Οι διαφορετικές θέσεις της Ρωσίας, της Ινδίας και της Κίνας σχετικά με το δολάριο αποδεικνύουν ότι η αποδολαριοποίηση υπήρξε περισσότερο ένα πολιτικό σύνθημα παρά μια οικονομική πραγματικότητα…
Ο τριετής πόλεμος δι' αντιπροσώπων μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας στην Ουκρανία συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας αντίληψης ότι η διεθνής κοινότητα έχει διασπαστεί σε δύο στρατόπεδα: τη Δύση και την Παγκόσμια Πλειοψηφία, με την έκβαση της σύγκρουσης αυτής να καθορίζει ποιο από τα δύο μέρη θα καθορίσει την παγκόσμια μετάβαση.
Αυτό το αφήγημα έκανε πολλούς παρατηρητές να φαντάζονται ότι οι BRICS, που εκπροσωπούν την Παγκόσμια Πλειοψηφία, συντονίζουν ενεργά πολιτικές αποδολαριοποίησης ώστε να αποδεσμευτούν από την οικονομική κυριαρχία της Δύσης.
Αυτή η αντίληψη εξακολουθεί να υφίσταται, παρά το γεγονός ότι η Σύνοδος των BRICS τον περασμένο Οκτώβριο δεν πέτυχε τίποτα το ουσιαστικό στο ζήτημα της αποδολαριοποίησης, ενώ η Ινδία και η Ρωσία επιβεβαίωσαν αργότερα, ως απάντηση στις απειλές του Trump για δασμούς, ότι δεν σχεδιάζουν τη δημιουργία νέου νομίσματος.
Όπως αποδεικνύεται, η διεθνής κοινότητα δεν ήταν τόσο διχασμένη τα τελευταία τρία χρόνια όσο νόμιζαν πολλοί υποστηρικτές της πολυπολικότητας.
Πολύπλοκες αλληλεξαρτήσεις διατήρησαν την επαφή μεταξύ των βασικών παικτών, συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και της Δύσης, καθώς η Ρωσία συνέχισε να πουλά πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κρίσιμα ορυκτά, όπως το ουράνιο, στη Δύση, παρά τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων.
Αντίστοιχες αλληλεξαρτήσεις εξηγούν γιατί ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών, Subrahmanyam Jaishankar, δήλωσε στα μέσα Νοεμβρίου ότι «η Ινδία δεν υποστήριξε ποτέ την αποδολαριοποίηση» και επανέλαβε αυτήν τη θέση την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας: «Δεν έχουμε απολύτως κανένα συμφέρον να υπονομεύσουμε το δολάριο».
Πρόσθεσε επίσης: «Στους BRICS δεν νομίζω ότι υπάρχει ενιαία θέση σχετικά με την αποδολαριοποίηση.
Τα μέλη των BRICS, ειδικά τώρα που είναι πολύ περισσότερα, έχουν πολύ διαφορετικές θέσεις πάνω σε αυτό το ζήτημα.
Επομένως, η υπόθεση ότι υφίσταται ενιαία στάση των BRICS κατά του δολαρίου δεν επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα».
Η σημασία αυτών των δηλώσεων εντάσσεται στο παγκόσμιο πλαίσιο της υπό διαμόρφωση ρωσοαμερικανικής «Νέας Ύφεσης».
Η πρόσφατη πρόσκληση του Putin προς τις αμερικανικές εταιρείες για συνεργασία με τη Ρωσία σε στρατηγικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας στην Αρκτική και ακόμη και σπάνιων γαιών στο Donbass, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη χρήση του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο από τη ρωσική πλευρά.
Εάν κάτι τέτοιο υλοποιηθεί, θα αποδομήσει την αντίληψη ότι η Ρωσία επιδιώκει ενεργά την αποδολαριοποίηση, καθώς ο ίδιος ο Putin είχε δηλώσει ότι αναγκάστηκε να βρει εναλλακτικές στο δολάριο λόγω των κυρώσεων και ότι διαφορετικά δεν θα είχε συμβεί.
Διαμεσολάβηση
Τυχόν τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, μέσω της διαμεσολάβησης των ΗΠΑ, με τρόπο που να ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα ρωσικά συμφέροντα, θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία στην εκ νέου χρήση του δολαρίου.
Σαφώς, θα συνεχίσει να υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως το BRICS Bridge, το BRICS Clear και το BRICS Pay, αλλά περισσότερο ως μηχανισμούς αποφυγής εξάρτησης από το δολάριο παρά ως μέσα αποδολαριοποίησης.
Παράλληλα, το ρούβλι θα παραμείνει το προτιμώμενο νόμισμα της Ρωσίας στις διεθνείς συναλλαγές της.
Ωστόσο, οποιαδήποτε πρόοδος στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις θα απογοητεύσει όσους πίστεψαν στις πιο ιδεολογικά δογματικές αφηγήσεις του Νέου Ψυχρού Πολέμου και συνεπώς θεωρούσαν ότι η Ρωσία θα απέρριπτε το δολάριο.
Εκείνοι που προηγουμένως επέκριναν την πραγματιστική προσέγγιση της Ινδίας σχετικά με το νόμισμα αυτό, και ειδικά τις δηλώσεις του Jaishankar από τα μέσα Νοεμβρίου, θα αναγκαστούν να αναθεωρήσουν αν τελικά η Ρωσία ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι.
Ακόμη και αν η Ρωσία επιστρέψει μερικώς στο παγκόσμιο σύστημα του δολαρίου μέσω της άρσης των αμερικανικών κυρώσεων που σχετίζονται με τη χρήση του στις στρατηγικές συναλλαγές που πρότεινε ο Πούτιν, τότε πιθανότατα και οι υπόλοιποι BRICS θα μετριάσουν τις πολιτικές αποδολαριοποίησής τους – αν είχαν ποτέ τέτοιες πολιτικές.
Ίσως μόνο η Κίνα να συνεχίσει να προχωρά προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά ακόμη και εκείνη είναι διστακτική, λόγω των δικών της αλληλεξαρτήσεων (συμπεριλαμβανομένης της κατοχής αμερικανικών ομολόγων).
Οι διαφορετικές θέσεις της Ρωσίας, της Ινδίας και της Κίνας σχετικά με το δολάριο αποδεικνύουν ότι η αποδολαριοποίηση υπήρξε περισσότερο ένα πολιτικό σύνθημα παρά μια οικονομική πραγματικότητα.
Μόνο η Ρωσία έκανε απτές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, και αυτό επειδή εξαναγκάστηκε, αλλά ενδέχεται σύντομα να επανεξισορροπήσει.
Οι τρεις αυτές χώρες συγκροτούν τον πυρήνα των BRICS (RIC), επομένως ό,τι λένε ή κάνουν θα επηρεάσει αναλογικά μικρότερα κράτη.
Τα μικρότερα κράτη δεν μπορούν να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στα παγκόσμια οικονομικά και χρηματοπιστωτικά συστήματα από μόνα τους.
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, σχεδόν όλα έχουν στενές εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, που απαιτούν τη διατήρησή τους εντός του δολαριακού συστήματος.
Δεν θα μπορούσαν ρεαλιστικά να αποδολαριοποιηθούν πλήρως, όπως φαντάζονταν οι πιο δογματικοί υποστηρικτές της πολυπολικότητας, χωρίς τεράστιο κόστος ή αντικαθιστώντας την εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ/το δολάριο με την Κίνα/το γιουάν.
Η πιο πραγματιστική προσέγγιση ήταν πάντα της Ινδίας, βάσει της οποίας οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιούν περισσότερο τα εθνικά τους νομίσματα στο εμπόριο και να διαφοροποιούν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα ώστε να αποφεύγουν την εξάρτηση από ένα νόμισμα.
Αυτό θα τους επιτρέπει να ενισχύσουν την κυριαρχία τους με ρεαλιστικό τρόπο, χωρίς να προκαλούν τις μεγάλες δυνάμεις εγκαταλείποντας ενεργά το δολάριο ή υιοθετώντας το νόμισμα των αντιπάλων τους.
Αυτή η ισορροπία θα χαρακτηρίσει τις διαδικασίες χρηματοοικονομικής πολυπολικότητας στο μέλλον.
www.bankingnews.gr
Αυτό το αφήγημα έκανε πολλούς παρατηρητές να φαντάζονται ότι οι BRICS, που εκπροσωπούν την Παγκόσμια Πλειοψηφία, συντονίζουν ενεργά πολιτικές αποδολαριοποίησης ώστε να αποδεσμευτούν από την οικονομική κυριαρχία της Δύσης.
Αυτή η αντίληψη εξακολουθεί να υφίσταται, παρά το γεγονός ότι η Σύνοδος των BRICS τον περασμένο Οκτώβριο δεν πέτυχε τίποτα το ουσιαστικό στο ζήτημα της αποδολαριοποίησης, ενώ η Ινδία και η Ρωσία επιβεβαίωσαν αργότερα, ως απάντηση στις απειλές του Trump για δασμούς, ότι δεν σχεδιάζουν τη δημιουργία νέου νομίσματος.
Όπως αποδεικνύεται, η διεθνής κοινότητα δεν ήταν τόσο διχασμένη τα τελευταία τρία χρόνια όσο νόμιζαν πολλοί υποστηρικτές της πολυπολικότητας.
Πολύπλοκες αλληλεξαρτήσεις διατήρησαν την επαφή μεταξύ των βασικών παικτών, συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και της Δύσης, καθώς η Ρωσία συνέχισε να πουλά πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κρίσιμα ορυκτά, όπως το ουράνιο, στη Δύση, παρά τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων.
Αντίστοιχες αλληλεξαρτήσεις εξηγούν γιατί ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών, Subrahmanyam Jaishankar, δήλωσε στα μέσα Νοεμβρίου ότι «η Ινδία δεν υποστήριξε ποτέ την αποδολαριοποίηση» και επανέλαβε αυτήν τη θέση την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας: «Δεν έχουμε απολύτως κανένα συμφέρον να υπονομεύσουμε το δολάριο».
Πρόσθεσε επίσης: «Στους BRICS δεν νομίζω ότι υπάρχει ενιαία θέση σχετικά με την αποδολαριοποίηση.
Τα μέλη των BRICS, ειδικά τώρα που είναι πολύ περισσότερα, έχουν πολύ διαφορετικές θέσεις πάνω σε αυτό το ζήτημα.
Επομένως, η υπόθεση ότι υφίσταται ενιαία στάση των BRICS κατά του δολαρίου δεν επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα».
Η σημασία αυτών των δηλώσεων εντάσσεται στο παγκόσμιο πλαίσιο της υπό διαμόρφωση ρωσοαμερικανικής «Νέας Ύφεσης».
Η πρόσφατη πρόσκληση του Putin προς τις αμερικανικές εταιρείες για συνεργασία με τη Ρωσία σε στρατηγικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας στην Αρκτική και ακόμη και σπάνιων γαιών στο Donbass, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη χρήση του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο από τη ρωσική πλευρά.
Εάν κάτι τέτοιο υλοποιηθεί, θα αποδομήσει την αντίληψη ότι η Ρωσία επιδιώκει ενεργά την αποδολαριοποίηση, καθώς ο ίδιος ο Putin είχε δηλώσει ότι αναγκάστηκε να βρει εναλλακτικές στο δολάριο λόγω των κυρώσεων και ότι διαφορετικά δεν θα είχε συμβεί.
Διαμεσολάβηση
Τυχόν τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, μέσω της διαμεσολάβησης των ΗΠΑ, με τρόπο που να ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα ρωσικά συμφέροντα, θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία στην εκ νέου χρήση του δολαρίου.
Σαφώς, θα συνεχίσει να υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως το BRICS Bridge, το BRICS Clear και το BRICS Pay, αλλά περισσότερο ως μηχανισμούς αποφυγής εξάρτησης από το δολάριο παρά ως μέσα αποδολαριοποίησης.
Παράλληλα, το ρούβλι θα παραμείνει το προτιμώμενο νόμισμα της Ρωσίας στις διεθνείς συναλλαγές της.
Ωστόσο, οποιαδήποτε πρόοδος στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις θα απογοητεύσει όσους πίστεψαν στις πιο ιδεολογικά δογματικές αφηγήσεις του Νέου Ψυχρού Πολέμου και συνεπώς θεωρούσαν ότι η Ρωσία θα απέρριπτε το δολάριο.
Εκείνοι που προηγουμένως επέκριναν την πραγματιστική προσέγγιση της Ινδίας σχετικά με το νόμισμα αυτό, και ειδικά τις δηλώσεις του Jaishankar από τα μέσα Νοεμβρίου, θα αναγκαστούν να αναθεωρήσουν αν τελικά η Ρωσία ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι.
Ακόμη και αν η Ρωσία επιστρέψει μερικώς στο παγκόσμιο σύστημα του δολαρίου μέσω της άρσης των αμερικανικών κυρώσεων που σχετίζονται με τη χρήση του στις στρατηγικές συναλλαγές που πρότεινε ο Πούτιν, τότε πιθανότατα και οι υπόλοιποι BRICS θα μετριάσουν τις πολιτικές αποδολαριοποίησής τους – αν είχαν ποτέ τέτοιες πολιτικές.
Ίσως μόνο η Κίνα να συνεχίσει να προχωρά προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά ακόμη και εκείνη είναι διστακτική, λόγω των δικών της αλληλεξαρτήσεων (συμπεριλαμβανομένης της κατοχής αμερικανικών ομολόγων).
Οι διαφορετικές θέσεις της Ρωσίας, της Ινδίας και της Κίνας σχετικά με το δολάριο αποδεικνύουν ότι η αποδολαριοποίηση υπήρξε περισσότερο ένα πολιτικό σύνθημα παρά μια οικονομική πραγματικότητα.
Μόνο η Ρωσία έκανε απτές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, και αυτό επειδή εξαναγκάστηκε, αλλά ενδέχεται σύντομα να επανεξισορροπήσει.
Οι τρεις αυτές χώρες συγκροτούν τον πυρήνα των BRICS (RIC), επομένως ό,τι λένε ή κάνουν θα επηρεάσει αναλογικά μικρότερα κράτη.
Τα μικρότερα κράτη δεν μπορούν να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στα παγκόσμια οικονομικά και χρηματοπιστωτικά συστήματα από μόνα τους.
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, σχεδόν όλα έχουν στενές εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, που απαιτούν τη διατήρησή τους εντός του δολαριακού συστήματος.
Δεν θα μπορούσαν ρεαλιστικά να αποδολαριοποιηθούν πλήρως, όπως φαντάζονταν οι πιο δογματικοί υποστηρικτές της πολυπολικότητας, χωρίς τεράστιο κόστος ή αντικαθιστώντας την εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ/το δολάριο με την Κίνα/το γιουάν.
Η πιο πραγματιστική προσέγγιση ήταν πάντα της Ινδίας, βάσει της οποίας οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιούν περισσότερο τα εθνικά τους νομίσματα στο εμπόριο και να διαφοροποιούν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα ώστε να αποφεύγουν την εξάρτηση από ένα νόμισμα.
Αυτό θα τους επιτρέπει να ενισχύσουν την κυριαρχία τους με ρεαλιστικό τρόπο, χωρίς να προκαλούν τις μεγάλες δυνάμεις εγκαταλείποντας ενεργά το δολάριο ή υιοθετώντας το νόμισμα των αντιπάλων τους.
Αυτή η ισορροπία θα χαρακτηρίσει τις διαδικασίες χρηματοοικονομικής πολυπολικότητας στο μέλλον.
www.bankingnews.gr
.gif)
Σχόλια αναγνωστών