαδημαϊκό και βοηθό καθηγητή στην έδρα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge, Dr. Aleksandr Kogan, στην επιχείρηση περισυλλογής δεδομένων από το Facebook (The Guardian News)
Αποκαλύψεις
Ο Wylie που δηλώνει αυτοδίδακτος σχεδιαστής λογισμικού, αποκαλύπτει πως σε ηλικία μόλις 24 ετών, το 2014, κατά την διάρκεια της απασχόλησής με το διδακτορικό του στον Καναδά που αφορά την πρόβλεψη των τάσεων που πρόκειται να επικρατήσουν στην μόδα, συλλαμβάνει την ιδέα της σχεδίασης ενός ειδικού λογισμικού με δυνατότητα να συγκεντρώνει στοιχεία εκατομμυρίων χρηστών. Με βάση αυτά τα δεδομένα θεωρεί τότε πως είναι εφικτό να σχεδιασθούν αναλυτικές ψυχογραφικές και πολιτικές προσωπογραφίες, ώστε να δημιουργούνται στοχευμένα επικοινωνιακά πολιτικά μηνύματα, συμβατά με τα χαρακτηριστικά που προκύπτουν από τα ιδιαίτερα ψυχογραφικά τους στοιχεία.
Αυτή την εποχή προσλαμβάνεται από τον γνωστό Steve Bannon, τότε Διευθύνοντα Σύμβουλο του ψηφιακού ειδησεογραφικού μέσου Breitbart News και αντιπροέδρου του διοικητικού συμβουλίου της CAMBRIDGE ANALYTICA, εταιρικά σχήματα που ελέγχονται από τον επενδυτικό φορέα RENAISSANCE FUND, με Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο τον δισεκατομμυριούχο Robert Mercer. Με βάση την μελέτη και την διεξοδική ανάλυση του Wylie, ο Kogan σχεδιάζει μία ιδιαίτερα φιλική στον χρήστη ψηφιακή εφαρμογή με παιγνίδια προσωπικότητας που παραχωρεί για διαδικτυακή χρήση στον όμιλο FACEBOOK και ουσιαστικά αποτελεί φαινομενικά ένα ευχάριστο διάλειμμα αναψυχής, αλλά στην πραγματικότητα συγκεντρώνει χωρίς να το αντιλαμβάνεται ο χρήστης δεδομένα για περαιτέρω επεξεργασία και εξαγωγή μεταδεδομένων (metadata).
O Kogan με την νεοφυή του επιχείρηση GLOBAL SCIENCE RESEARCH-GSR, συνεργάζεται με τον όμιλο STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL που επίσης ελέγχεται από τον Robert Mercer και έχει επαφή σε επιχειρηματικό επίπεδο με την CAMBRIDGE ANALYTICA από την οποία κατά τον Wylie λαμβάνει αμοιβή $1 εκατομμυρίου για τις υπηρεσίες του. Από την πλευρά του ο πληροφοριοδότης ισχυρίζεται πως κατέχει αποδείξεις, τιμολόγια, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και νομικές επιστολές που στοιχειοθετούν ότι κατά το διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου του 2014, συγκεντρώνονται τα προσωπικά δεδομένα 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook. Ακόμα χειρότερα, δηλώνει πως κρατά και επιστολή της νομικής εταιρείας που συνεργάζεται με τον όμιλο, που αποκαλύπτει πως η CAMBRIDGE ANALYTICA έχει αποκτήσει παράνομα τα δεδομένα. Επιπλέον διαθέτει αντίγραφο μίας σύμβασης με ημερομηνία 4 Ιουνίου 2014, που επικυρώνει εμπορική συμφωνία μεταξύ του ομίλου STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL και της GLOBAL SCIENCE RESEARCH-GSR του Kogan. Ταυτόχρονα υποστηρίζει πως η CAMBRIDGE ANALYTICA είναι υπεύθυνη το 2016 για την διαρροή των μηνυμάτων του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Hillary Clinton προς τον ιστότοπο των μεγάλων αποκαλύψεων WikiLeaks.
Ο Steve Bannon που στρατολογεί τον Christopher Wylie ενθουσιασμένος από την ιδέα της δημιουργίας αναλυτικών ψυχογραφικών και πολιτικών προσωπογραφιών, ώστε να δημιουργούνται στοχευμένα επικοινωνιακά πολιτικά μηνύματα, συμβατά με τα χαρακτηριστικά που προκύπτουν από τα ιδιαίτερα ψυχογραφικά τους στοιχεία (Photo Tonny Gentile/Reuters)
Υποκλοπή (;)
Στις 19 Σεπτεμβρίου του 2016 όμως, δηλαδή για μία ακόμα φορά σε ανύποπτο χρόνο, στο γνωστό ξενοδοχείο Grand Hyatt της Νέας Υόρκης, παρουσιάζεται από το προεδρείο κατά την διάρκεια της διάσκεψης Concordia (μικρογραφία του διάσημου World Economic Forum), ο Διευθύνων Σύμβουλος της CAMBRIDGE ANALYTICA, Dr. Alexander Nix. Με την άνοδό του στο βήμα, προκαλείται μία μικρή αναταραχή ψιθύρων στην αίθουσα, αφού οι περισσότεροι από τους παρευρισκόμενους γνωρίζουν πως πρόκειται για τον νέο υπεύθυνο ψηφιακής στρατηγικής του υποψηφίου για την προεδρία Donald J. Trump (από τον Ιούνιο του 2016).
Η CAMBRIDGE ANALYTICA, σύμφωνα με τον Alexander Nix, εξαγοράζει προσωπικά δεδομένα από διάφορες πηγές όπως τα κτηματολόγια, τις εταιρείες πώλησης αυτοκινήτων, αλλά και στοιχεία πελατολογίων εμπορικών καταστημάτων, δωροκαρτών, καταλόγων μελών διαφόρων λεσχών, συλλόγων και συνδέσμων, περιοδικών ακόμα και εκκλησιών, μέσω των μεσιτικών επιχειρήσεων πώλησης δεδομένων ACXIOM και EXPERIAN που δραστηριοποιούνται κυρίως στις ΗΠΑ, όπου η νομοθεσία προστασίας προσωπικών δεδομένων παραμένει εξαιρετικά ελαστική. Επίσης αξιοποιεί κατόπιν συνεργασίας έρευνες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δεδομένα που κυκλοφορούν σε συνεχή ροή (κυρίως στο Facebook), με αποτέλεσμα να κατέχει τα ψυχογραφήματα όλων των ενηλίκων Αμερικανών (και όχι μόνον 50 εκατομμυρίων).
Κατά συνέπεια η εταιρεία, σύμφωνα με τις δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της, κινείται σύννομα, κατέχοντας τα σχετικά νόμιμα παραστατικά για τις συναλλαγές της στον συγκεκριμμένο τομέα, γεγονός που καθιστά την υπόθεση της υποκλοπής μάλλον συνωμοσιολογική και άνευ ουσίας. Ούτως ή άλλως η διοίκησή της δηλώνει επίσημα πως εξειδικεύεται σε καινοτόμες εφαρμογές προωθητικών ενεργειών, στοχεύοντας σε σχεδόν προσωπικό επίπεδο στους χρήστες του διαδικτύου, με βάση τα ψηφιακά τους ίχνη. Επεξεργάζεται τα δεδομένα με το πρότυπο OCEAN, που δεν είναι άλλο από αυτό που χρησιμοποιείται στην σχεδίαση της ψυχομετρικής εφαρμογής Big Five, για να προωθήσει με βάση τα ευρήματα, τα αντίστοιχα ψυχομετρικά συμβατά με τους χρήστες μηνύματα, προωθώντας σε διαπροσωπικό σχεδόν επίπεδο και με κατάλληλη διαμόρφωση τα συνθήματα του εκάστοτε πελάτη της.
Ο μέχρι πρότινος Διευθύνων Σύμβουλος της CAMBRIDGE ANALYTICA, Dr. Alexander Nix, εγκέφαλος του σχεδιασμού επικοινωνιακών εκστρατειών με αξιοποίηση ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών (The Guardian News)
Έρευνες (;)
Στα τέλη του 2017 (14 Δεκεμβρίου) οι υπηρεσίες προστασίας ιδιωτικών δεδομένων της Βρεταννίας και του Καναδά εγκαινιάζουν εξονυχιστική έρευνα για μία σχεδόν άγνωστη καναδική επιχείρηση πληροφορικής με προσωπικό μόλις 20 ατόμων, προς την οποία εκταμιεύονται £2,7 εκατομμύρια, από τα συνολικά £6,8 εκατομμύρια των δαπανών της προεκλογικής εκστρατείας Leave.EU για την έξοδο της Βρεταννίας από την Ε.Ε., δηλαδή το 40% του συνόλου! Η AggregateIQ DATA SERVICES με έδρα την Βικτώρια του Καναδά και συμφερόντων του γνωστού επιχειρηματία Robert Mercer, προβάλλεται επίσημα στον ιστότοπό της με την εικόνα μίας εξειδικευμένης εταιρείας ψηφιακών εφαρμογών και διαχείρισης δεδομένων που υποστηρίζει τους πελάτες της στους τομείς της έγκαιρης λήψης αποφάσεων, άμεσης προσέγγισης κοινού και επίτευξης αντικειμενικών στόχων. Σύμφωνα με τη ταυτότητά της, προσφέρει μέσα δυναμικής προσέγγισης και πειθούς του κοινού, δοκιμή και έλεγχο προωθητικών μηνυμάτων και ενεργειών, ενδελεχείς δημοσκοπικές έρευνες, διαδικτυακή επιλεγμένη εμπλοκή σε συνδυασμό με παρεμβατικές δραστηριότητες και ανάλυση δεδομένων των υπό έρευνα δημογραφικών ομάδων σε ατομικό επίπεδο.
Όμως η AggregateIQ συνδέεται με βάση σύμβαση αδειοδότησης του Σεπτεμβρίου του 2014 (με αναδρομική ισχύ από τον Μάρτιο) με την STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL, δηλαδή τον όμιλο στον οποίο ανήκει η CAMBRIDGE ANALYTICA, με την ιδιότητα του παρόχου προς την δεύτερη, δεδομένο που διαφωτίζει ακόμα περισσότερο τις κατά τα άλλα αθέατες σχέσεις των εταιρειών ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών. Με δεδομένο ότι ο όμιλος εξειδικεύεται επί μία εικοσιπενταετία σε ζητήματα εκστρατειών παραπληροφόρησης για το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας, για το αντίστοιχο βρεταννικό υπουργείο, έχοντας παράλληλα εμπλακεί σε τουλάχιστον 200 εκλογικές αναμετρήσεις ανά τον κόσμο με χρήση κυρίως ψυχομετρικών εφαρμογών προς όφελος των πελατών του, είναι ευνόητο πως η εξειδίκευση της AggregateIQ καθίσταται απαραίτητη για τις στρατηγικές του κινήσεις.
Η διαπλοκή αυτή επιτρέπει πάντως στον διευθυντή πολιτικής του ομίλου FACEBOOK για την Βρεταννία Simon Milner να καταθέσει στις 13 Φεβρουαρίου του 2018 στην επιτροπή του βρεταννικού κοινοβουλίου που ερευνά το πρόβλημα των πλαστών ειδήσεων (fake news) πως η CAMBRIDGE ANALYTICA δεν σχετίζεται με κανένα τρόπο με τις βάσεις δεδομένων του φηφιακού μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Το παράδειγμά του ακολουθεί ο Διευθύνων Σύμβουλος της CAMBRIDGE ANALYTICA Alexander Nix, που δηλώνει και αυτός στις 27 Φεβρουαρίου στην ίδια επιτροπή πως η εταιρεία του δεν επεξεργάζεται με κανένα τρόπο δεδομένα του Facebook.
Στις 20 Μαρτίου του 2018 πάντως, η Επίτροπος σε Θέματα Πληροφορικής της Βρεταννίας, ανακοινώνει με στόμφο πως αναμένει την έκδοση εντάλματος για να προχωρήσει σε έρευνα των βάσεων δεδομένων της CAMBRIDGE ANALYTICA στο Λονδίνο. Μία ημέρα αργότερα στελέχη του ομίλου FACEBOOK καλούνται να ενημερώσουν επιτροπές της αμερικανικής Συγκλήτου και του Λευκού Οίκου για τις δραστηριότητες του ψηφιακού μέσου σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και στην Βοστώνη ο Γενικός Εισαγγγελέας της πολιτείας της Μασσαχουσσέτης εκδίδει ένταλμα έρευνας για τις δραστηριότητες το ομίλου FACEBOOK, κίνηση πο ακολουθεί και ο ο Γενικός Εισαγγγελέας της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Ταυτόχρονα ο ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου Mark Zuckerberg, ειδοποιείται πως οφείλει να παρουσιασθεί έως τις 26 Μαρτίου σε ειδική επιτροπή του βρεταννικού κοινοβουλίου για να καταθέσει αναφορικά με το ίδιο ζήτημα, με το πρώην ανώτατο στέλεχος του ομίλου Sandy Parachilas να δηλώνει σε κατάθεσή του προς το ίδιο κοινοβούλιο στις 21 Μαρτίου πως η προβληματική διαχείριση δεδομένων στο Facebook αποτελεί κοινό μυστικό τουλάχιστον της τελευταίας τετραετίας.
Στις ΗΠΑ, η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission-FTC) εγκαινιάζει έρευνα προκειμένου να διαπιστώσει εάν το ψηφιακό μέσο κοινωνικής δικτύωσης έχει παραβιάσει την συμφωνία του 2011 με την αμερικανική ρυθμιστική αρχή, με αντικείμενο την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Συγκεκριμμένα στα τέλη του Νοεμβρίου του 2011, ο όμιλος συναινεί στις απαιτήσεις της FTC και αποδέχεται να λάβει μία σειρά μέτρων με κυριώτερα την προειδοποίηση των χρηστών για παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων και την ενημέρωσή τους για την ανάγκη υποχρεωτικής συναίνεσης με το μέσο πριν από την κοινοποίηση των οποιονδήπτε στοιχείων τους στο διαδίκτυο.
Το Πανεπιστήμιο του Cambridge (η πηγή των ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών) ανακοινώνει μετά τις αποκαλύψεις του Wylie πως προχωρεί σε εξονυχιστική έρευνα για τις δραστηριότητες του Aleksandr Kogan, του ακαδημαϊκού που φέρεται να εμπλέκεται στο σκάνδαλο Facebook μέσω της CAMBRIDGE ANALYTICA και ταυτόχρονα καλεί τον όμιλο να παραδώσει οποιαδήποτε στοιχεία κατέχει για τον Kogan σε σχέση με την εμπλοκή του στην διαβίβαση δεδομένων του Facebook στην CAMBRIDGE ANALYTICA. Όμως το ακαδημαϊκό ίδρυμα γνωρίζει τουλάχιστον από τον Μάρτιο του 2017 πως ο Kogan έχει προσεγγίσει για λογαριασμό του ομίλου STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL, δηλαδή του εταιρικού σχήματος στο οποίο ανήκει η CAMBRIDGE ANALYTICA, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Cambridge, ψυχολόγο Dr. Michal Kosinski, που ασχολείται από το 2008 με την μελέτη των Μεγαδεδομένων (Big Data). Ο Kosinski έχει αποκαλύψει αυτές τις λεπτομέρειες σε συνέντευξή του στην έκθεση καινοτομίας και ψηφιακής τεχνολογίας CeBIT τον Μάρτιο του 2017, όπου προειδοποιεί για το επερχόμενο τέλος της ιδιωτικής ζωής και των αποκαλούμενων προσωπικών δεδομένων, αλλά προφανώς οι δηλώσεις του δεν προκαλούν ενδιαφέρον.
Από την άλλη πλευρά η CAMBRIDGE ANALYTICA ανακοινώνει την διακοπή της συνεργασίας με τον Dr. Aleksandr Kogan και απομακρύνει τον Dr. Alexander Nix από την θέση του Διυθύνοντος Συμβούλου της εταιρείας, κοινοποιώντας παράλληλα τρείς επιστολές προς την GUARDIAN NEWS AND MEDIA, τον όμιλο που ελέγχει μεταξύ άλλων τις γνωστές εφημερίδες Observer και The Guardian, με τις οποίες απειλεί με αγωγές για εκστρατεία δυσφήμισης, λόγω των ανυπόστατων (όπως υποστηρίζει) δημοσιευμάτων. Ήδη από τον Αύγουστο του 2017 ο Bannon έχει αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο εγκαταλείποντας την θέση του στρατηγικού συμβούλου του προέδρου, επισήμως λόγω των διαφωνιών του στην διαχείριση της επιθετικής γεωοικονομικής στρατηγικής της Κίνας. Ακολουθεί τον Ιανουάριο του 2018 ο Robert Mercer που παραιτείται από τα καθήκοντα του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου του RENAISSANCE FUND και ανακοινώνει την μεταβίβαση των μετοχών του στο ψηφιακό ειδησεογραφικό μέσο Breitbart News στην κόρη του Ρεβέκκα. Σταδιακά όλα τα κομβικά πρόσωπα στις επικοινωνιακές εκστρατείες της εξόδου της Βρεταννίας από την Ε.Ε. και των αμερικανικών εκλογών εξαφανίζονται στο περιθώριο, ίσως μέχρι να κοπάσει ο σάλος και ο ορυμαγδός των υποτιθέμενων αποκαλύψεων.
Ο μέχρι πρότινος επικεφαλής του RENAISSANCE FUND, Robert Mercer σε μία σπάνια εμφάνισή του με την κόρη του Ρεβέκκα (Sean Zanni/Getty Images)
Διάχυση του Σκανδάλου και Επιπτώσεις
Ένας προσεκτικός παρατηρητής οπωσδήποτε θα προσέξει πως η αιχμή του δόρατος στην επίθεση εναντίον του ομίλου FACEBOOK σχηματίζεται από επιχειρήσεις του χώρου των κλασσικών ΜΜΕ και ραδιοτηλεοπτικά μέσα που φροντίζουν να μεταμορφώσουν σε σκάνδαλο πρώτου μεγέθους μία υπόθεση που κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει κανένα νομικό έρεισμα. Η απάντηση για την ένταση της εμπλοκής τους προδίδεται από την εξέλιξη της διεθνούς διαφημιστικής αγοράς, η οποία από τα $502,8 δισεκατομμύρια του 2015, εκτιμάται να ανέλθει στα $557,1 το 2018, εμφανίζοντας μία άνοδο της τάξης του 10,8%, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην ανά τον κόσμο επίδραση των χαμηλών μεν, αλλά υπαρκτών πληθωριστικών πιέσεων.
Στην ίδια περίοδο τα ψηφιακά μέσα από τα $168,4 δισεκατομμύρια του 2015, αναμένεται να καρπωθούν $256,2 δισεκατομμύρια το 2018, εμφανίζοντας μέσα μία τριετία μία θεαματική άνοδο των εσόδων τους από την διεθνή διαφημιστική αγορά κατά 52,1%. Οι εξελίξεις αυτές στοιχειοθετούν μία παγκόσμια αναδιανομή των διαφημιστικών δαπανών σαφέστατα προς όφελος των ψηφιακών μέσων, η οποία αναμφίβολα δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα και στρεβλώσεις στον χώρο των παραδοσιακών ανταγωνιστών τους. Μόνον οι όμιλοι ALPHABET (ιδιοκτήτης των GOOGLE και YOUTUBE) και FACEBOOK αποσπούν το 64% των εσόδων από την διαφήμιση στα ψηφιακά μέσα, μέγεθος που καθιστά ευνόητο τον φθόνο και το μένος των ανταγωνιστών τους. Η άνευ προηγουμένου επικοινωνιακή κατά κύριο λόγο επίθεση εναντίον του Facebook, αποτελεί στην πραγματικότητα το πρώτο στάδιο μίας επιχείρησης με στόχο να τρωθεί ανεπανόρθωτα η αξιοπιστία των ψηφιακών μέσων, οδηγώντας στην μείωση των διαφημιστικών τους εσόδων λόγω της διάβρωσης της εμπιστοσύνης του κοινού.
Το γεγονός πάντως ότι μία άγνωστη μέχρι πρότινος εταιρεία ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών αναδεικνύεται απότομα σε κομβικό μοχλό της εκλογής του Donald J. Trump (κανείς δεν εμφανίζεται πλέον να καταγγέλει ρωσσικό δάκτυλο), της οποίας όμως το μέγεθος της εμπλοκής είναι επίσημα γνωστό στα ΜΜΕ από τα μέσα του 2016, πιστοποιεί απλώς το μέγεθος της παραπληροφόρησης με επίκεντρο τους Ρώσσους από τα κατά τα άλλα αξιόπιστα (όπως προβάλλονται) παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Ο Dr. Alexander Nix με συνοδεία ασφαλείας, προσπαθεί να αποφύγει τους δημοσιογράφους στην είσοδο των γραφείων της CAMBRIDGE ANALYTICA στο Λονδίνο (The Telegraph)
Παράλληλα οι εξελίξεις ευνοούν την Ε.Ε. στο σχέδιο της επιβολής φόρου της τάξης του 3% στα μεικτά έσοδα και όχι στα κέρδη, στις επιχειρήσεις ψηφιακών μέσων ανάλογικά ως προς την χώρα παργματοποίησής τους, όπως και στην προώθηση νέας δέσμης αυστηρών μέτρων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Από την άλλη πλευρά το πάθος των ανθρώπων για την ψηφιακή τεχνολογία και τις εφαρμογές της, έχει οδηγήσει στην ανάδυση ενός συνδρόμου, ανάλογου με το σύνδρομο της Στοκχόλμης, όπου οι αιχμάλωτοι χρήστες σχεδόν ταυτίζονται συναισθηματικά με τις επιδιώξεις των δεσμωτών, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στην ιδιωτική τους ζωή. Ακόμα και η πιθανή απλή απαίτηση από κινήσεις πολιτών, για την υποχρεωτική ανάρτηση στους λογαριασμούς των χρηστών αυστηρής προειδοποίησης για την ενδεχόμενη υποκλοπή ή παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και στοιχείων που κοινοποιούνται σε ψηψιακά μέσα επικοινωνίας, φαντάζει παρά τις εξαγγελίες, εντελώς απίθανη με δεδομένες τις επικρατούσες συνθήκες. Ο κόσμος υπακούει πλέον στην εγελιανή λογική που επιτάσσει πως η επιχειρηματική οντότητα προηγείται και υπερέχει σχεδόν μεταφυσικά (με την έννοια της πραγμάτωσης μίας ηθικής ιδέας) των έννομων κοινών και ατομικών συμφερόντων των πολιτών…
Περισσότερα,
-ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ, Banking News, 12/01/2018.
-ΨΥΧΟΜΕΤΡΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΜΕ, Banking News, 19/01/2018.
Γ. Ζ. Η.
www.bankingnews.gr
Αντίθετα η κατά κόρον προβαλλόμενη αιτιολογία για τις πρωτοφανείς ρευστοποιήσεις εστιάζεται στην αποκάλυψη του σκανδάλου διαρροής δεδομένων, με συνέπεια η κεφαλαιοποίηση του ομίλου να υποχωρήσει θεαματικά από τα $536,7 δισεκατομμύρια στις 15 Μαρτίου στα $492,1 δισεκατομμύρια μία εβδομάδα αργότερα, με απώλειες ανώτερες του 9%, ενώ σε σχέση με το υψηλό της 31ης Ιανουαρίου των $542,9 δισεκατομμυρίων οι απώλειες υπερβαίνουν το 10%. Ήδη ο κινεζικών συμφερόντων όμιλος TENCENT που ελέγχει το κινεζικό ομώνυμο ψηφιακό μέσο πωλήσεων και κοινωνικής δικτύωσης μέσω ανταλλαγής ψηφιακών μηνυμάτων, εμφανίζει μία κεφαλαιοποίηση μεγαλύτερη κατά σχεδόν $75 δισεκατομμύρια από την αντίστοιχη του ομίλου FACEBOOK.
Καταγγελίες και Σφάλματα
Με αιχμή τις μεγάλης διεθνούς κυκλοφορίας εφημερίδες New York Times των ΗΠΑ και Observer (ελέγχεται από την The Guardian) στην Βρεταννία, ο όμιλος καταγγέλλεται στις 19 Μαρτίου πως συγκεντρώνει και παρακρατά μεταδεδομένα (metadata) που αφορούν 50 εκατομμύρια χρήστες του συγκεκριμμένου μέσου κοινωνικής δικτύωσης χωρίς την έγκρισή τους, τα οποία αξιοποιούνται για να ενισχύσουν τις κινήσεις της προεκλογικής εκστρατείας του τότε υποψηφίου για τον Λευκό Οίκο Donald J. Trump.
Ο όμιλος γνωρίζει δύο ημέρες ενωρίτερα το περιεχόμενο των επικείμενων δημοσιεύσεων στις δύο εφημερίδες και σπεύδει να κοινοποιήσει αμέσως στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) για να προηγηθεί των δημοσιευμάτων, μία νομικής υφής ανακοίνωση με έμμεσες απειλές αγωγών, με την οποία υποστηρίζει πως η αποκαλούμενη διαρροή, δεν αποτελεί με κανένα τρόπο παραβίαση των βάσεων δεδομένων του και μάλιστα στις 16 Μαρτίου με μία λακωνική ανακοίνωση (blog post) στο επίσημο ιστολόγιο επικοινωνίας του, ανακοινώνει τους λόγους για τους οποίους διακόπτει την παρουσίαση της εταιρείας επικοινωνιακών και διαφημιστικών εκστρατειών CAMBRIDGE ANALYTICA από τον επίσημο ιστότοπό του.
Δυστυχώς και οι δύο επικοινωνιακές κυρίως κινήσεις του ομίλου αποδεικνύονται σχεδόν αμέσως λανθασμένες, καθώς στην ανακοίνωσή του υποστηρίζει πως η CAMBRIDGE ANALYTICA δεν έχει διαγράψει τα μεταδεδομένα που έχει συγκεντρώσει από τις βάσεις δεδομένων της ως ώφειλε, προκαλώντας εύλογα ερωτήματα ως προς το πως η εταιρεία έχει συγκεντρώσει τα συγκεκριμμένα στοιχεία από το φηφιακό μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Επιπλέον με την κίνηση άμεσης διαγραφής της προώθησης της CAMBRIDGE ANALYTICA από τον επίσημο ιστότοπό του, δημιουργεί εντυπώσεις και υποψίες για την ύπαρξη κάποιας μορφής συνεργασίας με την συγκεκριμμένη εταιρεία, που τερματίζεται απότομα υπό την πίεση εξωγενών παραμέτρων. Κινούμενη μάλλον υπό το κράτος πανικού η διοίκηση του ομίλου καταλήγει σε δύο προληπτικά μέτρα, τα οποία όμως αντί να περιορίσουν την έκταση του επαπειλούμενου σάλου, πυροδοτούν μία άγρια σκανδαλολογία με πρώτη άμεση συνέπεια τον σοβαρό τραυματισμό της μετοχής του στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Οι ευνοημένοι από τις διαρροές Nigel Paul Farage και Donald J. Trump, με τον βασικό υποστηρικτή τους στην αριστερή πλευρά, τον δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία Robert Mercer (Observer)
Ο Καλοπροαίρετος (;) Πληροφοριοδότης
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις της Observer, σε βασική πηγή αναδεικνύεται ένας πρώην συνεργάτης της CAMBRIDGE ANALYTICA, ο Christopher Wylie, που συνεργάζεται με έναν ακαδημαϊκό από το Πανεπιστήμιο του Cambridge (πρόκειται για τον βοηθό καθηγητή στην έδρα ψυχολογίας του πανεπιστημίου, τον Dr. Aleksandr Kogan). Ο Wylie υποστηρίζει πως το Facebook αξιοποιείται από την εταιρεία ως ψηφιακός χώρος περισυλλογής δεδομένων, με σκοπό να σχεδιασθούν τα ψυχογραφήματα εκατομμυρίων χρηστών για να στοχοποιηθούν οι εσωτερικοί τους δαίμονες και τα ευάλωτα σημεία της προσωπικότητάς τους. Η επιχείρηση θα κοστίσει κατά τον πληροφοριοδότη $7 εκατομμύρια στην CAMBRIDGE ANALYTICA και θα αποτελέσει την βάση για την ανάπτυξη των εργασιών της στον τομέα των ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών προς την συγκεκριμμένη κατεύθυνση.
Ορισμένα έγγραφα του ομίλου FACEBOOK που επικαλείται η Observer και η ύπαρξή τους επιβεβαιώνεται από επίσημη δήλωση του ομίλου σε ανύπτο χρόνο, στοιχειοθετούν πως από τα τέλη του 2015 η διοίκησή του αντιλαμβάνεται να εξελίσσεται μία άνευ προηγουμένου κλίμακας επιχείρηση συλλογής στοιχείων από το μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Όμως προτιμά να λάβει μία σειρά περιορισμένων εσωτερικών μέτρων για να διαφυλάξει το απαραβίαστο των προσωπικών δεδομένων και δεν ενημερώνει τους χρήστες για τους κινδύνους παραβίασης, με συνέπεια να υποκλαπούν κατά την δήλωσή του, στοιχεία για 50 εκατομμύρια χρήστες, χωρίς πάντως να διευκρινίζει τότε την χώρα προέλευσής τους.
Ο Christopher Wylie, που συνεργάζεται με τον ακαδημαϊκό και βοηθό καθηγητή στην έδρα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge, Dr. Aleksandr Kogan, στην επιχείρηση περισυλλογής δεδομένων από το Facebook (The Guardian News)
Αποκαλύψεις
Ο Wylie που δηλώνει αυτοδίδακτος σχεδιαστής λογισμικού, αποκαλύπτει πως σε ηλικία μόλις 24 ετών, το 2014, κατά την διάρκεια της απασχόλησής με το διδακτορικό του στον Καναδά που αφορά την πρόβλεψη των τάσεων που πρόκειται να επικρατήσουν στην μόδα, συλλαμβάνει την ιδέα της σχεδίασης ενός ειδικού λογισμικού με δυνατότητα να συγκεντρώνει στοιχεία εκατομμυρίων χρηστών. Με βάση αυτά τα δεδομένα θεωρεί τότε πως είναι εφικτό να σχεδιασθούν αναλυτικές ψυχογραφικές και πολιτικές προσωπογραφίες, ώστε να δημιουργούνται στοχευμένα επικοινωνιακά πολιτικά μηνύματα, συμβατά με τα χαρακτηριστικά που προκύπτουν από τα ιδιαίτερα ψυχογραφικά τους στοιχεία.
Αυτή την εποχή προσλαμβάνεται από τον γνωστό Steve Bannon, τότε Διευθύνοντα Σύμβουλο του ψηφιακού ειδησεογραφικού μέσου Breitbart News και αντιπροέδρου του διοικητικού συμβουλίου της CAMBRIDGE ANALYTICA, εταιρικά σχήματα που ελέγχονται από τον επενδυτικό φορέα RENAISSANCE FUND, με Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο τον δισεκατομμυριούχο Robert Mercer. Με βάση την μελέτη και την διεξοδική ανάλυση του Wylie, ο Kogan σχεδιάζει μία ιδιαίτερα φιλική στον χρήστη ψηφιακή εφαρμογή με παιγνίδια προσωπικότητας που παραχωρεί για διαδικτυακή χρήση στον όμιλο FACEBOOK και ουσιαστικά αποτελεί φαινομενικά ένα ευχάριστο διάλειμμα αναψυχής, αλλά στην πραγματικότητα συγκεντρώνει χωρίς να το αντιλαμβάνεται ο χρήστης δεδομένα για περαιτέρω επεξεργασία και εξαγωγή μεταδεδομένων (metadata).
O Kogan με την νεοφυή του επιχείρηση GLOBAL SCIENCE RESEARCH-GSR, συνεργάζεται με τον όμιλο STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL που επίσης ελέγχεται από τον Robert Mercer και έχει επαφή σε επιχειρηματικό επίπεδο με την CAMBRIDGE ANALYTICA από την οποία κατά τον Wylie λαμβάνει αμοιβή $1 εκατομμυρίου για τις υπηρεσίες του. Από την πλευρά του ο πληροφοριοδότης ισχυρίζεται πως κατέχει αποδείξεις, τιμολόγια, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και νομικές επιστολές που στοιχειοθετούν ότι κατά το διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου του 2014, συγκεντρώνονται τα προσωπικά δεδομένα 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook. Ακόμα χειρότερα, δηλώνει πως κρατά και επιστολή της νομικής εταιρείας που συνεργάζεται με τον όμιλο, που αποκαλύπτει πως η CAMBRIDGE ANALYTICA έχει αποκτήσει παράνομα τα δεδομένα. Επιπλέον διαθέτει αντίγραφο μίας σύμβασης με ημερομηνία 4 Ιουνίου 2014, που επικυρώνει εμπορική συμφωνία μεταξύ του ομίλου STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL και της GLOBAL SCIENCE RESEARCH-GSR του Kogan. Ταυτόχρονα υποστηρίζει πως η CAMBRIDGE ANALYTICA είναι υπεύθυνη το 2016 για την διαρροή των μηνυμάτων του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Hillary Clinton προς τον ιστότοπο των μεγάλων αποκαλύψεων WikiLeaks.
Ο Steve Bannon που στρατολογεί τον Christopher Wylie ενθουσιασμένος από την ιδέα της δημιουργίας αναλυτικών ψυχογραφικών και πολιτικών προσωπογραφιών, ώστε να δημιουργούνται στοχευμένα επικοινωνιακά πολιτικά μηνύματα, συμβατά με τα χαρακτηριστικά που προκύπτουν από τα ιδιαίτερα ψυχογραφικά τους στοιχεία (Photo Tonny Gentile/Reuters)
Υποκλοπή (;)
Στις 19 Σεπτεμβρίου του 2016 όμως, δηλαδή για μία ακόμα φορά σε ανύποπτο χρόνο, στο γνωστό ξενοδοχείο Grand Hyatt της Νέας Υόρκης, παρουσιάζεται από το προεδρείο κατά την διάρκεια της διάσκεψης Concordia (μικρογραφία του διάσημου World Economic Forum), ο Διευθύνων Σύμβουλος της CAMBRIDGE ANALYTICA, Dr. Alexander Nix. Με την άνοδό του στο βήμα, προκαλείται μία μικρή αναταραχή ψιθύρων στην αίθουσα, αφού οι περισσότεροι από τους παρευρισκόμενους γνωρίζουν πως πρόκειται για τον νέο υπεύθυνο ψηφιακής στρατηγικής του υποψηφίου για την προεδρία Donald J. Trump (από τον Ιούνιο του 2016).
Η CAMBRIDGE ANALYTICA, σύμφωνα με τον Alexander Nix, εξαγοράζει προσωπικά δεδομένα από διάφορες πηγές όπως τα κτηματολόγια, τις εταιρείες πώλησης αυτοκινήτων, αλλά και στοιχεία πελατολογίων εμπορικών καταστημάτων, δωροκαρτών, καταλόγων μελών διαφόρων λεσχών, συλλόγων και συνδέσμων, περιοδικών ακόμα και εκκλησιών, μέσω των μεσιτικών επιχειρήσεων πώλησης δεδομένων ACXIOM και EXPERIAN που δραστηριοποιούνται κυρίως στις ΗΠΑ, όπου η νομοθεσία προστασίας προσωπικών δεδομένων παραμένει εξαιρετικά ελαστική. Επίσης αξιοποιεί κατόπιν συνεργασίας έρευνες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δεδομένα που κυκλοφορούν σε συνεχή ροή (κυρίως στο Facebook), με αποτέλεσμα να κατέχει τα ψυχογραφήματα όλων των ενηλίκων Αμερικανών (και όχι μόνον 50 εκατομμυρίων).
Κατά συνέπεια η εταιρεία, σύμφωνα με τις δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της, κινείται σύννομα, κατέχοντας τα σχετικά νόμιμα παραστατικά για τις συναλλαγές της στον συγκεκριμμένο τομέα, γεγονός που καθιστά την υπόθεση της υποκλοπής μάλλον συνωμοσιολογική και άνευ ουσίας. Ούτως ή άλλως η διοίκησή της δηλώνει επίσημα πως εξειδικεύεται σε καινοτόμες εφαρμογές προωθητικών ενεργειών, στοχεύοντας σε σχεδόν προσωπικό επίπεδο στους χρήστες του διαδικτύου, με βάση τα ψηφιακά τους ίχνη. Επεξεργάζεται τα δεδομένα με το πρότυπο OCEAN, που δεν είναι άλλο από αυτό που χρησιμοποιείται στην σχεδίαση της ψυχομετρικής εφαρμογής Big Five, για να προωθήσει με βάση τα ευρήματα, τα αντίστοιχα ψυχομετρικά συμβατά με τους χρήστες μηνύματα, προωθώντας σε διαπροσωπικό σχεδόν επίπεδο και με κατάλληλη διαμόρφωση τα συνθήματα του εκάστοτε πελάτη της.
Ο μέχρι πρότινος Διευθύνων Σύμβουλος της CAMBRIDGE ANALYTICA, Dr. Alexander Nix, εγκέφαλος του σχεδιασμού επικοινωνιακών εκστρατειών με αξιοποίηση ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών (The Guardian News)
Έρευνες (;)
Στα τέλη του 2017 (14 Δεκεμβρίου) οι υπηρεσίες προστασίας ιδιωτικών δεδομένων της Βρεταννίας και του Καναδά εγκαινιάζουν εξονυχιστική έρευνα για μία σχεδόν άγνωστη καναδική επιχείρηση πληροφορικής με προσωπικό μόλις 20 ατόμων, προς την οποία εκταμιεύονται £2,7 εκατομμύρια, από τα συνολικά £6,8 εκατομμύρια των δαπανών της προεκλογικής εκστρατείας Leave.EU για την έξοδο της Βρεταννίας από την Ε.Ε., δηλαδή το 40% του συνόλου! Η AggregateIQ DATA SERVICES με έδρα την Βικτώρια του Καναδά και συμφερόντων του γνωστού επιχειρηματία Robert Mercer, προβάλλεται επίσημα στον ιστότοπό της με την εικόνα μίας εξειδικευμένης εταιρείας ψηφιακών εφαρμογών και διαχείρισης δεδομένων που υποστηρίζει τους πελάτες της στους τομείς της έγκαιρης λήψης αποφάσεων, άμεσης προσέγγισης κοινού και επίτευξης αντικειμενικών στόχων. Σύμφωνα με τη ταυτότητά της, προσφέρει μέσα δυναμικής προσέγγισης και πειθούς του κοινού, δοκιμή και έλεγχο προωθητικών μηνυμάτων και ενεργειών, ενδελεχείς δημοσκοπικές έρευνες, διαδικτυακή επιλεγμένη εμπλοκή σε συνδυασμό με παρεμβατικές δραστηριότητες και ανάλυση δεδομένων των υπό έρευνα δημογραφικών ομάδων σε ατομικό επίπεδο.
Όμως η AggregateIQ συνδέεται με βάση σύμβαση αδειοδότησης του Σεπτεμβρίου του 2014 (με αναδρομική ισχύ από τον Μάρτιο) με την STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL, δηλαδή τον όμιλο στον οποίο ανήκει η CAMBRIDGE ANALYTICA, με την ιδιότητα του παρόχου προς την δεύτερη, δεδομένο που διαφωτίζει ακόμα περισσότερο τις κατά τα άλλα αθέατες σχέσεις των εταιρειών ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών. Με δεδομένο ότι ο όμιλος εξειδικεύεται επί μία εικοσιπενταετία σε ζητήματα εκστρατειών παραπληροφόρησης για το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας, για το αντίστοιχο βρεταννικό υπουργείο, έχοντας παράλληλα εμπλακεί σε τουλάχιστον 200 εκλογικές αναμετρήσεις ανά τον κόσμο με χρήση κυρίως ψυχομετρικών εφαρμογών προς όφελος των πελατών του, είναι ευνόητο πως η εξειδίκευση της AggregateIQ καθίσταται απαραίτητη για τις στρατηγικές του κινήσεις.
Η διαπλοκή αυτή επιτρέπει πάντως στον διευθυντή πολιτικής του ομίλου FACEBOOK για την Βρεταννία Simon Milner να καταθέσει στις 13 Φεβρουαρίου του 2018 στην επιτροπή του βρεταννικού κοινοβουλίου που ερευνά το πρόβλημα των πλαστών ειδήσεων (fake news) πως η CAMBRIDGE ANALYTICA δεν σχετίζεται με κανένα τρόπο με τις βάσεις δεδομένων του φηφιακού μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Το παράδειγμά του ακολουθεί ο Διευθύνων Σύμβουλος της CAMBRIDGE ANALYTICA Alexander Nix, που δηλώνει και αυτός στις 27 Φεβρουαρίου στην ίδια επιτροπή πως η εταιρεία του δεν επεξεργάζεται με κανένα τρόπο δεδομένα του Facebook.
Στις 20 Μαρτίου του 2018 πάντως, η Επίτροπος σε Θέματα Πληροφορικής της Βρεταννίας, ανακοινώνει με στόμφο πως αναμένει την έκδοση εντάλματος για να προχωρήσει σε έρευνα των βάσεων δεδομένων της CAMBRIDGE ANALYTICA στο Λονδίνο. Μία ημέρα αργότερα στελέχη του ομίλου FACEBOOK καλούνται να ενημερώσουν επιτροπές της αμερικανικής Συγκλήτου και του Λευκού Οίκου για τις δραστηριότητες του ψηφιακού μέσου σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και στην Βοστώνη ο Γενικός Εισαγγγελέας της πολιτείας της Μασσαχουσσέτης εκδίδει ένταλμα έρευνας για τις δραστηριότητες το ομίλου FACEBOOK, κίνηση πο ακολουθεί και ο ο Γενικός Εισαγγγελέας της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Ταυτόχρονα ο ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου Mark Zuckerberg, ειδοποιείται πως οφείλει να παρουσιασθεί έως τις 26 Μαρτίου σε ειδική επιτροπή του βρεταννικού κοινοβουλίου για να καταθέσει αναφορικά με το ίδιο ζήτημα, με το πρώην ανώτατο στέλεχος του ομίλου Sandy Parachilas να δηλώνει σε κατάθεσή του προς το ίδιο κοινοβούλιο στις 21 Μαρτίου πως η προβληματική διαχείριση δεδομένων στο Facebook αποτελεί κοινό μυστικό τουλάχιστον της τελευταίας τετραετίας.
Στις ΗΠΑ, η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission-FTC) εγκαινιάζει έρευνα προκειμένου να διαπιστώσει εάν το ψηφιακό μέσο κοινωνικής δικτύωσης έχει παραβιάσει την συμφωνία του 2011 με την αμερικανική ρυθμιστική αρχή, με αντικείμενο την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Συγκεκριμμένα στα τέλη του Νοεμβρίου του 2011, ο όμιλος συναινεί στις απαιτήσεις της FTC και αποδέχεται να λάβει μία σειρά μέτρων με κυριώτερα την προειδοποίηση των χρηστών για παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων και την ενημέρωσή τους για την ανάγκη υποχρεωτικής συναίνεσης με το μέσο πριν από την κοινοποίηση των οποιονδήπτε στοιχείων τους στο διαδίκτυο.
Το Πανεπιστήμιο του Cambridge (η πηγή των ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών) ανακοινώνει μετά τις αποκαλύψεις του Wylie πως προχωρεί σε εξονυχιστική έρευνα για τις δραστηριότητες του Aleksandr Kogan, του ακαδημαϊκού που φέρεται να εμπλέκεται στο σκάνδαλο Facebook μέσω της CAMBRIDGE ANALYTICA και ταυτόχρονα καλεί τον όμιλο να παραδώσει οποιαδήποτε στοιχεία κατέχει για τον Kogan σε σχέση με την εμπλοκή του στην διαβίβαση δεδομένων του Facebook στην CAMBRIDGE ANALYTICA. Όμως το ακαδημαϊκό ίδρυμα γνωρίζει τουλάχιστον από τον Μάρτιο του 2017 πως ο Kogan έχει προσεγγίσει για λογαριασμό του ομίλου STRATEGIC COMMUNICATIONS LABORATORIES-SCL, δηλαδή του εταιρικού σχήματος στο οποίο ανήκει η CAMBRIDGE ANALYTICA, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Cambridge, ψυχολόγο Dr. Michal Kosinski, που ασχολείται από το 2008 με την μελέτη των Μεγαδεδομένων (Big Data). Ο Kosinski έχει αποκαλύψει αυτές τις λεπτομέρειες σε συνέντευξή του στην έκθεση καινοτομίας και ψηφιακής τεχνολογίας CeBIT τον Μάρτιο του 2017, όπου προειδοποιεί για το επερχόμενο τέλος της ιδιωτικής ζωής και των αποκαλούμενων προσωπικών δεδομένων, αλλά προφανώς οι δηλώσεις του δεν προκαλούν ενδιαφέρον.
Από την άλλη πλευρά η CAMBRIDGE ANALYTICA ανακοινώνει την διακοπή της συνεργασίας με τον Dr. Aleksandr Kogan και απομακρύνει τον Dr. Alexander Nix από την θέση του Διυθύνοντος Συμβούλου της εταιρείας, κοινοποιώντας παράλληλα τρείς επιστολές προς την GUARDIAN NEWS AND MEDIA, τον όμιλο που ελέγχει μεταξύ άλλων τις γνωστές εφημερίδες Observer και The Guardian, με τις οποίες απειλεί με αγωγές για εκστρατεία δυσφήμισης, λόγω των ανυπόστατων (όπως υποστηρίζει) δημοσιευμάτων. Ήδη από τον Αύγουστο του 2017 ο Bannon έχει αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο εγκαταλείποντας την θέση του στρατηγικού συμβούλου του προέδρου, επισήμως λόγω των διαφωνιών του στην διαχείριση της επιθετικής γεωοικονομικής στρατηγικής της Κίνας. Ακολουθεί τον Ιανουάριο του 2018 ο Robert Mercer που παραιτείται από τα καθήκοντα του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου του RENAISSANCE FUND και ανακοινώνει την μεταβίβαση των μετοχών του στο ψηφιακό ειδησεογραφικό μέσο Breitbart News στην κόρη του Ρεβέκκα. Σταδιακά όλα τα κομβικά πρόσωπα στις επικοινωνιακές εκστρατείες της εξόδου της Βρεταννίας από την Ε.Ε. και των αμερικανικών εκλογών εξαφανίζονται στο περιθώριο, ίσως μέχρι να κοπάσει ο σάλος και ο ορυμαγδός των υποτιθέμενων αποκαλύψεων.
Ο μέχρι πρότινος επικεφαλής του RENAISSANCE FUND, Robert Mercer σε μία σπάνια εμφάνισή του με την κόρη του Ρεβέκκα (Sean Zanni/Getty Images)
Διάχυση του Σκανδάλου και Επιπτώσεις
Ένας προσεκτικός παρατηρητής οπωσδήποτε θα προσέξει πως η αιχμή του δόρατος στην επίθεση εναντίον του ομίλου FACEBOOK σχηματίζεται από επιχειρήσεις του χώρου των κλασσικών ΜΜΕ και ραδιοτηλεοπτικά μέσα που φροντίζουν να μεταμορφώσουν σε σκάνδαλο πρώτου μεγέθους μία υπόθεση που κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει κανένα νομικό έρεισμα. Η απάντηση για την ένταση της εμπλοκής τους προδίδεται από την εξέλιξη της διεθνούς διαφημιστικής αγοράς, η οποία από τα $502,8 δισεκατομμύρια του 2015, εκτιμάται να ανέλθει στα $557,1 το 2018, εμφανίζοντας μία άνοδο της τάξης του 10,8%, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην ανά τον κόσμο επίδραση των χαμηλών μεν, αλλά υπαρκτών πληθωριστικών πιέσεων.
Στην ίδια περίοδο τα ψηφιακά μέσα από τα $168,4 δισεκατομμύρια του 2015, αναμένεται να καρπωθούν $256,2 δισεκατομμύρια το 2018, εμφανίζοντας μέσα μία τριετία μία θεαματική άνοδο των εσόδων τους από την διεθνή διαφημιστική αγορά κατά 52,1%. Οι εξελίξεις αυτές στοιχειοθετούν μία παγκόσμια αναδιανομή των διαφημιστικών δαπανών σαφέστατα προς όφελος των ψηφιακών μέσων, η οποία αναμφίβολα δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα και στρεβλώσεις στον χώρο των παραδοσιακών ανταγωνιστών τους. Μόνον οι όμιλοι ALPHABET (ιδιοκτήτης των GOOGLE και YOUTUBE) και FACEBOOK αποσπούν το 64% των εσόδων από την διαφήμιση στα ψηφιακά μέσα, μέγεθος που καθιστά ευνόητο τον φθόνο και το μένος των ανταγωνιστών τους. Η άνευ προηγουμένου επικοινωνιακή κατά κύριο λόγο επίθεση εναντίον του Facebook, αποτελεί στην πραγματικότητα το πρώτο στάδιο μίας επιχείρησης με στόχο να τρωθεί ανεπανόρθωτα η αξιοπιστία των ψηφιακών μέσων, οδηγώντας στην μείωση των διαφημιστικών τους εσόδων λόγω της διάβρωσης της εμπιστοσύνης του κοινού.
Το γεγονός πάντως ότι μία άγνωστη μέχρι πρότινος εταιρεία ψηφιακών ψυχομετρικών εφαρμογών αναδεικνύεται απότομα σε κομβικό μοχλό της εκλογής του Donald J. Trump (κανείς δεν εμφανίζεται πλέον να καταγγέλει ρωσσικό δάκτυλο), της οποίας όμως το μέγεθος της εμπλοκής είναι επίσημα γνωστό στα ΜΜΕ από τα μέσα του 2016, πιστοποιεί απλώς το μέγεθος της παραπληροφόρησης με επίκεντρο τους Ρώσσους από τα κατά τα άλλα αξιόπιστα (όπως προβάλλονται) παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Ο Dr. Alexander Nix με συνοδεία ασφαλείας, προσπαθεί να αποφύγει τους δημοσιογράφους στην είσοδο των γραφείων της CAMBRIDGE ANALYTICA στο Λονδίνο (The Telegraph)
Παράλληλα οι εξελίξεις ευνοούν την Ε.Ε. στο σχέδιο της επιβολής φόρου της τάξης του 3% στα μεικτά έσοδα και όχι στα κέρδη, στις επιχειρήσεις ψηφιακών μέσων ανάλογικά ως προς την χώρα παργματοποίησής τους, όπως και στην προώθηση νέας δέσμης αυστηρών μέτρων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Από την άλλη πλευρά το πάθος των ανθρώπων για την ψηφιακή τεχνολογία και τις εφαρμογές της, έχει οδηγήσει στην ανάδυση ενός συνδρόμου, ανάλογου με το σύνδρομο της Στοκχόλμης, όπου οι αιχμάλωτοι χρήστες σχεδόν ταυτίζονται συναισθηματικά με τις επιδιώξεις των δεσμωτών, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στην ιδιωτική τους ζωή. Ακόμα και η πιθανή απλή απαίτηση από κινήσεις πολιτών, για την υποχρεωτική ανάρτηση στους λογαριασμούς των χρηστών αυστηρής προειδοποίησης για την ενδεχόμενη υποκλοπή ή παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και στοιχείων που κοινοποιούνται σε ψηψιακά μέσα επικοινωνίας, φαντάζει παρά τις εξαγγελίες, εντελώς απίθανη με δεδομένες τις επικρατούσες συνθήκες. Ο κόσμος υπακούει πλέον στην εγελιανή λογική που επιτάσσει πως η επιχειρηματική οντότητα προηγείται και υπερέχει σχεδόν μεταφυσικά (με την έννοια της πραγμάτωσης μίας ηθικής ιδέας) των έννομων κοινών και ατομικών συμφερόντων των πολιτών…
Περισσότερα,
-ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ, Banking News, 12/01/2018.
-ΨΥΧΟΜΕΤΡΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΜΕ, Banking News, 19/01/2018.
Γ. Ζ. Η.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών