Σχετικά Άρθρα
Η Ρωσία πλήρωσε ομολογιούχους με δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματά της - Αστειότητες τα περί χρεοκοπίας
Τι σημαίνει το μπλόκο των κρατών και κεντρικών τραπεζών στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Ρωσίας και ο ρόλος του SWIFT
Ρωσία – Κυρώσεις: «Ασπίδα» συναλλαγματικά αποθέματα στο εξωτερικό 300 δισ. δολ. – Γιατί οι πολίτες σπεύδουν στα ΑΤΜs
Τις αρχικές φωνές που ζητούσαν την αξιοποίηση των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας προς άμεση ενίσχυση ή μετέπειτα ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, διαδέχεται ο προβληματισμός τόσο όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και το ηθικό βάρος της εν λόγω πράξης.
Χαρακτηριστικά όπως επισήμανε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Christian Lindner κατά τη διάρκεια της συνόδου της ομάδας της G7. η Γερμανία ήταν «ανοιχτή» στην ιδέα, αλλά «πρέπει ακόμα να καταλάβουμε τα νομικά ζητήματα και τις συνέπειες για τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες».
Ωστόσο, ο σημείωσε ότι έχει τοποθετηθεί κατά της κατάσχεσης των ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων Ρώσων ολιγαρχών.
«Χώρες που βασίζονται στο κράτος δικαίου εγγυώνται την ιδιωτική ιδιοκτησία», επισήμανε.
Το θέμα μάλιστα τέθηκε στο τραπέζι της ομάδας των G7 τις περασμένες ημέρες, ενώ στην Ευρώπη έχει λάβει μία αρχική στήριξη από την Γερμανία και από τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ε.Ε. Josep Borrell.
Ξεκάθαρη κλοπή
Από την πλευρά της η Ρωσία όπως είναι φυσικό, δήλωσε ότι μία τέτοια κίνηση θα αποτελούσε «ξεκάθαρη κλοπή».
Kατά το ευρωπαϊκό think tank Bruegel η πρόταση αυτή είναι «περιττή και ανόητη» και μη συνάδουσα με τους κανόνες της διεθνούς τάξης και του κράτους δικαίου.
Κατ’ αρχάς πρέπει να σημειωθεί ότι τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας (συνολικά περίπου 300 δισ. δολάρια έχουν παγώσει) αντιπροσωπεύουν δημόσιο χρήμα.
Συνεπώς, ουδεμία σχέση έχουν με τα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων ολιγαρχών και δεν υπάρχει λόγος να υποθέσει κανείς ότι αποκτήθηκαν με παράνομο τρόπο - κατά συνέπεια η κατάσχεση αποτελεί παράνομη πράξη.
Οι πέντε λόγοι
Με αυτή τη βάση, το Bruegel παραθέτει σε σχετική ανάλυση πέντε λόγους – πέραν των νομικών κωλυμάτων – για τους οποίους κυβερνήσεις της Δύσης οφείλουν να μην προχωρήσουν σε κατάσχεση:
Πρώτον, η κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων προς ενίσχυση της Ουκρανίας δεν θα επηρεάσει άμεσα ή ουσιαστικά τα φλέγοντα θέματα.
Σύμφωνα με το Bruegel η κατάσχεση δεν θα λήξει τον πόλεμο, δεν θα οδηγήσει σε αναγνώριση της κυριαρχίας επί ουκρανικών εδαφών, δεν θα δημιουργήσει τις βάσεις για μία συμφωνία ειρήνης και δεν θα αποδυναμώσει περισσότερο τον Ρώσο πρόεδρο.
Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν ήδη μία ταχύτερη και νομικά ξεκάθαρη επιλογή να αποστέλλουν ενίσχυση στην Ουκρανία, επισημαίνει το think tank.
Επίσης, οφείλουν να επικεντρωθούν στα θέματα που θα κάνουν πραγματική αλλαγή, όπως την απεξάρτηση από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο και την άμεση αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Δεύτερον, η κατάσχεση ενδέχεται να στερήσει από την Ουκρανία μία διαπραγματευτική δικλείδα ασφαλείας στο μέλλον.
Ενδέχεται σε επόμενους διαπραγματευτικούς γύρους, τα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να αποτελέσουν ισχυρό μοχλό πίεσης.
Τέταρτον, εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν μονομερώς σε κατάσχεση, ενδέχεται να διασπαστεί η ενότητα της Δύσης.
Η ενότητα στην αντιμετώπιση της Ρωσίας αποτελεί και ένα από τα ισχυρότερα σημεία άμυνας μέχρι στιγμής απέναντι σε μια ισχυρή στρατιωτική μηχανή.
Από την πλευρά της Ε.Ε. και παρά την στήριξη του Borrell, δεν φαίνεται πως θα υπάρξει σύντομα συμφωνία για την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων.
Από την πλευρά των ΗΠΑ, η υπουργός Οικονομικών Janet Yellen άφησε να εννοηθεί ότι η χώρα θα προχωρήσει σε κατάσχεση μόνον εφόσον υπάρξει έγκριση από τους συμμάχους.
Εξάλλου, μία μονομερής κίνηση ενδέχεται να πλήξει τις σχέσεις εμπιστοσύνης, ακόμη και να προκαλέσει υλικές ζημιές.
Πέμπτον. η κατάσχεση ελλοχεύει περιττούς κινδύνους για την ισχύ και την σταθερότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Βέβαια, αντίστοιχα επιχειρήματα είχαν προβληθεί και για το «πάγωμα» των περιουσιακών στοιχείων νομικών και φυσικών προσώπων και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να διαπιστώσει κανείς εάν πράγματι έχουν βάση.
Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση από το «πάγωμα» στην κατάσχεση μπορεί να προκαλέσει ισχυρότερους τριγμούς, ιδίως όσον αφορά την ιδιότητα των αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών ως ασφαλών καταφυγίων για τους επενδυτές.
Απώλεια του ηθικού πλεονεκτήματος
Τέλος, σύμφωνα με το Bruegel, η κατάσχεση θα φέρει και ένα ακόμη αποτέλεσμα, το οποίο αν και μη μετρήσιμο είναι εξαιρετικά σημαντικό: η ομάδα των χωρών που στηρίζει την ουκρανική πλευρά θα χάσει την ηθική ανωτερότητα που έχει επιδείξει μέχρι στιγμής.
Ήδη μάλιστα, σημειώνει το Bruegel, ο λόγος περί προάσπισης της διεθνούς τάξης από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους, έχει προκαλέσει αντιδράσεις με πολλούς – ιδίως από αναπτυσσόμενες χώρες – να μιλούν για υποκρισία και άνιση αντιμετώπιση.
Πηγή: Kirschenbaum, J. and N. Véron (2022) ‘Now is not the time to confiscate Russia’s central bank reserves’, Bruegel Blog, 16 May
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών