Τα μηνύματα ήταν από νωρίς ενδεικτικά.
Η απόφαση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Marco Rubio να μην μεταβεί στο Λονδίνο είχε ως αποτέλεσμα να αναβληθούν οι διαπραγματεύσεις των υπουργών Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ουκρανίας, οι οποίες επρόκειτο να εστιάσουν στην αμερικανική ειρηνευτική πρόταση.
Πλέον οι συζητήσεις διεξάγονται σε επίπεδο συμβούλων... γεγονός που περιπλέκει ακόμα περισσότερο το ήδη τεταμένο διπλωματικό κλίμα... και τη σύγχυση.
Δημοσιεύματα κάνουν λόγο για οργή στην Ουάσινγκτον από την απόφαση του Κιέβου να μην αποδεχθεί την πρόταση για την αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία, με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο J. D. Vance να στέλνει μήνυμα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη της ουκρανικής κρίσης: Είτε συμφωνείτε με το σχέδιο μας είτε αποχωρούμε από την ειρηνευτική διαδικασία.
Μέσα σε αυτό το διπλωματικό ... χάος η Ρωσία, αντιλαμβανόμενη την τροπή των γεγονότων, τηρεί μια συμβιβαστική στάση και αναμένει την άφιξη του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου Steve Witkoff, σηματοδοτώντας το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του Plan B.
Το σχέδιο των 7 σημείων
Το σχέδιο των ΗΠΑ που φέρεται να δόθηκε στους Ουκρανούς κατά τη συνάντηση τους με τους Αμερικανούς αξιωματούχους στο Παρίσι στις 17 Απριλίου και που επρόκειτο να συζητηθεί σήμερα στο Λονδίνο, βασίζεται σε 7 βασικούς άξονες, όπως αναφέρει σε δημοσίευμα της η βρετανική εφημερίδα Telegraph.
Συγκεκριμένα, το σχέδιο προβλέπει:
1) άμεση κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πρώτης γραμμής
2) άμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας
3) παραίτηση Ουκρανίας από την πρόθεση της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ (επιτρέπεται η ένταξη στην ΕΕ)
4) de jure αναγνώριση των ΗΠΑ της κυριαρχίας της Ρωσίας στην Κριμαία και de facto αναγνώριση των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία, η οποία πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματα της από «δύο μικρές περιοχές» στην περιοχή της Kherson. H Ουκρανία θα αποκτήσει ακτοπλοϊκή πρόσβαση στις εκβολές του Δνείπερου
5) αμερικανικός έλεγχος στο πυρηνικό εργοστάσιο της Zaporizhia από όπου θα παρέχεται ηλεκτρικό ρεύμα τόσο στην Ουκρανία όσο και στα εδάφη της Ρωσίας
6) υπογραφή συμφωνίας ΗΠΑ - Ουκρανίας για τα ουκρανικά ορυκτά
7) άρση όλων των αμερικανικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από το 2014
Καμία εγγύηση ασφαλείας
Το σχέδιο αυτό δεν περιλαμβάνει καμία αμερικανική εγγύηση ασφάλειας ούτε για την Ουκρανία ούτε για το ευρωπαϊκό σώμα εάν τελικά αυτό αποσταλεί στην Ουκρανία μετά το τέλος του πολέμου.
«Το σχέδιο θα ήταν ένα πικρό χάπι για την Ουκρανία, καθώς θα έχανε εδάφη χωρίς καμία σαφή εγγύηση για την ασφάλεια των ΗΠΑ.
Αξιωματούχοι στο Κίεβο είπαν ότι ήταν δύσπιστοι για την πρόοδο της ειρηνευτικής συμφωνίας» επισημαίνει το δημοσίευμα.
H κατάρρευση του Plan A
Ήδη από χθες 22/4 κατέστη σαφές ότι οι προγραμματισμένες διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο μεταξύ ΗΠΑ, ΕΕ και Ουκρανίας για το ειρηνευτικό σχέδιο του Trump δεν θα πραγματοποιηθούν.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Marco Rubio και ο απεσταλμένος του Steve Witkoff, απέσυραν τη συμμετοχή τους την τελευταία στιγμή, με τον Rubio να είχε ήδη προειδοποιήσει ότι δεν θα συμμετάσχει εάν οι Ευρωπαίοι και η Ουκρανία δεν δώσουν το «πράσινο φως».
Δημοσίευμα της Washington Post αναφέρει πως οι Αμερικανοί διπλωμάτες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο λόγω της οργής των ΗΠΑ για την απροθυμία της Ουκρανίας να αποδεχθεί την πρόταση για επίσημη αναγνώριση της Κριμαίας ως τμήμα της Ρωσίας, ενώ επισημαίνεται πως η Ουάσιγκτον είναι επίσης δυσαρεστημένη που το Κίεβο προτιμά «να συζητήσει πρώτα μια πλήρη κατάπαυση του πυρός και όλα τα άλλα αργότερα»
Από την πλευρά του ο Zelensky καταδίκασε δημόσια τις αμερικανικές προθέσεις, τονίζοντας ότι η ουκρανική αποστολή στο Λονδίνο διαθέτει εντολή μόνο για διαπραγμάτευση κατάπαυσης του πυρός.
Αντίθετη εμφανίστηκε και η Ευρώπη, η οποία αρνείται την άρση των κυρώσεων και απαιτεί εγγυήσεις ασφάλειας και χρηματοδοτική στήριξη της Ουκρανίας, ενώ ΕΕ και Βρετανία εκφράζουν κατηγορηματικά την αντίθεση τους στην αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία.
Η Μόσχα ενεργοποιεί το Plan B
Από την πλευρά της η Μόσχα, μέσω του συμβούλου του Putin, Yuri Ushakov, είχε ήδη προαναγγείλει την επίσκεψη Witkoff, γεγονός που ερμηνεύεται ως σημάδι προετοιμασίας για την ύπαρξη ενός Plan B.
Υπάρχουν υποψίες ότι η Μόσχα συμφώνησε με το σχέδιο Trump σε όλα τα σημεία, γνωρίζοντας εκ των προτέρων - μέσω των μυστικών υπηρεσιών - ότι η ΕΕ και η Ουκρανία θα το απορρίψουν.
Αυτό παρουσιάστηκε ως συμβιβασμός, που τώρα λειτουργεί υπέρ της Ρωσίας.
Το plan B προβλέπει ότι η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση θα συνεχιστεί, με τις ΗΠΑ να αποχωρούν από τις διαπραγματεύσεις και από την υποστήριξη προς την Ουκρανία, ενώ Ρωσία και ΗΠΑ θα επικεντρωθούν σε άλλα θέματα όπως σε Ιράν, Συρία, διάστημα, επιχειρήσεις κ.λπ.
Όπως επισημαίνεται, η Ρωσία έχει την πιο σταθερή θέση από όλες τις πλευρές της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
Σύντομα ορισμένα μέλη της ΕΕ ενδέχεται να μπλοκάρουν την ανανέωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Τότε είτε θα διαλυθεί η ΕΕ, είτε θα ακολουθήσει τις ΗΠΑ στη συνεργασία με τη Ρωσία.
Η Ουκρανία, στο μεταξύ, θα αντιμετωπίσει νέα δημοψηφίσματα και την πιθανή παράδοση των ενόπλων δυνάμεών της.
Ρωσία: Δεν υπάρχει συναίνεση στη Δύση - Δεν έδωσε τελεσίγραφο ο Vance
«Στο Λονδίνο, πράγματι έγινε λόγος για μια συνάντηση των απεσταλμένων από τις ΗΠΑ και από την Ουκρανία, ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες να συνεχίσουν τις μεσολαβητικές προσπάθειές τους.
Από όσο καταλαβαίνουμε, δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατό να έρθουν πιο κοντά σε ορισμένα θέματα και επομένως αυτή η συνάντηση δεν έχει πραγματοποιηθεί» υπογράμμισε ο Peskov, αναφέροντας πως η Ρωσία συνεχίζει τις επαφές της με τους Αμερικανούς επί του θέματος.
«Δεν έχουμε επαφές με Ευρωπαίους, ούτε επαφές με Ουκρανούς» υποστήριξε ο Peskov, ο οποίος ερωτηθείς για το εάν οι δηλώσεις του Vance αποτελούν τελεσίγραφο, απάντησε αρνητικά.
«Όχι, οι ΗΠΑ συνεχίζουν τις μεσολαβητικές τους προσπάθειες και, φυσικά, χαιρετίζουμε αυτές τις προσπάθειες διαμεσολάβησης.
Συνεχίζουμε επίσης τις επαφές μας, επαναλαμβάνω» υποστήριξε ο Peskov.
Μήνυμα Vance (ΗΠΑ): Χωρίς θετική απάντηση, αποχωρούμε
Υπό αυτές τις εξελίξεις ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, J. D.Vance έστειλε σαφές μήνυμα σε Ευρώπη, Ουκρανία και Ρωσία ότι οι ΗΠΑ θα σταματήσουν να μεσολαβούν μεταξύ Μόσχας και Κιέβου για μια επίλυση της ουκρανικής κρίσης, εάν δεν λάβουν θετική απάντηση στην ειρηνευτική πρόταση που έχουν διατυπώσει.
Όπως λέει ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία πρέπει να υποχωρήσουν όσον αφορά το εδαφικό ζήτημα.
«Θα αρνηθούμε να μεσολαβήσουμε μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας εάν δεν λάβουμε θετική απάντηση.
Έχουμε παρουσιάσει μια σαφή και δίκαιη πρόταση τόσο στους Ρώσους όσο και στους Ουκρανούς» αναφέρει ο Vance.
Φιάσκο στο Λονδίνο
Πάντως οι προγραμματισμένες διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ουκρανίας αναβλήθηκαν μετά την απόφαση του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Marco Rubio να μην παραστεί στη συνάντηση.
Σύμφωνα με μια εκδοχή, η απόφαση του σχετίζεται με πρόσφατη δήλωση του Ουκρανού Προέδρου, Volodymyr Zelensky ότι το Κίεβο δεν αναγνωρίζει τη ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία.
Ωστόσο, μια δεύτερη, πιθανότερη εκδοχή αναφέρει πως ο Rubio απέσυρε τη συμμετοχή του λόγω της πρόθεσης της ουκρανικής πλευράς να συζητήσει μόνο την κατάπαυση του πυρός και όχι το σύνολο του επτασέλιδου ειρηνευτικού σχεδίου που προτείνει ο Donald Trump.
Το σχέδιο Trump και η δυσαρέσκεια Ουάσινγκτον
Η δεύτερη πάντως εκδοχή φαίνεται πιο πιθανή, καθώς σύμφωνα με το ειρηνευτικό σχέδιο Trump, κανείς δεν απαιτεί την επίσημη αναγνώριση της ρωσικής Κριμαίας από το Κίεβο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επρόκειτο να αναγνωρίσουν το ρωσικό καθεστώς και το Κίεβο κλήθηκε απλώς να το λάβει υπόψη.
Η άρνηση της Ουκρανίας να αποδεχθεί το σχέδιο του Trump στο σύνολό του είναι ένας πιο πιθανός λόγος για τη μείωση του επιπέδου της αμερικανικής εκπροσώπησης στις διαπραγματεύσεις στο Λονδίνο.
Αν και, στην πραγματικότητα, αυτό το σχέδιο δεν απαιτεί καμία ενέργεια από την Ουκρανία, εκτός από τη συναίνεση για κατάπαυση του πυρός, την οποία έχει ήδη δώσει το Κίεβο.
Επαναλαμβάνεται πως μόνο οι Αμερικανοί πρέπει να αναγνωρίσουν το ρωσικό καθεστώς της Κριμαίας.
Επίσης, σύμφωνα με αυτήν, μόνο οι ΗΠΑ αίρουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Μπορεί, φυσικά, να μην αρέσει στις ουκρανικές αρχές, αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτές δεν είναι αποφάσεις τους και δεν μπορούν να τις επηρεάσουν με κανέναν τρόπο.
Το ίδιο ισχύει και για το μπλοκάρισμα της εισόδου στο ΝΑΤΟ: εάν οι ΗΠΑ είναι αντίθετες με την ένταξη της Ουκρανίας στη Συμμαχία, τότε το Κίεβο δεν μπορεί να κάνει τίποτα γι' αυτό - μόνο να λάβει υπόψη τη θέση της Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, η άρνηση του Κιέβου να αποδεχθεί το συνολικό πλαίσιο του σχεδίου ερμηνεύεται από τις ΗΠΑ ως σαφής ένδειξη απροθυμίας να προχωρήσει σε μια ρεαλιστική ειρηνευτική λύση.
Συνέπειες για Ρωσία
Η αναγνώριση από τις ΗΠΑ του ρωσικού καθεστώτος της Κριμαίας θα άνοιγε τον δρόμο για την αναγνώριση της προσάρτησης της χερσονήσου και από άλλες χώρες.
Επίσης, de facto (και ίσως αργότερα και de jure) θα νομιμοποιούνταν διεθνώς και άλλες εδαφικές κατακτήσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η άρση όλων των αμερικανικών κυρώσεων από το 2014 θα επέτρεπε τη συμμετοχή της Ρωσίας στις παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις ως πλήρους μέλους.
Θα ήταν απλώς θέμα χρόνου πριν κάποιες χώρες της ΕΕ μπλοκάρουν την ανανέωση των κυρώσεων κατά της Μόσχας.
Βέβαια, σε αυτήν την περίπτωση, η Ρωσία δεν θα επιτύγχανε τους μέγιστους στόχους της – όπως τον έλεγχο όλων των εδαφών τεσσάρων ουκρανικών επαρχιών.
Αλλά με τους σημερινούς συσχετισμούς στο μέτωπο, αυτοί οι στόχοι είναι έτσι κι αλλιώς ανέφικτοι χωρίς τεράστιες θυσίες: κινητοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων, πλήρης μετατροπή της βιομηχανίας σε πολεμική οικονομία και σοβαρές στερήσεις για τον πληθυσμό.
Επιπλέον, η ρωσική οικονομία και ο προϋπολογισμός είναι ήδη υπό πίεση λόγω των σημερινών τιμών πετρελαίου.
Αν τελικά εφαρμοζόταν το σχέδιο Trump,, η Ουκρανία θα διατηρούσε την κυριαρχία της στις υπόλοιπες ελεύθερες περιοχές και θα διατηρούσε το δικαίωμα να εξοπλίζει τις ένοπλες δυνάμεις της χωρίς εξωτερικούς περιορισμούς.
Και παρόλο που οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να δώσουν εγγυήσεις ασφαλείας ή να στείλουν ευρωπαίους ειρηνευτές (χωρίς τους οποίους η παρουσία τους στην Ουκρανία είναι απίθανη), δεν θα επιβληθούν περιορισμοί στην αριθμητική δύναμη και στον εξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, οι οποίες παραμένουν η κύρια εγγύηση της ασφάλειάς της.
Δηλαδή, αν και το αμερικανικό σχέδιο δίνει μεγάλα πλεονεκτήματα στη Ρωσία, για την Ουκρανία δεν φαντάζει ως πλήρης συνθηκολόγηση.
Όμως οι ουκρανικές αρχές εξ αρχής ήταν αντίθετες στο να τελειώσει ο πόλεμος στη γραμμή του μετώπου.
Σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις, πίστευαν ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της Ουκρανίας, ενώ ανεπίσημα – ότι θέλουν να συνεχίσουν να διαχειρίζονται τεράστιους προϋπολογισμούς και να ελέγχουν αυστηρά όλες τις διαδικασίες στη χώρα, βασιζόμενες στο καθεστώς στρατιωτικού νόμου.
H στάση του Zelensky
Η άρνηση του Zelensky να σταματήσει τον πόλεμο στη γραμμή του μετώπου ήταν η βασική αιτία του σκανδάλου κατά τη συνάντηση με τον Trump στο Οβάλ Γραφείο, μετά την οποία οι Αμερικανοί διέκοψαν πλήρως τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, κάτι που αποτέλεσε σοκ για το Κίεβο.
Ο Zelensky αναγκάστηκε να γράψει στον Trump επιστολή «μετανοίας», να συμφωνήσει στην κατάπαυση του πυρός και να μην εκφράζει πλέον ανοιχτά τη διαφωνία του με τα σχέδια του Trump, κατανοώντας ότι οποιαδήποτε απόκλιση από αυτή την πορεία σημαίνει διακοπή της αμερικανικής βοήθειας και, ενδεχομένως, ακόμα πιο σκληρά μέτρα πίεσης, όπως κυρώσεις.
Πόσο μάλλον από τη στιγμή που η Ουάσινγκτον ήδη την προηγούμενη εβδομάδα άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να αποχωρήσει εντελώς από τις υποθέσεις της Ουκρανίας, εάν σύντομα δεν επιτευχθεί συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, κάτι που επανέλαβε και σήμερα ο Vance.
Οι περισσότεροι παρατηρητές το ερμήνευσαν αυτό ως απειλή κυρίως προς το Κίεβο, ότι θα μείνει χωρίς στήριξη αν απορρίψει τις προτάσεις των ΗΠΑ που παρουσιάστηκαν στο Παρίσι.
Συνέχεια του πολέμου με στήριξη Ευρώπης
Ωστόσο, μέσα στoυς κυβερνητικούς κύκλους στο Κίεβο υπήρχε και υπάρχει ακόμη μια τάση που πιστεύει ότι η Ουκρανία μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο και χωρίς την αμερικανική βοήθεια, βασιζόμενη μόνο στην Ευρώπη.
Αυτή την τάση ενθαρρύνουν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και γενικά οι αντίπαλοι του Trump στη Δύση, οι οποίοι δεν θέλουν να του αναγνωριστεί επιτυχία στο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – επιτυχία που θα μπορούσε να προβάλει ως τη μεγαλύτερη νίκη του στις πρώτες 100 μέρες της προεδρίας του.
Τα δυσάρεστα για το Κίεβο σημεία του σχεδίου Trump χρησιμοποιούνται τώρα για να πείσουν τον Zelensky να απορρίψει τις προτάσεις της Ουάσινγκτον και να συνεχίσει τον πόλεμο.
Οι τελευταίες δημοσιεύσεις στα δυτικά ΜΜΕ, που παρουσιάζουν το σχέδιο Trump σχεδόν ως συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, αποτελούν μέρος αυτής της εκστρατείας.
Κρίσιμη καμπή
Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ευρώπη μπορεί να αντικαταστήσει την αμερικανική υποστήριξη ή να προσφέρει οποιαδήποτε ουσιαστική βοήθεια – κάτι που και οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι παραδέχονται ανοιχτά.
Φαίνεται ότι αυτές οι αμφιβολίες υπήρχαν και στον Zelensky μέχρι πρόσφατα.
Γι’ αυτό και αναγκάστηκε να συμφωνήσει με τον Trump σε σχέση με την κατάπαυση του πυρός και άλλα ζητήματα.
Το αν η θέση του έχει αλλάξει, θα φανεί από τα αποτελέσματα των όποιων διαπραγματεύσεων στο Λονδίνο, οι οποίες, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, θα έχουν καθοριστική σημασία για την περαιτέρω εξέλιξη των γεγονότων.
Αν αποτύχουν, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να διακοπεί εντελώς ο διάλογος για την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία και ο πόλεμος να συνεχιστεί, αλλά πλέον χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Κίεβο.
Και αν αυτό συμβεί λόγω άρνησης των ουκρανικών αρχών να στηρίξουν το σχέδιο Τραμπ, τότε υπάρχει πιθανότητα οι ΗΠΑ να συνεχίσουν την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Μόσχα, αγνοώντας πλέον τον πόλεμο στην Ουκρανία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών